Category Archives: SULUK SARENGAT

SULUK SARENGAT

1 Reply

PUPUH I
DHANDHANGGULA

//Pratelane ingkang para nabi / ingkang aneng daleming manungsa / Nabi Adam astanane / aneng badan puniku / Kangjeng Nabi Mukamat nenggih / rasul ingkang mustapa / astanane tutuk / Nabi Sis ing bun-ebunan / Nabi Dawut ing netra astananeki / Edris bathuk gennya//
//Mugeng lelathi Nabi Ibrahim / Nabi Musa astanane grana / Nabi Ngisa astanane / aneng cangkem puniku / Nabi Yakup ing balung nenggih / Nabi Yusup punika / astanane sungsum / Nabi Ayup usus gennya / Bagendha Li astanane aneng kulit / ing daging Abubakar//
//Ngumar limpa astananireki / aneng pepusuh Nabi Suleman / Nabi Kilir astanane / aneng makripat iku / langit pepitu kang dipun geni / Nabi Musa bun-bunan / jaja puseripun / ingkang minongka kapala / lintang Kamal anenggih wastanireki / kayu awiting nyawa//
//Sajaratil mustapa ing alit / pasu kiwa tengen gunung kembar / gunung Tursina tegese / nenggih pucuking irung / lambe Betal Mukadas nenggih / watu sajidin ika / tegese ing untu / lambe dhuwur ngisor ika / bale ngaras uwot siratal mustakim / apan getering ilat//
//Uwang tengen kang ingaran masrik / uwang kiwa ing mahrip punika / Iman Sapingi dhadhane / Iman Maliki iku / pan gugunge wonten ing gigir / Iman Kambali apan / lambung tengenipun / Kanapi ing lambung kiwa / pan ing Mekah lak-lakan ingkang amethil / ngaras kursi bun-bunan//
//Ngaras lambe loh kalam ing lathi / lohkilmapul punika pangucap / telaga kalti dhasare / ingkang aneng pepulung / susu kiwa kekulung ati / ingkang tengen punika / pasalatan rasul / kang mugeng jejantung ika / pan puniku ingaran aldaka wingit / ingaran Betal Mukadas//
//Seh Sumiran anjenger tan angling / sakalangkung ngungun jro wardaya / wong iki tedhas kawruhe / nulya don lunga nglangut / durung mangke dadi puniki / tegese wis atatag / penjerahe kawruh / Seh Sumirang awecana / daweg anak mara caritakna malih / idhep-idhep adana//

PUPUH II
ASMARADANA

//Jatining saurira ris / wonten wong nepi samodra / tan adarbe wujud roro / ingkang kaesthi ing manah / mung Hyang Kang Maha Mulya / alami aneng ing ngriku / lali nadhah lawan nendra//
//Den pesu raina wengi / pamendenge sarta salat / tan kandhek sembah pujine / malaheng ngalih panggonan / pitekur wonten sonya / laminya kalangkung-langkung / kang pinandeng mung Hyang Suksma//
//Tan towang sembahing Widhi / kang ana ing waka sonya / angesthi mring Hyang Linuweh / tan ana drigama ketang / amung pangesthinira / tanna pandeng liyanipun / kang kesthi mung Hyang Minulya//
//Kang amurbeng jagad sigih / tan ana ingkang rinasa / kalbu ingaken wismane / puniku langkung waspada / sampun aroro tingal / den karesa iman maksum / anulak kanggep sungkawa//
//Dadya sinung tingal gaib / uninga suruping pejah / kasembadan lan esmune / pan sampun angraga suksma / sampun ngaken wisesa / amuji pribadinipun / datan pegat sanalika//
//Jiwa ragane tan keksi / wusing angaken priyongga / saking genturing tapane / terawangan manahira / bumi langit kadriya / swarga naraka kawengku / dyan pencar putra sakawan//
//Samya kinen aprang sabil / sadherekipun sakawan / ki sarengat pambayune / penggulune ki tarekat / panengahe kakekat / ki makripat kang waruju / prasamya prawireng yuda//
//Sarengat si aneng jurit / perabote sarya seta / madeg marep ing keblate / tansah amuji takbirnya / niyat prang sadayanya / mungsuh ewon datan mundur / Islame maksih akekah//
//Tarekat si aneng jurit / parabote sarya jenar / mungkul wus marek keblate / dennya niyating yuda na- / nging salatnya tan owah / prang lan kapir datan mundur / imane sampun pinasang//
/Kakekat si aneng jurit / parabote kapuronta / wus madhep keblat wujude / wangsulan tan kena owah / ngurepi tuduhing Hyang / olah lan kapir tan mundur / tokide sampun pinasang//
//Makripat siyageng jurit / sarta cemeng panganggennya / lenggah cengeng ing keblate / wujud sawiji mring Sukma / ati langgeng tan owah / nempuh byating wong tan mundur / makripate wus pinasang//
//Mungsuh kapir andhatengi / ginagila sinurakan / datan gumingsir manahe / pan mungsuh kapir akathah / tan kenging ing sanjata / mungsuh kapir sareng nempuh / kapir tan kuwat yudanya//
//Mukmin Islam kathah cicir / tinunjel ing mungsuh kopar / kapir kathah tumpes reke / wong kapir kalah prangira / lebur tanpa wilangan / sakarine samya takut / manjing Islam sami seba//
//wus nandhang kalimah kalih / kabeh wus ngucapken sadat / mentas prang sayah karone / wus suci kang Islam anyar / adus main lairan / pan sampun seba sadarum / mring sarengat dadi nata//
//Gumuyu abelik-belik / Seh Sumirang duk miyarsa / Jatiening caritane / wusana ari andika / dadya ger ge banjurna / Hyang Suksma caritanipun / metokken wijiling sabda//

PUPUH III
M I J I L

//Kawruhana ing Hyang Purbajati / iku dennya wiboh / anglir retna munggeng embanane / lir anopeng tingale sejati / nanging tan kaeksi / pan dulu-dinulu//
//Panglonging Hyang Suksma Purbajati / muksa lir tan katon / kerem kandhem tingale jatine / iya margane lamun pinanggih / gennya angulati / saking pucuk gunung//
//Ing sukmane aneng dhirineki / adat nora weroh / dyan tumurun sangking ardi age / nemen awas pan ingeling-eling / meksa tan kapanggih / dadi brongta wuyung//
//Nanging wuyung tan narimeng kapti / karemireng kono / saya jatmika semu liringe / samya ngliring ing tingal kang gaib / samudananeki / ing tembe katemu//
//Suksma iku tan adoh ing dhiri / makuwon ing enggon / mapan adoh yen den adohake / nenggih parek den celakna singgih / mila tan kaeksi / kaselana imbu//
//Saya panggih ya tanna kepanggih / aneng jro kadhaton / pan kalingan ing sawab jernihe / poma paduka papak piranti / katungkul geng gingsir / den tekakna rawuh//
//Tarekate dalan jroning panti / pasthi nora menggok / kakekate puniku coloke / myang makripat nyatane kapanggih / aneng gedhong napi / esbat tungtung guyu//
//Sandi pralena wastanya singgih / asmara sih neng gon / iki ika sampurna jatine / bagya katurun kang den turuni / sawab nyata nabi / rasul kang panutup//
//Ewamengkana osiking / suksma purba reko / pratelakna ika sadayane / sejatine iku luwih becik / ling-alingan kapti / anglimputi iku//
//Swara lawani satru sakalir / lamun tyasnya condhong / bumi sapta langit pitu dene / swarga nraka ngaras lawan kursi / bale ngaras tuwin / sejatine terus//
//Kang loh kala nenggih sampun dening / suksma nur ing kono / iku celak empere wujude / gedhong suksma angker luwih werit / yen tan wruha kapir / den weruha kupur//
//Apan iku ayuna mangerti / sagung kojah ingong / sukma iku anukma gunane / datan kenging anukma sejati / ewuh patrapneki / melaku ginunggung//
//Yen ginunggung punika sejati / angel yen kalakon / anukmaa mring Hyang Kang Aluweh / luwih utama ginunggung singgih / marang Suksma jati / kalangkung ginunggung//
//Sakehing puji kalawan bekti / lawan laku reko / den asujud ing kelakoane / iku cepak empere kapanggih / mring Hyang Maha Sukci / Adam wujudipun//
//Ingkang rasa wujutireng kalbi / amrem ingkang katon / wujud iku dudu ing yektine / wujut kaluwihan kang sejati / wujude kang pasthi / ewuh yen dinulu//
//Apan ewuh ing ujar puniki / pan ayun waspaos / Seh Sumirang aris ing saure / sampun lamakan kawruh sun iki / mesem Sang Jatining / animbul ing wuwus//

PUPUH IV
MASKUMAMBANG

//Gih puniku teksih sewah dat sejati / ing karsaning Suksma / amayangaken ing kapti / nyata awujud Mukamat//
//Sang Hyang Suksma angandika tinsa kamil / dene ananira / awakira awak mami / urip ingsun urip sira//
//Cermin siji tan pareng ngiloa singgih / wewayangan tunggal / pan pangawak tunggal jati / rupa tugal kinemulan//
//Sasolahing kawula solahing Gusti / karsane priyongga / lestari karsaning Gusti / karsaning Hyang Kang Wisesa//
//Yen dinulu Mukamat Alah kaeksi / yen dinulu Alah / Mukamad iya kaeksi / pan tunggal kaananira//
//Sampun katrap Mukamad andika nabi / lepasing paningal / tan ana kawula gusti / amangeran lagi nora//
//Ingkang nala kadi pandam aran rukmi / barising kancana / kaken pamujining kapti / tanna ganti pujenira//
//Yen ginulang solahe saya ngangeni / malah lali karya / nyirnakaken kang prihatin / tan pegad anggung kasmaran//
//Yen kapanggih kalawan jiwanireki / sadina gung suka / asuka kalangkung enting / yen sampun kawengku sadaya//
//Tansah panggih lali jiwa raganeki / tan adarbe karsa / tan ana karsanireki / anging karsaning Pangeran//
//Sangsaya sru tangise kaduk ing liring / murca jiwa raga / yayah pejah tanpa kanin / dening pituduh elokira//
//Marmanipun tan awas karsane Gusti / dening nepsu hawa / agawe seriking ati / angalingi idheping tyas//
//Marem asih ing samudananireki / kang bekti ginanjar / ing swarga mulya tan sipi / pineksa tur kinasihan//
//Kawruh dana raganira dipun suci / embanana arak / payungana brongta kikin / dhasarana sabar drana//
//Ing kadunyan nerakanireku mangkin / wong asih ing dunya / asikara awakneki / pan suker apengalira//
//Kaya barang sabarang karyanireki / karsane priyoga / dunya suci lair batin / amal kalal ingupaya//
//Seh Sumirang semana angrangkul aris / sarwi awecana / anak wus lega ing galih / sangking sih pituturira//
//Ingkang mugi kula bisa anglakoni / Jatining turira / yen pareng kularsa pamit / arsa dugekken lelampah//
//Seh Sumirang wecanane pait gendhis / yen raharjeng lampah / mugi wangsula mariki / tatuwia mring kang tapa//
//Jatiening saurira angecani / yen wilujeng lampah / mongsa wandea mariki / mung reke donga andika//
//Salamete lampah kawula ing margi / ya ta jawabira / Jatining sigra lumaris / Seh Sumirang ngater jaba//
//Sang Jatining lajeng lampahe lumaris / ya ta maksih lama / maksih lam-lamen ing kapti / maring ing tetamonira//
//Apan maksih ngrerangu maring kang lumaris / ya ta kang lumampah / andarung lampahireki / anglir dhangdhang tanpa coca//

PUPUH V
DHANDHANGGULA

//Nusup-nusup ing papan arumpil / siluk-siluk ujunging ancala / anerajang jurang pereng / tumurun jroning terjung / pan sumengka kang sungil-sungil / sela geng pinggir jurang / anggawing tumiyung / tumawing tinon ing tawang / jurang sigrong angarepken parang miring / landhep kadya sulewang//
//Pucak ardi pan sinungan masjid / ingubengan ingkang sekar-sekar / langkung ngambar ing gandane / wastanira kang gunung / nenggih ardi Pandhalasari / cinatur kang palenggah / pandhita binagus / wastanipun Seh Sumitra / dhepokira pan kadi cendhana sari / mung kalih sabatira//
//Wastanira Sang Lotho pan Dhisil / marmanipun walu Seh Sumitra / dhadhukuh ing kono reke / apan lakoni tuduh / kinen dhukuh cendhana sari / ing besuk apan ana / wong teka mertamu / yen ngaken ing Wanasekar / lah ungseden ing kawruh ingkang sajati / pasthi padhang tyasira//
//Marma lami denira anganti / Seh Sumitra aneng ing aldaka / pan meh nglalu pangantine / ya ta ingkang winuwus / Jatiening pan arsa mampir / batin arsa uninga / marang kang pilungguh / semana laju lampahnya / minggah arga samana pak Lotho lagi / nyirami kang pethetan//
//Apan kagyat denira ningali / pan pak Lotho pan kadhatengan / sigra dadan apitaken / nama myang wismanipun / Jatiening wus awewarti / wisma tuwin kang nama / pak Lotho glis manthuk / wus panggih lawan sang tapa / Lotho matur yen wonten tiyang aprapti / arsa panggih paduka//
//Warti satriya saking Wanasari / kados ingkang paduka arsa / ketawis mancur cahyane / Seh Sumitra agugup / arsa methuk marang kang prapti / ya ta wau katingal / Seh Sumitra gupuh / genira ajawab tangan / uluk salam Jatiening anauri / ya ngalaikum salam//
//Apan lajeng astane kinanthi / Lotho Dhisil kinen gelar klasa / tanen ing surambi bae / ya egal kang ingutus / langkung gugup solahireki / semana sampun lenggah / wus tata alungguh / Seh Sumitra atetanya / datan nyana yen kapanggih Jatiening / persasat manggih sesotya//
//Pan kawula satriya Wanasari / pun Jatining wastanta ingwang / marma kawula marene / sayah lan ayun wruh / ing dhukuhe reke pun yayi / Seh Sumitra saurira / inggih langkung nuhun / langkung beja kemayangan / paduka prapti / marma sewu nugraha//
//Seh Sumitra apan awewarti / marmanipun aneng ing aldaka / wus tinutur sadayane / Jatining mesem ing kalbu / apan mahrip wancinireki / ya ta lekas asalat / prapta ngisanipun / sabakdanira anulya / sabat kalih apan sampun den kejepi / anyaosaken dhahar//
//Kang ingatak wong kalih nulya glis / caos kendhi lawan sekul panjang / gagudhangan pan ulame / wus sinambrama sampun / Jatiening sigra ngecani / sigra lekas anadhah / gennya dhahar sekul / sasampunira kadhahar / gantya wau dhedhaharan kang sumaji / samya munggeng ing panjang//
//Ri sampunnya dhahar Sang Jatining / tanya wau marang Seh Sumitra / pun yayi lami neng kene / sembayang rinten dalu / lan amuji raina wengi / punapa sampun wikan / kang sinembah iku / tuwin sakeh pujenira / Seh Sumitra anjugul angrangkul sikil / kakang dereng uninga//
//Pindho damel ki raka puniki / dene wau wus matur kawula / marma kawula neng kene / anglakoni pituduh / pan paduka sun arsi-arsi / paduka padhangena / kang basa puniku / welasa dhateng kawula / langkung angres wau denira miyarsi / sang brongta aris nabda//

PUPUH VI
ASMARADANA

//Yen yayi nembah amuji / pujine katur ing sapa / yen katura Pangerane / apan nera aweruha / lan nora wrena rupa / tanpa gawe sembahipun / angura sira ngupaya//
//Lamuna ngaturna puji / mring Pangeran cumenthaka / den anggep ing pepadhane / ya Alah kang amisesa / amung andikanira / ayun wruh wiwitanipun / kang anembah kang sinembah//
//Puji sinten kang darbeni / pan puji pujining Allah / kawula nora daduwe / selawase tan kawasa / miwah panggawe kita / tuwin badane sakojur / angi Alah ingkang katon//
//Pundi kang ingaran puji / yektine puji punika / kanugrahan sajatine / kang tumiba ing kawula / tegese kanugrahan / nenggih urip tegesipun / pan urip uripe sapa//
//Lamun uriping Hyang Widhi / tan urip kalawan nyawa / tegese nyawa jatine / kang tumiba ing kawula / kang aran kanugrahan / nenggih urip tegesipun / nenggih uriping manungsa//
//Pan iya jatining urip / puniku yun ngawruhana / den ageng ing panrimane / angel jenenging agesang / tegese wong agesang / kaserenan ing tatelu / iman tokit lan makripat//
//Lamun ora angawruhi / yayi ing tigang prakara / iman tokit makripate / pesthi pundhes nora gesang / … / … / …//
//Tegese iman lan tokit / kang iman pangestonira / kang ngestokken Pangerane / Pangeran ikang kuwasa / kang murba pekenira / tan wonten roro tatelu / anging Allah kang atunggal//
//Pundi kang ingaran tokit / apan tunggal kajatennya / pangleburane rorone / gusti kalawan kawula / yen tunggal kadiparan / yen beda pratikelipun / mapan nora pisah-pisah//
//Selamet gene ngawruhi / tegese tokit punika / tunggal maring kawulane / kawula iku tan ana / jenenganing kawula / sejati-jatine suwung / tanpa rupa tanpa tikah//
//Tegese makripat nenggih / sampun awas ing Pangeran / tegese awas retine / kang awas puniku sapa / pan jenenging kawula / wuta tuli bisu suwung / tan ana kuwasanira//
//Katuring sembah lan puji / pan katur ingkang sarira / pan badan Alah jatine / tan ana sembah-sinembah / pundi kang aran Alah / araning wajibul wujud / sejatine ingkang ana//
//Namaning sembah lan puji / pan kasrah ing panarima / pan kuningan salawase / dene Pangeran Kang Mulya / awon pan kongsi tuwa / kedah becik tarimeku / angel jeneng panarima//
//Nenggih kang nembah amuji / kenyataaning datolah / pan dudu basane dhewe / mantepna mapan narima / artine panarima / tanpa polah tanpa wujud / lir sarah aneng lautan//
//Pan iku ayun ngawruhi / angel yayi wong sembayang / kang rayi aris saure / lah tuwan banjurna pisan / ing sadat kapejahan / Jatining saurira rum / amucungken pangawikan//

PUPUH VII
P O C U N G

//Yun ngawruhi ing pati sadat satuhu / tan beda ngagesang / pan tan ana polahneki / polah saking karsane Hyang Maha Mulya//
//Sadat jati inggih sembah inggih lampus / sirnane kang polah / nanging kang sedya ngawruhi / sayektine tunggal kang adarbe polah//
//Yen asadat nir saliring dumadyeku / tan ana Pangeran / sabenere kang pinuji / apan nanging Hyang Suksma Kang Maha Mulya//
//Sadat iku nenggih gesang kang satuhu / gih puniku aran / gih puniku kang ngarani / sayektine tunggal ingkang ingaranan//
//Yen wis dadi sadate datan pandulu / pan pujine nora / tan ana puji-pinuji / pan puniku nenggih sadat ingkang tunggal//
//Sipat iku datolah Kang Maha Luhur / lawan Maha Mulya / anjatekken ing datneki / sayektine ing nyawane kang utusa //
//Sadat iku tanpa tepi laut agung / kang karem ing sadat / puniku rasaning pati / uripipun nora kena ing palastra//
//Iku sadat gusti kawula yen pangguh / nenggih gennya pisah / patemona kang sejati / gih puniku patemone ingkang pisah//
//Sadat iku patemone kang satuhu / tan ana memadha / timbangane kang sejati / ing tegese sadat iku tan lawanan//
//Ilang sadat akeh wewilanganipun / nenggih tanpa wilang / sadat tunggal kang wus pesthi / ya kang abot gurnitanireng badannya//
//Kang wus pesthi sadate tanpa dinulu / paningaling sadat / angebeki raga giri / gih puniku nenggih ingaranan sadat//
//Sadat iku agung pangabektenipun / kang tansah ing sadat / mintir nalane kabesmi / apan uga dunya kerat kabeneran//
//Angrimangi sadate Kang Maha Luhur / liringing hyang sadat / tan ana pangeran jati / apan amung ingkang alanggeng wisesa//
//Ulatana sadat sapisan kang tuhu / yen sampun katedhak / tan towong dennya ngawruhi / apan iku patemone lampah nyata//
//Ewuh temen kang sadat karaseng kalbu / akeh milya ngucap / sadat seos kang pinanggih / pangucape dene kesasaring tuwan//
//Dudu basa dudu rasa kang dat tuhu / dudu cipta rasa / kang nugraha kang den panggih / gih puniku guru sampurnaning raga//
//Sanalika iku kumpula satuhu / ing nalika pelak / tan ana kawula gusti / wong puniku kareming Alah kewala//
//Sadat roro tunggalen hyang kalihipun / lan sedyane tunggal / lan sedyane sang dumadi / pan puniku sedyane dhewe kang mojar//
//Pan puniku anane ingkang satuhu / anyana dewata / tan ana ing bumi langit / apan ora nana ing ngantara//
//Tan ing swarga naraka ing enggenipun / anane loh kalam / tan ing aran tan ing kursi / dhidhing jalal apan iya nora nana//
//Kawruhana anane Hyang Suksma tuhu / anging ananing Hyang / ayun nyatakken kang dhiri / lan malihe yun nyatakken dhewekira//
//Sruning karsa ingaran apengal tuhu / yekti sira nyata / awas aning ngalih dhiri / upamakna kadi angilo padesan//
//Yekti awas ing rupanira satuhu / enake tumingal / amawas rupa pribadi / iya iku ingkang ingaranan sipat//
//Kang ingaran tembene ingaran iku / iya ingaranan / gih puniku kang ngarani / sayektine ingkang andarbeni aran//
//Yun ngawruhi kang ingaran Suksma Luhur / paesaning aran / ing sipat apengal jati / apan yekti datolah jatining sipat//
//Kawruhana pangeran kang ujar luhung / sasedyaning nala / tanpa cipta ananeki / gih puniku nenggih ingaranan sadat//
//Ing karsane ayun nyatakken dhireku / sartane paesan / asanget tekane jati / apan iya apan temahan sasotya//
//Iya iku aran roh ilapi tuhu / senenaning sotya / anelahi jagat iki / apan iku nyatane asida guna//
//Kang ingaran iya kadil apan iku / wewadhah sasotya / kang ingaran roh ilapi / pan puniku minongka rohing utusan//
//Roh ilapi ratuning saliring tuwuh / senenaning cahya / anelahi ing sekalir / apan iya anelahi ing ngilapat//
//Jagat iki yen sinawang tan andulu / anging karsaning Hyang / angasihi ingkang asih / ing sedyane apan ta ing manah tunggal//
//Duk jinaten sipat apengal satuhu / sejatine aran / tan ana ingkang ngarani / gih puniku ingkang rasa rasulullah//
//Gih puniku ingaranan kang satuhu / sukma tan sinukma / suksma kaanane ugi / gih puniku yektine ingkang dewakna//
//Lampahira kang aran dewana iku / meneng tanpa sadat / tan arah tan enggon singgih / kang dewana apan miber tanpa elar//
//Idhepira sakedhap wus pesthi iku / meksih palinggihan / lelampahan sewu warsi / suprandene sakedhap netra praptanya//
//Wonten malih yayi ing wirayat ingsun / sun myarsa carita / ana wong bekti nglangkungi / sembayange apan ta meksih taruna//

PUPUH VIII
S I N O M

//Wonten santri aluk sarak / awasta Ki Bodhojati / pakaryane nora nana / amung sembayang pribadi / nanging dereng udani / jungkal-jungkel siyang dalu / tan kenging ingujaran / kang estri gung briga-brigi / dereng mari sembayange saya dadra//
//Nora penging wong sembayang / bok kira-kira pribadi / kang estri dhasar brangasan / sarta sosote drawili / kang jaler tan nauri / lungane kinabruk tumbu / tumbune isi jenang / badhe kinarya nyekuli / sirahira Ki Bodho galuprut jenang//
//Tumulya kesang belayang / den pepati raganeki / nulya manggih wong atapa / aran Ki Paesanjali / Ki Bodho nikel warti / sampun masut anggeguru / anuli kyai guna / gung pitutur rina wengi / Ki Paesan akathah pituturira//
//Dunungken puji panembah / puniku katur Hyang Luwih / kang rumeksa ing sajagad / kang asih sakehing nabi / miwah sakehing wali / lan sagung mukmin sadarum / wong urip anggunggunga / mring Alah sartane wedi / yen mengkono wong iku tanpa ganjaran//
//Sanadyan ing wong sembayang / nora kena ginagampil / lamun nora kabeneran / nora wurung bebayani / anglir wong rabi putri / nora kena grusa-grusu / lamun dipun peksaa / nora wurung nyudhet lading / tuwas rusak pangarahe nora kena//
//Wonten malih lambangira / ngambil iwak jroning kali / aneng telenging bangawan / arahen iwake keni / nanging dipun aririh / sampun buthek toyanipun / yen ulam sampun kena / sakarsanta gen ngratengi / lah sembayang poma dipun prayitna//
//Yen kala sira sembayang / poma den kadi ning kali / iya marang kang sinedya / den kadi angilo cermin / rupa ingkang sajati / awasena kang satuhu / pan kaya rupanira / kang aneng sajroning cermin / rupanira pan kadi pepaes dunya//
//Lah Ki Bodho sun wetara / yen ta sampun nama ngerti / pesthi nemen salatira / dhasar wong gugu kapati / Ki Bodho awotsari / pinten banggi sang binagus / antuk sawab paduka / tan ketang tilar wong estri / Ki Paesan pralambening babing rapal//
//Sejatine wong asalat / kang nyata ing Suksma jati / den kadya gone baita / amet rasa ing sejati / ana lambange malih / anglayar tengahing laut / palwanya pan kawratan / kerem tengahing jaladri / ulihena rasa iku ing sagara//
//Malah mangke kang baita / olih isining jaladri / mangkana ingaran salat / kang nyata ing Sukma jati / saosike wus pasthi / iku dadi saladipun / kang durung ngerti salat / ngibadah raina wengi / sembayange apan meksih lalawura//
//Ana kaoling pandhita / saenggane Sang Hyang Widhi / iku meh salat kaanan / mring aksara tigang desi / kabeh mawi prakawis / kang aksara telung puluh / minongka ratunira / anenggih aksara alip / iya iku pralambene ing Hyang Suksma//
//Milanipun ana Kuran / saking sastra tigang desi / iku mawi wewilangan / kalimahe siji-siji / lan mawi ayat malih / gunggung tigang dasa jus / apa kang nora nana / den kondha ing dalem tabsir / paman Bodho puniku dipun waspada//
//Lan malih ta kayaparan / semune aksara alib / apa nyata apa ora / emper-empering Hyang Widhi / Ki Bodho wujud angling / nuwun duka sang binagus / amba cupet kalintang / langkung wlas Paesanjati / mring Ki Bodho wuwuse lir guladrawa//

PUPUH IX
DHANDHANGGULA

//Tegesipun raksa sireng sigih / ingkang alip pan kaanan tunggal / nora kena mati reke / limpat dening kalangkung / ingkang alip iku ilapi / dening kinarya tondha / karoneingaku / iya alip ananira / sadurunge nora bareng nora kari / nanging kariyiniyan//
//Tegese iku niyat sajati / ingkang alip iku jeneng tunggal / Adam lan Kawa kumpule / Adam kang nyata iku / gene nyatakaken birai / purwa banyu lan lemah / banyu urip iku / lemah nyata aranira / wus kalingling datolah kaanan jati / yeku jatining niyat//
//Tegesipun kang iman sejati / rasa tunggal kaanane tunggal / nora nana Pangerane / tan manjing medal iku / ananira tunggal sejati / nora yen tunggalena / pan wus tunggal iku / tunggalira tan pantara / Alah kabeh kang endi dudua iki / iku alip kang iman//
//Dene tegese sarengat singgih / ingkang alip mangkya wus samekta / jabar jere lan epese / jabar jere kang agung / gening nyata sipat kang urip / eloke purbanira / tunggal urip iku / iya iku urip tunggal / uripira tan ana sirnane singgih / iku brestha pakara//
//Ingajeran kang alip puniki / gening nyata kang iman punika / gene nyata biraine / kala biraenipun / sirna sira lan ingsun iki / tunggal ingsun lan sira / beda-beda iku / beda lair tyasnya tunggal / rasulullah apan tunggal sira jati / yeku biraenira//
//Kabeh iku kang cahya linuwih / cahya iku pan enggening nyata / kaanan tunggal jatine / cahyane jati iku / kaanane tunggal sajati / tumurun dadi cahya / kang tumurun iku / kinarsakken turunira / kang tumurun munggeng yayah utek singgih / Betalmakmur wastanya//
//Duk tumurun cahya iku singgih / duk munggeng balung balane pukang / sulbiyah iku arane / genira apulangyun / karo tunggal sejaten singgih / jiwa pajiwa nora / nora kapan dudu / anglela kacatonira / pandameling kekalih pan amemuri / sulbiyah namanira//
//Sadurunge kang cahya tumihis / saking alam naptu alip ika / ingaran gedhah kucine / ingaran goning neptu / sadurunge birai mijil / iku sanake purba / genira mung kayun / datolah sampun kawayang / yen wus awar anane Alah mangkyeki / neptu alip pinongka//
//Awar winor mangke katampan sih / ananing sih ing patugalira / den tunggalaken jatine / Alah lan nabi iku / wujud tunggal ayun sejati / sekarone uninga / tingalira bawur / Alah lan Mukamad ika / ya wus awor pawore lan rasul iki / dening Alah Mukamat//
//Duk ing mider sawulan puniki / ana rupa nora nana rukyat / iya Alah sajatine / anut kempele iku / apan ora mangke kang dadi / pan wus saningga pisan / pinasthi puniku / ala becike punika / yen akempel sastrane kabeh puniki / sembada pekenira//
//Patang puluh dina pan kalingling / dadya tingal lawan pamiyarsa / ingaran Alah jatine / Jabrail wiyosipun / pan ingaken gagenti singgih / kinarya wewayangan / ingutus sireku / dhateng sakehing manungsa / aken salat lan anebut Suksma jati / lailaha ilullah//
//Satus salikur pinapan dadi / insan kamil namane punika / jumaat ketingalane / alahu akbar iku / kagungane sampun dameling / kawruh jumaat ika / sapandulon nengguh / insan kamil purwanira / ing tulise samektane iku dadi / bisu tuli aniyat//
//Darbe netra nora aningali / apa nora iya amiyarsa / napas amedal irunge / tan napas jatenipun / panjenenganira narpati / Ratu Prabu Satmata / anglela puniku / pan ratu ing dhewekira / ing gedhonge ingaranan insan kamil / sembada pekenira//
//Ingaranan nabi Alah singgih / duk satus salikur dina ika / ing kono sapa rewange / panganggo sarwa alus / tur tan ora inganggen singgih / sampun wuta kewala / purik semonipun / dene kinen dhewekira / apan rewang sinungan rasa kekalih / tan adoh ing sarira//
//Samektane lan sajenireki / sampun tumindak jabaning kitha / ingaran jaliratine / nora temu tinemu / tandhanira mangkya ing wengi / marmanira raina / datolah tumurun / kabeh samektane dadya / kawruhana paman Bodho lambang puniki / aywa sira pepeka//
//Seh Sumitra wau sareng myarsi / ing kandhane ing Jatining punika / gapyuk angrangkul padane / sarya ris aturipun / lah ta kakang banjurna malih / manah amba meh padhang / sareng myarsa wau / sagung pitutur paduka / Jatiening anjerehken kawruh malih / kawuri babing salat//

PUPUH X
P A N G K U R

//Lah ta yayi kawruhana / nenggih kojah saking Ngusman ing nguni / Sang Ambiya namanipun / yen kawruh ciptanira / wong puniku durung Islam jatinipun / tanpa sadat tanpa salat / apan ta pai pan inggih//
//Pangerane yen weruha / sarirane dhewe nora udani / denira Selam puniku / imane pan imanan / durung teka jatine manungsa iku / saengga satu sembawa / manung ingkang sajati//
//Kang abuka ciptanira / ing wong edan ingkang daluya puniki / dipun graita sireku / semune den karasa / sampun salah tompa kang bongsa puniku / lir tigan anamber dhangdhang / patine datan kaeksi//
//Sengadi amongsa singa / singa lebur tan wruh sariraneki / derkuku ngemuli iku / jagat lebur wus sirna / pan kalingan ingkang ningali puniku / gelathik muni genturan / surya lintang kang ngalingi//
//Surya sasi tanpa polah / surem datan katingalan puniki / cahyane surem kalimput / gangsir nimpeni sigad / jagad sirna kapisanan ta puniku / iku pan ayun graita / kang bongsa puniku gaib//
//Manawi kang nedya pejah / dene nora lawan wong ing dunyeki / dudu alam langgeng iku / … / … / lir enggane ta cangkrama / malah neng dunya puniki//
//Saengga ta wong lelungan / meksih aneng ing dedunungan puniki / marmayun waspada iku / tan kena ginagampang / ayun awas nenggih sulang-surupipun / apan akeh wong kapalang / kepalang baping kabatin//
//Yen kembanga kembang sungsang / luwih becik sinawang arespati / nging tan wonten pamrihipun / kang wus malih sasmita / yen kembanga cepaka upamenipun / becil lamun tiningalan / samekta lan gandaneki //
//Ana ratu gung prakosa / aparentah mring wadya agung alit / nanging tansah ngawuleku / kareh sakehing bala / pan sedaya sinuwitan mring sang prabu / sakathahe wadyabala / tan wonten kang den langkungi//
//Anane saha tamakan / datan estri wadine lanang singgih / kombang angleng tawangipun / mrih madune pratela / lembu nusu ing anake dhewe iku / sarta kang surasa mulya / semine galinggang jati//
//Aweh gonda rasa mulya / yun graita ing manah kang sayekti / ujar iku luwih luhung / lumpuh ngideri jagad / pan si cebol anggayuh wulan puniku / kang wuta atuduh marga / basa puniku arungsit//
//Lawange sawarga ika / ingkang mulya tan wruh marganireki / wong bisu amegat padu / sirna gusti kawula / den graita semune wong mudha punggung / sasmitane kang wong edan / swara tanpa nedya singgih //
//Rupa karungu denira / swara ingkang katingalan puniki / ana luhur ngandhapipun / aneng ngandhap luhurnya / ana bongkot ing pucukira puniku / ana kulon wetanira / wetan kulonira singgih//
//Ana kidul elorira / ana elor kidulira kang singgih / ayun graita puniku / yen tan wruh durung Islam / masih Islam andana kukume iku / Selame pan Seselaman / sejatine maksih kapir//
//Anglir ulam munggeng toya / sami telas lan ulam kang sayekti / nanging wonten bedanipun / kadi sangsam lan sima / sami nama baburon alas puniku / nanging beda jatenira / Eslame kang den kukumi//
//Eslamira sinelanan / imanira iman-imanan nenggih / sadate sadatan iku / salate sesalatan / amuji amung pujian puniku / anembaha sesembahan / yen tan wruh ciptanireki//
//Lungsi mili tanpa toya / sakalangkung sipate sabda iki / kedah graitanen kalbu / beja kang anggraita / aywa dumeh dedaluya wong puniku / iku semune pandhita / kang angsal sabda puniki//
//Mokal tuli iya sira / pan basirun puniku kang ngalingi / mokal wuta sira iku / muridun ingkang karsa / apan iya mokal sira nepsu iku / mutakalimun ngandika / mokal bisu sira iki//
//Bakal langgeng kaantepan / ingkang langgeng nenggih sira puniki / dudu teteping Hyang Agung / kang tetep sira ika / rahmat dudu iya rahmating Hyang Agung / ingkang murah iya sira / dunya dudu alam iki //
//Alam dennya iya sira / alam kubur dudu sajroning bumi / kubur iya sira iku / ngakerat dudu benjang / … / kang akerat iya sira / kitab Kuran sira nenggih//
//Bumi langit iya sira / belis setan iya sira puniki / aras kursi sira iku / loh kalam iya sira / den graita semune basa puniku / ing sasmita lalawura / angsung cipta kang wus sidik//
//Apa tegese bismilah / lan tegese sukannalah puniki / pan tegese rahsa niku / lawan napi esbatnya / lawan apa tegese sadat puniku / lan apa tegese salat / tegese ngakir puniki//
//Apa tegese jinabat / lawan apa tegese niyat iki / tegese pangeran iku / tegese dunya kerat / lan tegese mukaranah iya iku / lan tegese rasulullah / tegese ekram puniki//
//Lan apa tegese salat / lan tegese wong jumungah puniki / pira kabeh jungahipun / mulane ana jungah / saking ngendi asale jumungah iku / yen tan wruha nora Eslam / meksih sirik meksih kapir//
//Sakathahing pitakonan / semoning wong lalawura puniki / den kacipteng manahipun / ajana kaliwatan / yen ta lamun nora ambuka sireku / sasar-susur kawruhira / kang wus waspadeng ing singgih//
//Sampun ingujar sakecap / sarwi rahsaning sasmita puniki / apan ta sira puniku / Alah iku ya sira / rasulullah pan iya sarira iku / bismilah sira punika / patekah sira puniki//
//Sawirahsaning sasmita / kabeh-kabeh apan sira puniki / aja sisip tembenipun / satemah sira sasar / aja kleru ing pangucap sira iku / aja dumeh muni sira / den wruh tegesira nenggih//
//Yun wruh pisah tunggalira / apan sira dadi werna sayekti / saingga siya puniku / aywa gegampang mongsa / aja dumeh-dumeh muni sira iku / arungsit tegese sira / akeh anggampangken singgih//
//Yen sira durung prawira / atakona ing wong kang sampun yekti / ngupayaa sira iku / kang wong alul mulana / atakena ujaring basa puniku / poma ungseden kang nyata / artine basa puniki//
//Seh Sumitra saya padhang / amirsakken kojahira Jatining / saya sru ing ajrihipun / awlasasih turira / inggih tuwan lajengna manginggilipun / adan kalihan Hyang Suksma / Jatining anyenggarani//

PUPUH XI
DHANDHANGGULA

//Lamun yayi wus waspadeng jati / sariranira dipun kawangwang / iya iku lalirone / sampun ta yayi korup / raganira kawula jati / apan kembar lan Suksma / jumbuh yen dinulu / dipun waspada ing Suksma / kadyagane kadi atal lawan siti / lir kemandhang lan swara//
//Anglir tikan ing sawung puniki / apan inggih agalang-gulungan / nanging tan nyaci pareke / liwang-liwung gumulung / mengko sira wus dadi pitik / samektaning busana / iku ta winuwus / lah ta yayi den waspada / tinrimaa idhepen dipun pinanggih / ing ngriku genira aprang//
//Ingkang ewuh ing dunya puniki / amung siji pan mungguh panrima / anging panarike reke / rupane Suksma Agung / kaya sira rupane Widhi / lir camedhak pinongka / uwitipun jumbuh / kadi sukun lan kluwihnya / nora beda sairip warnanireki / lir kalak lan kenanga//
//Nora beda sira lawan nabi / lah ta yayi sira den waspada / abeda miwah tunggile / lir kepithing lan yuyu / sukmanira dipun adani / kang tumrap aneng raga / alembut dinulu / dudu eroh dudu jasat / anglir sekar warnane lan gandaneki / puniku yun waspada//
//Ingkang mangkana ananireki / lah ta yayi mijil saking ora / mulih maring era reke / sakehing wong beburu / ujar iku den wuri-wuri / ciptane wong satengah / idhepe wong iku / ana iki saking ora / raga iku mulih maring ora mulih / puniku den kekudang//
//Sampun kenyut yayi kapalintir / kang ngrasani sajatine nora / iku jatine ewuhe / keron ujar puniku / kang sampurna tan ayun mulih / tan nyanyipta mangkana / kanggepe winuwus / ing tingal sungsun-sungsunan / poma yayi paningal ikang rakesdik / sampun kirang prayitna//
//Salat ati sun awas sireki / salat iku apan sundha tiga / tur ta adi-adi kabeh / sembah puji puniku / kadi tirta saking ing ardi / mili dhateng sagara / sembahe wong iku / akeh kandheg ing sawangan / salat jati ing teleng pernahireki / pilih wong kang tumeka//
//Jroning salat yayi pati geni / kadi angubek toya ing dangdang / lah reke mengkono bae / ajaa kadi kukus / wedalipun saking ing geni / kang ora dadi ana / lir siti lan banyu / anglir oyot metu toya / awakira lir suksma dipun pakeling / apan tigal reraga//
//Panguwasaning ngelmu puniki / lah ta reke kadi geni mubal / urube lawan mawane / panase den kadulu / kukusipun dipun udani / padhange kawruhana / prabedane iku / patine dipun prayitna / iya iku anyukup sakehing wedi / paran kang winicara//
//Sampun yangyang amangeran dhiri / lah ta reke anglindhung ing Suksma / tan weruh rina wengine / malih ingkang winuwus / apan iku lamun rinicik / aja ngaku Pangeran / aja ngaku suwung / miwah reke yen kasdua / muna-muni puniku dipun pakeling / yen sira yun waspada//
//Kang sampuna kadi wong aguling / lan wanodya prapteng cumbananya / sirna kari sakarone / dene kandhuan lulut / awak reke dipun abecik / ing panarimanira / ewuh ujar iku / rasa jati lawan Islam / idhep madhep suprandene akeh kapir / idhepe sok den tawa//
//Anyawangi kutub wali-wali / atapa idhep sajroning nala / yayi den eling patine / pati tuwan wong iku / suksma iku pinurweng jati / pana kanthi Pangeran / siyang lawan dalu / amuji lawan Pangeran / upamane anglir dhalang amucuki / durung aran ki dhalang//
//Sukma dharat nabi kang aluwih / lah ta yayi sira pangidhepan / sampun tungkul sira reke / den esthi solahipun / pan Pangeran awelasasih / marma dadia kadang / iku wong kang luhung / amemitra lan Pangeran / wekasane amemitra karoning sih / murca tanpa jamuga//
//Yen temua sun idhepireki / iku reke Suksma kang sanyata / ingaran ujare reke / wau ta kang winuwus / kawulane anyikep Widi / angekep awakira / malah galang-gulung / Hyang Suksma mangkya ngandika / aja sira ing reke nyikep mring mami / cekelen wakira dhawak//
//Yen kadulu kang sariraneki / apan ingsun pan melu katingal / apan iya patitise / aja nyikep maringsun / teka sira nyikepa dhiri / ingsun pan melu kena / yen sira andulu / ingsun melu katingalan / lamun ora mengkono andulu dhiri / yekti sira kasasar//
//Kang kesasar pralambene ugi / lah ta yayi kadi wong angudang dhalang / angundang wong mayang reke / tan wruhi dhalangipun / kang angundang kinen angringgit / mengkana kang paningal / aywa keh kadulu / anging Pangeran kewala / ingkang asih ing awakira pribadi / anglir angilo kaca//
//Wewayangan dipun ling-alingi / lah ta yayi tan wonten bedanya / bab reke mangkono bae / sembah lawan amuwus / dadi puji anugrahani / kang wus wasis ing solah / dadi puji iku / sembahe rasa punika / yayi dipun waskitha ingkang sayekti / sampun apindho karya//
//Akeh metu yayi maring sepi / lah ta reke pan ayun uninga / isine sarira reke / juru gedhong puniku / pasenep tan ing jiwa dhiri / singa den lakokena / wusana ing ngriku / kirang napa mantri jaba / nanging pilih-pilih ingkang udani / pasenetan punika//
//Seh Sumitra pan saya birai / miyarsakken ing wirayatira / Jatining keh pituture / wusana tingalipun / kang katingal sampun kalingling / kang ginedhong gumawang / langkung sukeng kalbu / Seh Sumitra aris turnya / lah ta tuwan banjurna manginggil malih / amba langkung kasmaran//

PUPUH XII
ASMARADANA

//Jatining mesem lingnya ris / yayi sira kawruhana / kang ngelmu puniku reke / duk saking mulane sira / prenahira duk nora / den awas sira ing tuduh / nora kena sumambrana//
//Kang ngelmu mulane dadi / pundi kang ngelmu punika / dudu johar jisim reke / dudu nyawa dudu suksma / pan dudu uripira / yun awas sira puniku / kang ngelmu liwat agawat//
//Sampun papeka ing wangsit / den wruh kamulyanya dadya / kala mulanira reke / lah endi pinangkanira / yen sira nora wikan / wedhus alas pamenipun / lir lutung kelambi tambal//
//Solahe kaya wong Ngarbi / akrubyuk kelambi jubah / tarebang dadi kartine / jungkat minongka panggalak / sura dadi suwakan / peksane awas Hyang Agung / artine lir susuh manyar//
//Pira lawase ngaurip / pan wikan mulane ana / rehning gesang keh panglinge / tan wikan lamun uninga / tan pegad ing wardaya / luwih sasar wong puniku / katungkul ing babingkrakan//
//Garap sastra datan yekti / mangsine ginawe ngomyang / kalamira tanpa gawe / apan kinarya elingan / prih kandele tesbehnya / sujut rukuhe ginunggung / kinarya eling-elingan//
//Karsane lunga ngabekti / sedya panggih lan Pangeran / angaturaken sembahe / lampahipun kata sarak / puwasane den kudang / peksa awas ing Hyang Agung / kalurung tambuh parannya//
//Polahe kaya salindhit / kawuwuh kaya likasan / nora pegat menga-mengo / anembah tan wruh ing sarak / kaya wong katarima / lengar-lenger tingalipun / kaya wong kas samudana//
//Kang sampun awas ing Widhi / miwah ing gandane wong kang / iya iku karenane / kang sampun sirna ing kana / tita montra panembah / tan ana liyan kadulu / amung jasade kewala//
//Pundi sampurnaning urip / lan pundi paraning pejah / yen tan wruha sinedyane / pususen sariranira / amrih waspadeng tingal / den awas sira andulu / mrih parana ingkang lunga//
//Wonten malih kang ngawruhi / sampuna marani tisna / anitis maritis reke / amung genaha mrayoga / anyakrawati ika / lawan amba ing dhek dheku / kabeh iku padha sasar//
//Aja sira milang jisim / aja tungkul milang sastra / miwah sipating Hyang Manon / lan aja sira angucap / iman tokit makripat / puniku pan sasar agung / aja tungkul ing dat sipat//
//Polahe kaya wong singgih / kaya wus teka ing olah / miwah ing Mukamat reke / tingaling wong kesawuran / idhepe kelap-kelap / nanging apeksa kumawruh / idhepe wong kapir kawak//
//Kang sampun awas ing wangsit / dadak kekathahen ujar / madhep sawiji uripe / datan wonten kauningan / tan wonten kapiyarsa / wus awas dennya andulu / ya iku tingal sampurna//
//Tingal jati tanpa siring / waspada jatining tingal / wusirna kaanane / tunggal tingaling panembah / lawan ananing Suksma / anembah ing dasihipun / anembah ing Hyang Sukma//
//Endi sembahireng dasih / endi sembah katarima / kang suka katrima reke / pundi ta sembahing Suksma / miwah lamun kawula / apan pisah sampun kumpul / iku gene mukaranah//
//Yen tan wruha sembah pesthi / upamane kaya kewan / kebo sapi kuda gudel / tanpa tuwuh sampurnanya / mungguh suka neng ngandhap / alumuh tetakon iku / ngegungaken dhirinira//
//Lan den bisa ngaji peling / ing purwa madya wecana / tiga iku aywa supe / ing prakara kabecikan / gentinen ing wardaya / nadyan gantalnana taun / yen lena saperti kewan//
//Kang eling musthikeng jalmi / kang punapek lir weraha / awor kalawan wong akeh / peksa gumunggung gumisa / sukan aranana mudha / sukan aran sakit kalbu / tan wirang marang sujanma//
//Iya reh urip puniki / tan wande tekeng semaya / angajia disik reke / nora wande raganira / den anon minton sira / tan wande omah ing kubur / becik takon mupung gesang//
//Supaya ngertia sami / sampun katungkul pepeka / kang kitab markum raose / puniku pan luwih eca / ing wong alul ngibadah / reraosan kang puniku / poma yayi den graita//
//Lah sampun marata wiwit / arsa nuwuhaken lampah / puniku wus cukup kabeh / sagung wawulang manira / nging yayi den prayitna / angestokena satuhu / aywa reke sumambrana//
//Seh Sumitra angabekti / ngrangkul suku ris aturnya / pangestu tuwan kimawon / nanging yen pareng paduka / mugi tuwan wangsula / Jatining saurira rum / sok ugi yayi slameta//
//Ya ta jawab tangan nuli / ri wusnya sigra lumampah / Seh Sumitra ngaterake / prapteng ngandhaping aldaka / ya ta lajeng lampahnya / kang tinilar kari mangu / enengna wus wangsul nulya//
//Seh Sumitra migah ngardi / ya ta ganti kang lumampah / Jatining darung lampahe / kapungkur ingkang aldaka / angambah terataban / abyor branang sri dinulu / ingkang sekar kumalata//
//Tan wus langenireng margi / ya ta lepas lampahira / semana miyat ing dhukoh / alit aneng pinggir jurang / lami dennya mratapa / wit kapaten rabenipun / marma tapa aneng wana//
//Tanpa rewang mung pribadi / duk anom pan kongsi tuwa / langkung tetep ibadahe / siyang dalu datan owah / awasta Nur Jariyah / lami dhadhukuh neng ngriku / datan wonten karyanira//
//Mung sembayang rina wengi / ingkang pinangan keleman / rong taun iku lamine / genira tan kalebon upa / langkung kasutapanya / kang cinipta siyang dalu / amung sihira Hyang Suksma//
//Nur Jariyah apan lagi / neng tegal andhangir kenthang / jagung kimpul lawan otek / ya ta Jatining wus mara / mring gening kaki tuwa / Nur Jariyah kaget dulu / anon tejane kang prapta//
//Wus narka oliya luwih / ya ta ris genira tanya / ta nak katuran pambage / ing wuri pundi pinongka / ngajeng paran sinedya / Jatining alon turipun / manira reke wong mahang//
//Tan wonten kasedya yekti / lunga nut karsaning lampah / Wanasari duk wantune / Nur Jariyah anglingira / yen parengipun anak / prayogi pinarak gubuk / sipenga wisma kawula//
//Enjing sakarsa lumaris / pan sampun sonten punika / atebih sasipengane / Jatining saur sumongga / ya ta sareng lumampah / sapraptaning wismanipun / Nur Jariyah gelar klasa//
//Sampuning ngaturan linggih / Jatining resep tumingal / aresik cekli wismane / langgare dhepel ing wisma / ya ta wusnya semana / mahrib wau wayahipun / kalihe pan sami salat//
//Jatining ingkang ngimani / pan kongsi prapteng ngisanya / wus bakda sembah kang reke / lajeng nyugata keleman / uwi jagung ketela / gembili tales lan kimpul / samya neng tampah adhacah//
//Nur Jariyah ngatag nuli / lah daweg dhahara anak / pun bapa tatedhanane / kang lininga saur nedha / ya ta sareng adhahar / sawusnya Ki Nur amuwus / anjereh ing pangawikan//
//Angrasani babing urip / urip tan kenaning pejah / lan taken Sukma jatine / Jatining ris saurira / agawat ujar ika / kathah kang bisa celathu / nanging timbuling tan mirsa//

PUPUH XIII
MASKUMAMBANG

//Wonten kojah ing badane den pepati / badanira suksma / ngrasa ing sajroning urip / uripe wus kebak Alah//
//Kang wus teka ing tingal tan kena pati / patining agesang / tansah amurba pribadi / iku sajatining Suksma //
Suksma iku pakumpulaning ngaurip / uriping ngagesang / teka ing rasa sajati / rasane sariranira//
//Medheng-medheng Pangerane den ulati / kelurung keliwat / den nyana urip kekalih / ngendi gone yen nikia//
//Nepsu ilang badane saperti mayit / wurung rasa mulya / kadi madu rasaneki / liringe ngimbuhi jagad//
//Mider-mider mring sagara tanpa tepi / alinggih bengawan / areren ing tamansari / dadine medal ing rupa//
//Rupa iku timbang lawan rupa jati / rupa rinupana / rupa mapan rupa jati / rupanira aneng ngarsa//
//Dulu-dulu kang dinulu aningali / padha dulu cahya / lan segara tanpa tepi / sarahe kentir puyengan//
//Bumi ngandhap lintang ngawal aneng langit / wulanira jenar / srengengene balerengi / ngelmune cahya lir mulya//
//Lir sasongka upamane bumi langit / padhang melu padhang / panglong tingal milu mati / purnama sajenengira//
//Jagat iku kawimbuhan ing sakalir / kawimbuhan ika / duk sira kayuning kapti / ingaran tokiting iman//
//Rupa iku maring ing wujuding batin / rupa kang rinupa / rupa tunggal jatineki / purwaning badan sanyata//
//Kawruhana kang urip kena ing pati / yen sampun palastra / kang urip tan kena pati / waluya amulih tugal//
//Panunggale tan kena pilih-pinilih / tunggal ing panunggal / tunggal ikang samya urip / jatine sapa weruha//
//Nugrahanya kajatenira kekasih / sakehing graita / kalebu sagara tasik / ing jro elok ing lautan//
//Pinangkane tandhane aneng jro tasik / asalin paningal / asalin pangucap iki / pan sampun asalin rasa//
//Rasa mulya kang den prih kang den ulati / kapanggih kang rasa / rasa jati tan kapanggih / kang ana iku ing rasa//
//Tranging rahsa prenahe ati kang suci / lir wewadhah kaca / ingisenan madu jati / rembese katon ing jaba//
//Tunggal katon wewadhah kalawan isi / ing jro lulut tunggal / mapan sampurna ing jati / saking sih marga sampurna//
//Kang tan awas ananing Hyang den rasani / miwah sipat asma / ginunggung pinuji-puji / puji iku alam padhang//
//Den ulati ananing Hyang kang kapanggih / weneh ana ngalas / saweneh agung nastiti / dereng panggih lan Pangeran//
//Kang mangkana pujine wong kang wus luwih / meneng lan angucap / tan ana bedane ugi / sasolahe iku sembah//
//Yen alinggih alinggih nucekken ati / iya ing rahseng tyas / kaanane Hyang kapanggih / tan pegat sih reng Pangeran//
//Kang antuk sih nora pati den tingali / nora anggraita / ing rina kalawan wengi / iku dasih kinasihan//
//Nur Jariyah anjenger tan kena angling / langkung ajrihira / umatur amelasasih / dhuh angger boten anyana//
//Yen pun bapa tamian ngulami luwih / prasasat nugraha / kang dhawuh pun bapa yekti / madhangken ing tyas kawula//
//Kathah kang wong kampir sami den takoni / awis kang ngergancang / anjereh wewah ngribedi / mangkyamba angraos padhang//
Jatiening mesem saurira aris / paman langkung nedha / saking pagunggungireki / manira iki pan darma//
//Inggih saking karsaning Hyang Maha Suci / Nur Jariyah tanya / amba nuwun wejang malih / wonten ta kawruh gandhengan//

PUPUH XIV
K I N A N T H I

//Wonten pawarta puniku / sangking kadim para wali / ujare kawruh punika / duk selagi meksih napi / nenggih pundi pernahira / kawula dereng udani//
//Wiraose kang puniku / kathah wong dhateng ing ngriki / tan wonten ingkang uninga / Jatining saurira ris / lah daweg paman bubarna / kawula ayun miyarsi//
//Nur Jariyah alon muwus / nenggih sadurunge dadi / suwarga lawan naraka / apan durung ana dadi / ing ngriku apa kang ana / dhingdhing jalal durung dadi//
//Adam lan Kawa puniku / apan durung ana dadi / Alah kalawan Mukamat / apan dereng wonten sami / apa kang aneng semana / lawan ingkang kaping kalih//
//Apa kang jumeneng ngriku / endi kang wus ana dhingin / sawusing ana punika / sapa ingkang anekseni / lawan dumadine ika / apa dinadekken dhingin//
//Lah angger jarwakna tuhu / tegese basa puniki / Jatining mesem lingira / yen paman dereng udani / sadurunge ana jagad / pan ngelmu kang ana dhingin//
//Duk maksih ya awang-uwung / kabeh durung ana lair / sayektine ingkang ana / nalar ingkang ana dhingin / duk durung jumeneng ika / kahar aranira nenggih//
//Apengal iku ranipun / duk karem maksum wastaning / apan ireng sipatira / kahar ijo sipatneki / kang ngelmu kuning sipatnya / kamal sipatira putih//
//Sipat sakawan puniku / durung ana bumi langit / swarga kalawan naraka / apan durung ana dadi / ngakerat pan durung kocap / Adam Kawa durung lair //
//Alah lan Mukamat iku / sadaya pan meksih napi / mung sipat napi kang ana / nging dereng kaana yekti / heski jenenge punika / lan jawareh namaneki//
//Lawan duk kumpule iku / rabingu ujudireki / kang dhingin winastan kahar / amal ingkang kaping kalih / jamal ingkang kaping tiga / kaping pat jawal puniki//
//Tegese jamal puniku / maring kaelokan adi / tegese jalal kagungan / kamal sampurna lirneki / liring kahar wisesanya / amisesa ing pribadi //
//Andadekken karsanipun / sakedhap tumulya dadi / marmane ana sahadat / lawan sipat rong prakawis / heski lan jawari ika / … //
//Winastan nugraha luhung / myang kanugrahan kang dadi / ing kono jumenengira / wujuding kawula gusti / asma ingasma priyongga / tegese ing sipat lair//
//Awarna rupa pan sampun / basa swara pamirseki / dumadya pan sineksenan / kalawan kang anekseni / puniku lah kawulanya / sunat parlu dadineki//
//Dadi bobot alam iku / marang manungsa sayekti / sunat parlu lan apengal / mring makluk tibanireki / sunat lan parlu punika / perlu wajib tinon ugi//
//Sukur bab sunat lan parhu / sampun salah tompa ugi / amawasa den waspada / sunat parlu anyelaki / marang Kang Amaha Mulya / tinimbangken manungseki//
//Sunat gelaring Hyang Agung / gentine Suksma puniki / ingkang ngambil ing kagungan / lan kang aran Suksma jati / jatine pan iya ika / iya iku iya iki//
//Yeku kang duweni wujud / daim makripat lan tokit / iku kaelokaning Hyang / duk dadekken nyawaneki / nyawa roh ilapi ika / ya Suksma suka ningali//
//Mring sipate dhewe iku / mangkana den busanani / busana catur prakara / Hyang Suksma ngandika aris / iya ingsun iya sira / ya sira ya ingsun iki//
//Apan sampun sabiyantu / saengga prayeki kalih / semu merang gya grenemang / ngregem lasi rasa kalih / punapa paman leresa / bapa kawula puniki//
//Anging ta aywa agunggung / sasar yen tan ngati-ati / amung ngame ing satengah / nenggih kang basa puniki / yen patitis patinira / ujare kang basa kadis//
//Puniku ayun sumurup / kang ujar reke puniki / basa puniku agawat / yen tan wruh sumurup nenggih / pan mindhak nasak belasak / lir peksi miber tan pamrih//

PUPUH XV
DHANDHANGGULA

//Nenggih paman yun ngawruhi malih / sampun pangling reke sasurupan / yun awas puniku reke / pan ewuh taken dunung / lawan ora kalawan misik / lir kinjeng tanpa soca / pan parane nglangut / poma reke den prayitna / basa iku mapan tan kenging kawijil / yen durung mati raga//
//Nanging poma paman wekas mami / sampun mungkul genira sembayang / dipun ana wekasane / tan ana wandenipun / lara pati dipun lakoni / tan ana jenengira / tan wande yen mantuk / nora lara neng dunungan / aneng dunya marmane yun angawruhi / aja sah paguneman//
//Paguneman lan mitranya sami / amung reke tan purun tanya / andulua sastra aeng / sastra minongka wuruk / aja kandhek asila singgih / puniku ulatana / reke sampun tungkul / aywa kelu ngandhap-andhap / den sung driya wong iku luntura kang sih / asraha jiwa raga//
//Supayane yen antuka wisik / yen tan nemen mongsa den wejanga / lamun ta sareh pamrihe / ewuh wong taken dunung / marga durung sidhem lan werit / pirantine kang teka / nenggih sampun tungkul / poma reke den waspada / raga kita yen lunga sipeng ing margi / mongsa wandea pulang//
//Marma reke neng dunya den eling / sampun sira karya dora cara / dadi panengeran gedhe / tan kandel amrih ngelmu / nora kaya ingkang aririh / sayekti akeh welas / yen mengkono iku / pan kolur pamurukira / yen mituhu kang mulang saya wlasasih / lan sinihan ing Suksma//
//Iya dene wong temen puniki / uga guru wong kang sampun pana / dadya wruh panjing surupe / akeh lire gaguru / kang saweneh tateki-teki / asring taken pandhita / tan ana potipun / ataken ngelmu kang nyata / ewuh temen arang kang wruh surupneki / nenggih kebak dunungan//
//Nguni paman manira amanggih / lamun reke kang prapteng semaya / akeh kang katingal reke / warna-warna dinulu / palawangan akeh kaeksi / pan ana lawang kembar / nami warnanipun / pan samya pucak kencana / sor-sorane inten jumerut pan adi / poma ywa kandhek sira//
//Aywa kandhek lawang loro kaki / ana malih lawang ginapura / den enget ing kono reke / sakedhap tan asantun / nulya kita ningali masjit / gumantung ngawang-awang / tanpa canthel iku / lelangsene endah pelag / kang kinarya langsir bang pan langsir kuning / putihe taturutan//
//Liyep-liyep dinulu pan asri / pelawangan ingkang mesjit tunggal / bisa menga minep dhewe / dinulu katon mancur / kadi wulan purnamasidhi / katrangan dening mega / lir tergana kumpul / katon liyeping asmara / katingalan lan mesjit dinulu asri / sakedhap narik napas//
//Lamun sira narik napas nenggih / rikating sih rupane den awas / marang rupanira dhewe / poma-poma puniku / aja lali ing jaji peling / kawruhana denira / poncadriya agung / sampun kandhek poncadriya / sampun kongsi kongsi kamanungsan nenggih / srahena jiwa raga//
//Sampun lali ing namanta singgih / sampun reke ngasaraken sastra / aja tungkul sastra bae / yen dereng antuk tuduh / marma ayun angawikani / rumongsaa punika / lamun aneng dunung / ora wurung tekeng temah / raga kita ora wurung lamun mulih / marma ayun waspada//
//Kang wangsit reke saengga ngipi / tansah rupane dhewe kawangwang / pralambene turu reke / sajroning turu iku / arerasan nikmating urip / saniskara katingal / sajroning aturu / nora beda pejah gesang / kang wus awas amrih badane pribadi / yeku wekasing Suksma//
//Wus pinasthi wong puniku singgih / yen wong lara pangantepe teka / iblis lanat katon reke / anata pindha guru / weneh rupa ibu lan kaki / nini bapa lan sanak / myang pindha sadulur / tanna angajak lelungan / ayun tetep imanira aywa gingsir / iku tingal sakarat//
//Poma reke kalamun asakit / iya iku tingal kang sekarat / weneh andulu ngelmune / akeh lire kadulu / yen kapecut tingalireki / dadi mring panasaran / kang agama dudu / yen tingale wong sampurna / jroning pati dahana panggih-pinanggih / wus katingal sampurna//
//Poma reke yen prapta sayekti / aywa pegat reke dhikirira / den eling marang kang gawe / dipun eling ing tuduh / ngurebana ujar kang yekti / kawruhana den awas / ing sakarat iku / sampun pangling ing Pangeran / duk ing kina ana wong kojah mring mami / lir wong mocung wicara//

PUPUH XVI
P O C U N G

//Wicarane reke kang marah maringsun / tanpa tuk jalaran / lir peksi miyak mong singgih / milya patuh tan wruh paraning sasmita//
//Kadim nujum sing wuda kadona dangu / dadi ambelasar / den ilo-ilo puniki / tanpa tutur katungkul denira mayang//
//Wicarane lunga nalimpang wulangun / amanggihi dhalang / ayun nanopeng pribadi / apan kendhek sedyane ayun nontona//
//Duk maune lekas ki dhalang andulu / tuhu tanpa rowang / kinudang pribadineki / ametokken sasolahe dhewekira//
//Dadya mangsul ki dhalang lekas atapuk / kagyat kang tumingal / pekik warnanta sayekti / akeh pandung dinulu dede ki dhalang//
//Mangke mangsul ki dhalang asalin tapuk / sangsaya kagiwang / umiyat ing warna salin / aglis wangsul ki dhalang asalin warna//
//Mangke campuh kang andulu kadi kagum / tumiling kang rupa / kang ala tuwa yun pekik / ana wungkuk ana cebol ana wuta//
//Nora pegat kang setine pan lumintu / pan akeh solahnya / sasolahe gegawoki / saya katut tingale pangling ki dhalang//
//Pacuh ingsun aningali kang anapuk / mangke kang graita / anonton ing panonneki / pan sawegung salahe nonton sasmita//
//Ana wuwus sapa kang macuh puniku / pan nanging ki dhalang / suwene katoton nenggih / topeng iku anane padha lan ora//
//Andedawa ki dhalang anyambi bingung / basa malih rupa / kang den gegawok prasami / ingsun kerut milu tingale wong edan//
//Apadudon akeh wong kang katelanjur / ingsun pan kagiwang / dening manah peparon sih / yen sun dulu katon dudu katon iya//
//Agya kerut gennya aningali tapuk / pan iku loropan / dennya dudu tingkahneki / topeng iku nora tunggal nora rupa//
//Aywa tan wruh nenggih kang badan puniku / yekti sira bunar / wus tunggal kaanan jati / mapan ewuh panunggale lan bedanya//
//Tunggalipun dene tan sawaleng kayun / katungkul solahnya / lir cermin kang ngilo singgih / bedanipun anuduhaken paesan//
//Lamun sampun waskitha jatining tapuk / yekti sampun nyata / kajatenira karon sih / iya iku paningale kang sampurna//
//Den akukuh tingalira den atangguh / aywa kajenakan / dennya nolih panon nenggih / aja kawut aja kari aja liwat//
//Lan sing sapa kang wikan uwong nenapuk / iku wus mardika / wong iku wus prapteng yekti / dadya kupur mukir lyan pan saking sira//
//Linglang-linglung tan wikan ing lor lan kidul / kalih kalenggahan / aglis pan ayun ngentosi / kadelurung solahe pan suku tunggal//
//Anging iku gawene arep mamucung / tan lyan kang sun pinta / apuruhita ing batin / parek ingsun padha ingaranan bisa//
//Lintang sungkan ingsun yen ana kang gunggung / sajiwareng jiwa / karsa pamuji pinuji / tur sumengguh atemah nimbrah ing mata//
//Raganingsun yen paria pari gabug / nir don dennya tuwa / anging dennya katon sepi / aneng ngayun ingajen dening atuwa//
//Yen sastraa raganingsun pada agung / andhege kewala / ageng aluhur tan pamrih / aneng ngayun kang luhur gora kawaca//
//Sapa ketung inane sariranipun / mapan wus atuwa / yen ringgita kayuneki / aneng ngayun aluhur ora kawilang//
//Kathah lamun ngucapna sariraningsun / angepon sih sira / misan ider takening sih / awekasan manira kalong-kalongan//
//Pan sedalu Jatining gennya pitutur / ambabari rasa / Nur Jariyah wus mangerti / pan rumangsuk rumesep aneng angganya //
//Duk semana pukul lima wayahipun / mega bang sumirat / kalih salat subuh sami / sabakdane lajeng pinarak ing langgar//
//Jatiening aris wau wuwusipun / lah paman kantuna / manira nutukken kapti / poma-poma ing kawruh aywa sembrana//
//Pan wus cukup kabeh ing pitutur ingsun / nanging pirabara / yen selamet ingsun bali / sun jateni kawruh ing dhuwur punika//
//Yen tan wangsul susulen mring wismaningsun / ya ing Wanasekar / Nur Jariyah matur aris / inggih mugi dhatenga ingkang sinedya//
//Nanging mugi mampira malih nak ingsun / pun bapa meh padhang / sareng paduka erangi / ngundhung-undhung ngelmu ingkang kinanthongan//
//Saking angger wlas pun bapa kenging cinthung / lami ngathang-athang / katuju angger dhatengi / anggebagi ing bubung petung markita//
//Sru gumujeng Jatining ngandika arum / kawula pan darma / Hyang Suksma kang aken mampir / nahen sampun samana ajawab tangan//
//Ri sampunnya mangkat Jariyah tut pungkur / wangsul jawi dhadhah / Jatining lajeng lumaris / wus kapungkur ing wana Krendhawinata//
//Lampahira lajeng sumengkeng ing gunung / mudhun margeng jurang / pepereng sitinya miring / curi-curi tela-tela margeng gawat//
//Pan andarung lampahe anjujur gunung / sumengkeng ing jurang / tan ana baya kaeksi / ya ta kagyat anon kukus lamat-lamat//
//Enggar tyase ya ta lajeng lampahipun / nengna kang lumampah / cinatur ingkang palinggih / neng Serangan awasta Seh Mahmujerah//
//Duk waune pangulu Bagedat iku / dinosan mring nata / lepat denira ngukumi / marmanipun dhadhukuh aneng Serangan//
//Dhukuh alit mung pendheke apepitu / sami nak putunya / kewala atresna sami / mesjidipun alit angungkang ing jurang//
//Makmunjerah rina wengi aneng ngriku / anedha Hyang Suksma / sageda mulih mring nagri / ingkang mugi antuka apura nata//

PUPUH XVII
S I N O M

//Seh Ngarip ingkang winarna / samana karsa amampir / marang ing dhukuh Serangan / ya ta laju lampahneki / semana sampun prapti / jujug masjid wus apangguh / kalawan Mahmunjerah / nulya uluk salam nuli / jawab tangan ri wusnya atata lenggah//
//Langkung kagyat Ki Seh Jerah / anon cahyane kang prapti / nulya ris dennya tetanya / wisma myang namanireki / Jatining wus awarti / nama tuwin wismanipun / Jatining males tanya / Seh Jerah anulya warti / kamulane Jatining angres ing driya//
//Owel kang wau pitapa / ing mangke apan nglangkungi / ing galih pan tepa-tepa / nengna samana wus mahrib / dyan sami salat malih / prapteng ngisa bakda sampun / lajeng atata lenggah / Seh Jerah nyugata bukti / Jatiening ngecani anulya dhahar//
//Ri sampunnya linorodan / gantya keleman sumaji / uwi gembili katela / kimpul kenthang lawan linjik / apan dhinahar sami / sinambi agunem ngelmu / Seh Jerah kang ababar / ambabar kawruhe sami / lah ta anak puniku kawruh manira//
//Pangandikane Hyang Suksma / bumi lawan langit iki / tan emut tingal naning Hyang / anging kang emut ing kami / atine manungseki / kang jumeneng mukmin iku / sipat kahar mratiga / tegese puniku nenggih / apan inggih ati sir lawan suwenda//
//Ati kang jati punika / tingaling puat puniki / akarem ing apngallolah / tan liyan tingale malih / tingal apengal jati / gening kerem tingalipun / eroh kudus punika / tunggal apngallolah nenggih / gih puniku sayekti tingal sampurna//
//Kaping kalih ingkang amrat / ati suwenda puniki / yeku atining kang puat / tingaling puat mangkyaki / kareming sipat nenggih / tetela denira dulu / kerem ing apngal ika / tanna liyan tingalneki / apa reke kasucianing Pangeran//
//Jatining mesem saurnya / leres tan wonten kang sisip / kasucianing Pangeran / tan ana lyan tingalneki / tingal suwenda nenggih / Roh Kudus reke ranipun / kang tan pegat tingalnya / tan ana ngaling-alingi / kasucian tingaling suwenda ika//
//Puniku jenenging nata / Roh Kudus wastanireki / nenggih puniku bisikan / wastane Suksma kang jati / Seh Mahmunjerah myarsi / denira gumuyu guguk / lah angger banjurena / tekaning sir aprasami / lan manira Jatining mesem wacana//
//Dene ping tiga kang amrat / ati sir namanireki / puniku batin suwenda / gantining ngasir puniki / kereming dat sejati / tan ana liyan kadulu / anging dating Hyang Suksma / pratela dennya ningali / gih puniku tingaling roh amardika//
//Tingaling wong karem ing dat / tan emut ing jiwa dhiri / dasihe tan ana kocap / kang teka ing rasa jati / dasih pan sampun moklis / pan wus enting cacahipun / dennya mulih duk nora / amulyang kadya duk uni / den prayitna ing pasang ulih punika//
//Akathah wong kang kesasar / mangkya guru ingkang apik / upamine warsa tiba / aneng tengahing jaladri / aywa gancang ywa rindhik / den awas pamendengipun / miwaha reke yitna / puniku wedalan regi / apan iku reke pamiyarsa kula//
//Ati kang mukmin punika / minongka kurungan peksi / dening nyata peksinira / tandhane kurungan jati / sinten ingkang darbeni / peksi aneng jro puniku / yen reke sampun wikan / sukur sewu yan wus manggih / peksi lara gantilan kurunganira//
//Seh Mahmunjerah angucap / jenger datan bisa angling / gagetun sewu tan nyana / yen tamuan pandhitadi / anama sing-sing ngelmi / wacana aris angrangkul / dhuh angger tutugena / tan nyana yen wus winasis / Jatiening mesem rerambeni rapal//
//Pangandikaning Hyang Suksma / kang kocap kadis kudusi / ingsun abangun maligya / bongsa jroning manungseki / ingsun arani malih / malihge reke puniku / dhadha sajroning dhadha / iku sun arani ati / jroning ati apan iku enggonira//
//Sajroning punika ana / ing dalem wastanireki / sajroning dalem punika / pepitu lelangseneki / sajroning lelangseki / apan ana Suksma Luhung / sajroning Suksma ika / iku rasa kang sejati / jroning rasa iku kaananing Suksma//
//Sing sapa ngulati Suksma / adoh lan sariraneki / kupur satemahe sira / sing sapa ngulati Gusti / sajroning sarireki / kapir mangke temahipun / sing sapa amrih Suksma / sanjabane sarireki / yekti kupur den sengguh apa duduhan //
//Sing sapa ngulati Suksma / ngisor lan ing luhur langit / miwah kulon lawan etan / lor kidul dennya ngulati / sayekti iku kapir / den sengguh adoh lan nepsu / kalamun yun waspada / ing pernahe Suksma jati / anglirika kang mugeng sariranira//
//Ywa adoh ngulati Suksma / jiwa raga den kalingling / pan sakehe kono nyata / tingalana den sayekti / ayun awas ing galih / yen tan wruha yekti bingung / ing wong ati belasar / patine andedel siti / raganira minongka teladhaning Hyang//
//Aja sira taken awak / yen kena ranana Gusti / asasilih raga mulya / kupur aranana Gusti / Hyang Suksma mulya jati / tan wonten sanepanipun / silih reke kang mulya / minongka tuladha jati / upamane lir kawula lawan lempang//
//Yen luput salusurira / alus wadhak jisim malih / dadi bathang ing werata / tiwas jenengira urip / siya-siya tan sipi / tan asih sariranipun / poma reke den yitna / anggiluta kang sayekti / sajatine mandum yekti durung kena//
//Nanging miyarsa kewala / rerasane wong linuwih / yen kaprecet punika / sayektine datan yukti / yen lepat ing pamikir / pan kaprenekna puniku / pan kapir kajasmiyah / kang wruh puniku sayekti / tan sumerep yen amijil kang luamah//

PUPUH XVIII
M I J I L

//Apan inggih yun ngawruhi malih / ananing Hyang Manon / Sukma mulya reke tanpa enggen / tan jiyat lan kang musapat nenggih / miwah tan ana ring / ngisor lawan dhuwur//
//Datan aneng madya miwah wuri / ing ngarsa tan katon / tanpa yayah rena tunggal dhewe / tanpa putra sakuthu lan widhi / tan kena dinugi / ingarah ing kalbu//
//Dudu sukma ananira nenggih / anglir yen tinonton / iya sira sukma sejatine / awor ulat anuksma ing liring / raganta ing ati / panembahe nunut//
//Lamun aran jenenging ngaurip / ananing Hyang Manon / memper raganira sasolahe / kewala jasad darma dumadi / lestari karsaning / ing Hyang Maha Luhur//
//Yen karsane Hyang Kang Maha Luwih / anedheng Hyang Manon / ketang ing nala tan wrin jatine / sagunging raga ingkang dumadi / sapa kaaneki / anembah Hyang Luhur//
//Dipun kadi sacipta ing ati / polah den katongton / sira iki tan beda jatine / ing mangke kalawan ing nguni / den kapireng ati / poma den kadulu//
//Ngati pati ing kawruh sejati / den ketang ing panon / iya raga dudu sarirane / anging tunggal ing ana kekalih / panunggale jati / jatine Hyang Agung//
//Nenggih ingkang sampun awas jati / ing nala kanya wong / wruh ing apa ing sira waune / pan tan ana tuwa nom lan urip / panembahing ati / nora lawan wektu//
//Enget-enget poma aywa lali / sakehing wiraos / malar gumarita ati reke / kautaman ketung siyang latri / yun teguh ing ati / ing tyas dipun emut //
//Mengkana reke teki-teki / raganira genjot / amriha reke Pangerane / aweh kang dadi tresnaning galih / miwahing kabatin / ywa pepekeng kawruh//
//Kang sampun antuk nugraha luwih / batine sumrawang / nora nana kesthi ing liyane / aming panunggal paraning liring / yen wis nunggal kesthi / nora nana ketung//
//Dadya temahan manggung karonsih / ing nagara kaot / lawan sukma saparipolahe / jroning bekti akembulan arip / akembulan kaping / lan Suksma Purba Gung//
//Lan yun awas jeneng pangabekti / tri prakara manggon / den waspada ing pangkat-pangkate / sampun lilu nora angawruhi / ing wong angabekti / den wruh badanipun//
//Kang kariyin reke samya ati / pesthi ing Hyang Manon / ajrih ing nraka lawan siksane / dipun ageng tobating ngaurip / malah dadi asih / ing Hyang Maha Luhur//
//Kapindhone ing reke asmedi / sedya ing Hyang Manon / aminta sih sarta ganjarane / minta swara ing sajroning ati / nyana angabekti / ganjaran tinemu//
//Ping telune ingkang pangabekti / tan ngarsakken ing wong / tanna ngarep-arep ganjarane / nora wedi siksaning Hyang Widhi / anging aminta sih / raga tunggal lulut//
//Waluyaa antukireng kang sih / tan uning mangkono / sembah lawan kang sinembah kiye / sagung alid-alid den kawruhi / aming kareming sih / lali raganisun//
//Suka langgeng urip kang pinanggih / akaron sih among / ing rerasan pocapa jro sembahe / anangising ing sajroning guyuneki / anggung mondra lali / ing raga manekung//
//Angling palya kang kadresan angin / saparane moyong / pegat jangkar marma saparane / kombak-kombak ing lautan gingsir / anglut dresing angin / saengga ing banyu//
//Liwat nglangut tan ana kaeksi / jiwane tan katon / nora amangeran sejatine / anging jati minongka rageki / marmanipun lali / ing raga tan ketung//
//Datan kenging winicareng budi / yen wus tunggal panon / yen mengkana ingkang ngangabektine / tanna beda yen wus anenunggil / ing tingal sawiji / tan roro tatelu//
//Trus awas tingalireng jati / panggraita anon / ingkang katon saparipolahe / datan ana pinarenging galih / yen waspadeng jati / raga yekti suwung//
//Lawan ingkang menangi wong dhingin / apan den kinaot / para eseh ngulama kang gedhe / pangulune sor-soraning wali / ingsun mirsa warti / nagara silukun//
//Ana eseh semangun namaji / aseti tan geroh / kaya dadi sor-soran kawalen / dhasar uwus geguru pra wali / aneng Ngatasangin / anyar mentasipun//
//Wonten pangandikane Hyang Luwih / saking kadis kaot / kang minongka kajinemanane / Suksma jati kajineman mukmin / tan ana liyaning / wong mukmin kang ugul//
//Kang wus narima ing tuduh jati / kang ingaken gedhong / prasetyane Hyang Suksma jatine / katon dudu katon iya iki / yen dipun tingali / anglir madu juruh//

PUPUH XIX
DHANDHANGGULA

//Dyan warnanen ta sira Ki Wujil / ngestupada ing Hyang Jatiwenang / sakalangkung pratignyane / sumungkem aneng suku / dalamakan sang maha yekti / kang adhukuh ing Benang / aneng wana samun / akedah nedha jinarwan / sapratingkahing agama kang sinelir / kang tekeng rasa purba//
//Dasa warsa mangke Ki Wajujil / amangulu ing samadiningrat / pan dereng antuk jatine / ing kawijilanipun / nenggih Wujil ing Maospait / ameng-amenganira / Nata Majalangu / telas sandining aksara / Wujil matur telas ing sang awigusti / anuwun pangandika//
//Saha ngucap ing pada nungkemi / dalamakan ing Sang Aji Wenang / pejah gesang katur mangke / amba nedha winuruk / sastra Arab pambuka warti / wekasane aladrang / agung among kayun / saben dina reraketan / malah bosen Ki Wujil angleladosi / gawe alan-alanan//
//Ya pangeran ing sang aji gusti / jarwaning isi aksara Arab / tunggal pangiwa lan nenge / tan wonten bedanipun / dene misih anata gendhing / misih ucap-ucapan / karone puniku / datanpolih agung mendra / tilar tresna kang kari ing Maospait / datan antuk usada//
//Marmanya lunga ngikis ing wengi / angulati sampurnaning gesang / sejatine lampah reke / sang pandhita sung dunung / angulati wekasing urip / wekasing Jatiwenang / wekase lor kidul / surupe radetya wulan / wulan netra lawan suruping kapatin / wekase ana ora//
//Sang rahtu wahdat lingira ris / heh ta Wujil aywa ta mangkana / kadya lingireku mangke / dennya anuwun bendu / sejatine sira nenagih / saking geng pakaryanya / pan samya kalebu / pandhitanira wong dunya / lamun adol warta tuku warti / angur aja wahdata//
//Ingkang adol warta tuku warti / kumingsun kayaa weruha / iku ing andhe-andhene / arupa kadi kuntul / lir atapa tengahing warih / meneng tan kena obah / ambekipun terus / api-apinya met mongsa / lir tetelu putihe putih ing jawi / ing jro pan ana rekta//
//Suruping arka gumantheng wengi / pan pun Wujil pan anuntun wraksa / badhiyangan neng dagane / pasonyane sang wiku / ujung tepi ingkang jaladri / kang adhukuh ing Benang / aneng wana samun / agalayang tanna pala / lir kang boga ombak sumawur kaeksi / parang grong kaliwungan//
//Sang ratu wahdat lingira ris / sira Wujil pareka den enggal / sarta angasta kucire / sarwi den elus-elus / tinibanan sih kang jati / heh Wujil rungokena / ing sasmitaningsun / lamun sira kalebua / ing naraka ingsun dhewe kang ngleboni / aja kang kaya sira//
//Sigra pun Wujil pan asung bekti / matur sira ing sang adiningrat / sakalangkung panuwune / sampun reke pukulun / leheng sesa tuwan pun Wujil / manjinga ing naraka / pun Wujil sawegung / pan sami wruh kaelangan / guru setan tan ana salayeng kapti / kapti saeka praya//
//Penget ingsun sira Ki Wawujil / dene sira iya aneng dunya / aja sumbrang neng ing gawe / kawruhane den estu / raganira yen dede jati / kajatin dudu sira / ingkang sampun weruh / sejatine kang sarira / mongka sasat waspadanira Hyang Widhi / iku marga utama//
//Utamane Wujil ing ngaurip / kawruhana sajatine salat / sembah sarta pamujine / jatine salat iku / dudu ngisa pan dudu mahrip / sembayang aranira / wenang Wujil iku / lamun aranana salat / pan minongka sasekare salat daim / winastan tatakrama//
//Endi kang aran salat sejati / aja nembah yen tan katingalan / temahe asor kulane / yen sira nora weruh / kang sinembah ing dunya iki / lir pendah nulup gagak / wulune den sawur / manuke mongsa kenaa / awekasan amangeran Adam sarpin / sembahe siya-siya//
//Lawan endi ingaranan puji / sapa muji wengi lan raina / yen ora sarta tuduhe / tan sampurna ing laku / yen silarsa waskitheng puji / den nyata ing sarira / pan ing wetonipun / kang atuduh ananing hyang / pan ing wegtu ing napas yogya ngawruhi / suksma catur prakara//
//Catur prakara kang aneng sireki / bumi geni angin lawan toya / semana duk panampele / sipate iku catur / jalal kahar kamal lan kamil / gatra pan sipating Hyang / wawolu gungipun / panjinge punang sarira / manjing metu yen manjing di prenahneki / yen metu di parannya//
//Tuwa anom kang anasir budi / pan lakune ikune iku kawruhana / yen atuwa di anome / yen anoma puniku / endi gone tuwane iki / lan anasir pawaka / kuwat apesipun / lamun kuwat di apesnya / lamun apes di kuwat apesireki / aja tan katupiksa//
//Miwah ta kang anasir angin / pan lakune iku kawruhana / ana kalawan orane / lamun ana puniku / endi gone ora puniki / ingkang anasir toya / pejah gesangipun / lamun urip di patinya / lamun mati di gone patinireki / sasar yen ora wruha//
//Kawruhana tetalining urip / ingkang aningali sariranya / kang tan apegat pujine / endi pinangkanipun / kang amuji lan kang pinuji / aywa tan nora wruha / marmane wong agung / padha angruruh sarira / dipun nyata ing uripira pribadi / uripira neng dunya//
//Dipun wikan ing urip sejati / lir kurungan raganya sadaya / becik kang wruh ing manuke / rusak yen sira tan wruh / heh Wujil salahireki / iku mongsa dadia / yen sira datan wruh / becikana kang sarira / awismaa ing enggon ikang asepi / aywa kacakrabawa//
//Aja adoh angulati kawi / kawi iku pan nyateng sarira / punang rat wus ana kene / kang minongka pandulu / kresna jati sarira iki / siyang dalu tan owah / pandulunireku / punapa reke pracina / kang nyateng sarira nyatane ya iki / saking sipat pakaryan//
//Mapan rusak kajatene Wujil / dadine kalawan karsanira / kang tan rusak den wruh mangke / sampurnaning pandulu / kang tan rusak anane iki / minongka tuduhing Hyang / kang wruh iya iku / mongka sembah pujinira / mongka uwis kang wus wruh ujarireki / asimpen kanugrahan//
//Sayogyane heh sira Ki Wujil / dennya nga ing sarira / yekti ngayaa temahe / reraganira iku / lamun Wujil den lelarisi / ingkang nyateng sarira / salahe tan besur / amemurang raganira / ingkang dadi tingale katimaneki / kang den liring netyanya//
//Kawruhana sarira puniki / iya iku nyata ing Pangeran / tanapi yen ta dadine / wadi sariranipun / ana malih kang ayekteni / samya ngruruh sarira / sebdane tanpa sung / amucuk saking sukarta / tanpa sunga kaliru ing pernahneki / iku ingaran lampah//
//Tan wus nyata ananing Hyang Widhi / iya iku kasuciyaning Hyang / ana ngaku kang wruh mangke / leksananya tanpa sung / raga sastra tan den gugoni / alalis ingsun brongta / kang sampun yekti wruh / aneng karni punang raga / paningale den tawang raina wengi / tanpa sung gunggung raga//
//Iku polanira Ki Wawujil / den bisa sira ametani raga / aja mung angrungu bae / den sayekti ing laku / ayun sarta lawan pangliking / yen karone wus nyata / pan ing wetonipun / tan ana pakewuhira / iku sira sayektine sami-sami / weneh kang dereng wikan//
//Kadhodhokan denira ningali / karone reke tan katingal / bawera ing prenahe / jatine sipatipun / mapan warta ingkang udani / yen ora angenggona / pegat tingalipun / tingal jati kang sampurna / aningali nakirah yekti dumeling / kang sejatine rupa//
//Mapan bedanira Ki Wawujil / dene kalindhih salahe ika / bedane tan sing purwane / Wujil sampun tan emut / lamun agung tutup tan Wujil / tan ana kawusannya / siyang dalunipun / den rasani wong akathah / kitabipun upama brakutut muni / asring den gawe pikat//
//Den wruh suruping meneng lan muni / yen tan wruha iku tan sampurna / sampun ta peksi enenge / yen muni aywa umung / lir kukila kanigara jrit / puniku saminira / tan wruh tegesipun / ing ujar kang ginedhongan / sira Wujil aja sira bisa angling / lingira kang utama//
//Endi rupane kang melek wengi / aywa kongsi omba tingalira / karo iku tanpa gawe / yen ora tan tinutup / ing paninga kang sampun gaib / paran margane wruha / ing sariranipun / pangrungunipun punika / ing asale sampun apan iku muni / tanpa sung yen menenga//
//Ora meneng ora muni Wujil / heh ta Wujil atakona sira / kang ateki-teki kabeh / sembah puji den weruh / sembah akeh warnane Wujil / lingira sang utama / wong amuji iku / sanalika gung sawabnya / padha lawan asembayang satus warsi / yen wus wruh pirantinya//
//Kang sampun wruh ing pirantineki / sembah pujine tanpa pegatan / mapan tan ana wektune / wong agung yen amuwus / padha lawan sawidak warsi / pan sampun amardika / sampurna wong iku / ing wektu tan kabendana / kang bendana solahe aneng jro masjit / apindha manuk ika//
//Nora kena pinaido Wujil / wuwusing naya pan kadi ningrat / Wujil atakona mangke / ana muji ing dalu / ing raina gung sawapneki / yen kenaa tatanya / ing sesaminipun / mapan lawan rolas warsa / yogya wenang pun Wujil ateki-teki / sampun ta kepanggiha//
//Ana reke nenggih pangabekti / sanalika gung sawabe ika / yen wikan iku duduhe / padha lan rolas taun / ingaranan tapakur nenggih / yen meneng di prenahnya / takokena iku / sapa kang atuduh ika / ungguh turun ing napas meneng lan muni / iku dipun waspada//
//Heh ta Wujil menenga sireki / ingkang luwih reke wong sembayang / dene norana wektune / sampurna ta wong iku / reragane norana keri / tekeng wulu syuh sirna / satuhune laku / pagurokena den nyata / ing wong ingkang sampun tumekeng ing jati / iku lampah utama//
//Aja nembah heh sira Ki Wujil / lamun ora katon kang sinembah / sembah puji tanpa gawe / pan kang sinembah iku / aneng ngarsa wahyu dumeling / anane pan minongka / anane Hyang Agung / aywa sira kasamaran / heh ta Wujil ika wruh dipun patitis / dimen gambuh ing nala//

PUPUH XXX
P O C U N G

//Mongka pemut limuting nala kalimput / kewran ing weweran / tan wrin sasmiteng rahsadi / dimen sampat samaptaning siptamaya//
//Lamun kabul kalabon lebdaning kalbu / bebuka cinitra / samaning purnamasidhi / Ramlan Alip tata trustheng sabda nata//
//Purwanipun medhar wasitaning guru / marang muridira / bismillah rahmanirakim / allakamdulilahi rabil ngalamina//
//Assalatu walamu salajengipun / ngala sayiddina / wa molana Muhkamaddin / wala ihi wa sahbihi ajmangina//
//Amma bakdu anapon sasampunipun / amuji ing Allah / lan amuji kangjeng nabi / rasulullah mongka sami kawruhana//
//Rahseng ngelmu kakekat ingkang wus kusus / sajatining kanang / nampurnakken ing ngaurip / iku lire ngelmu ingkang linarangan//
//Kang sinerung ing nabi wali mukminun / nguni-uni datan / wonten kang purun nembangi / saking dahat wadining ngelmu punika//
//Awitipun rinumpakeng sekar pucung / dyan Ronggawarsita / nempuh byat amedhar wadi / sarupane pamejange gurunira//
//Kang den ebuk ing parimbon sadayeku / samya tinembangan / kinarya suluking ngelmi / pan minongka pambengkasing tyas ardaya//
//Nalika duk kinuncang dening Hyang Agung / pisah dunya rowang / aneng sabrang nagri Ngacih / wong kekalih lan mas Yakir prenah paman//
//Nanging nuju lara rumab pamanipun / minggu sungkaweng tyas / tan kena tinari-tari / duk makirtya Jumungah Rabingulawal//
//Lek ping pitu taun Je mongsa kapitu / condra sangkalanya / naya suci pandhita ji / purwakaning ngelmu nukil saking kitab//
//Ahya ngulumudin pan saking anurun / tabsir Ibnu Ngabas / ngelmu kak kang den rahsani / tasising ros masalah kiyas paesan//
//Kang den ilo lawan kang ngilo puniku / jatine wayangan / anane kang ngilo pasthi / iya iku tan ana prabedanira//
//Tegesipun kang ngilo iku Hyang Agung / anapon wayangan / jatine kang ngilo pasthi / iya iku kang ingaranan datulah//
//Malihipun aran sipatulah iku / iya sipatira / pasthine kang den rahsani / apngalullah pan iya panggawenira//
//Den tuwajuh poma aja sak sireku / aja kumalamar / lawan aja pindho kardi / krana wong kang makripate wus sampurna//
//Lire kang wus prapta ing wadahul wujud / sakathahing asya / pan iku kukume napi / dene kakekating napi iku asya//
//Isbatipun nenggih datullah puniku / pasthi awakira / nanging ta dudu sireki / endi ana maneh lamun dudu sira//
//Iya ngendi ing enggone nyatanipun / marma akeh wong kang / kasamaran tan wrin jati / sabab keron akeh-akehing pawarta//
//Wowor sambu karana sahing pangawruh / iku tan umiyat / iya ing wujud kekalih / yen maksiha kekalih durung sampurna//
//Kawruhipun heh ge ling-eling ta sagung / anak murid ingwang / poma aja wani-wani / angarani Allah sakathahing asya//
//Dene lamun den arani Allah iku / yen maksih umiyat / iya ing wujud kekalih / yekti kupur wong iku patang madahat//
//Apan kawruh ing dalile awakipun / yen ngaenalana / karana andika nabi / rasullullah rapale paman ngarapa//
//Lan napsahu pakat ngarapa rabahu / tegese sing sapa / wruh ing awake pribadi / mongka temen-temen wruh Pangeranira//
//Yektinipun pangandikaning Hyang Agung / lapal jroning Kuran / muni ing dalile napi / alhusikum lawan palatub siruna//
//Tegesipun ing dalem awakireku / sadaya apa ta / tan ana sira tingali / sajatine awak iku kanyataan//
//Ing Hyang Agung kang wajah sawiji iku / nyata lamun tunggal / lawan wonten lapal malih / saking ahya ngulumudin nukilira//
//Innal kahu tangalahi ya naibun / lan malih lidira / wal insanu ya gaibi / lire Allah tangala iku pan Suksma//
//Nadyan mungguh kawulane ya suksmeku / ana malih rapal / ngallahu baitunangsi / lawan malih wal insanu rahilulah//
//Wal batinul kakku wal lairul kakku / tegese Hyang Suksma / batine manungsa yekti / tuwin manungseku laire Hyang Suksma//
//Batinipun nyata nadyan lairipun / sami nyatanira / tan ana bedane ugi / nora pisah ing antaraning panunggal//
//Ujar iku poma ajana kawetu / maring wong akathah / den asasab kang awingit / ing pasthine iku nasaraken uga//
//Jer wong iku kadohan upayanipun / panyanane uga / ing kana ana Hyang Widhi / utawa den nyana kene tan ana//
//Miwah lamun pareka pareken iku / den arani ana / ing kene Pangeranneki / utawa kana dinalih tan ana//
//Dadi bestu kang mangkono kawruhipun / lire wurung sabab / suwung ngelmune tan dadi / ing dadine nembah mangran maring setan//
//Ngestu makdum sarpin den ucapna iku / tur mongsa gelema / jer ana tandhane yekti / wong kang durung darbe guru kang sampurna//
//Tuduhipun dadi sasar ingkang ngelmu / kapir atemahan / pangandikaning ngulami / sarupane wong kang wurung tumekeng kak//
//Durung guru kang pasthi pituduhipun / satuhune setan / kang minongka guruneki / dadya manut amangeran ring atnyana//
/Selang sambut akeh-akeh kang cinatur / pan pijer kalingan / ing wicarane pribadi / ngalam dalil saking yakale priyongga//
//Ngelmu iku poma anak putuningsun / den agemi padha / simpenen sajroning ati / aja metu den dudu prayoganira//
//Den aserung nganggoa parah yen muwus / karana ing mongsa / mengko akeh manungseki / kang katungkul ing ngelmu rasa myang swara//
//Lan katungkul ing ujaring sastranipun / ngelmu kalepasan / lan katungkul aningali / sarirane kandheg ing ucap-ucapan//
//Pijer ngelmu sarak den pendeng ginilut / anglakoni salat / sujut rukuk anyinggahi / karam mekruh den sengguh anguwisana//
//Nora weruh kang mengkono sirik agung / bitngah panasaran / paneluhan jail jidin / dene ingkang ngukuhi jaring aksara//
//Tan kadyeku kang wus anggraiteng kawruh / ing werdining iman / tokit makripat sayekti / nora kandheg ing ngelmu ucap-ucapan//
//Lire ngelmu sarak karana katungkul / kandheg ing sarengat / angel tumekaning gaib / ingkang luwih bener yen kinatujonan//
//Kang rahayu mungguh maring ing Hyang Agung / anadene wong kang / makripate sampun wasis / tan ngawruhi ing swarga lawan naraka//
//Apan amung ngawruhi pribadinipun / sajatine ingkang / Maha Luhur Maha Suci / nora liyan anadene wong kang samya//
//Kumalungkung iku dadi bodhonipun / jer tan pawong sanak / kalawan wong pekir miskin / kang mangkono mongsa dadaka oleha//
//Marga ayu kang nalametaken iku / mungguh ing makripat / marma keh kang bodho sami / sabab ngagungaken ing ngelmu sarengat//
//Kitab nahwu saratman tek nikmatipun / den gunggung den kudang / kalimput ing setan tartib / kamajetun lan tarab bajehun ngasran//
//Sarat bagu jedan jaedun karimun / lan ilram jaedan / pan iku dadi upeksi / ingsun ralim apa ana kaya ingwang//
//Ingsun weruh ing rahsane kitab agung / tur ta misih mentah / katungkul amuruk ngaji / brahalane dadi den gendhong den rembat//
//Den nyana wus iya kang mengkono iku / anggung maca kitab / tur siji durung kaesthi / wong mangkono iku taklit jail pitenah//
//Ngelmunipun dadi sirik marganipun / sasar kabelasar / dene ngelmu kang wus kak sis / ingkang nyata nora nana tiral liyan//
//Dhewekipun iya iku dudu iku / nanging iku uga / utawi sakehing ricik / lan sakehe ibarate wus kapanggya//
//Aneng suluk lawan aneng kitab usul / kadya kang angucap / sira urip ana dhingin / ana kari ana kadim ana anyar//
//Ana metu kalawan ana lumebu / ana dhewek miwah / ana kang bareng sayekti / tuwin ana wiwitan ana wekasan//
//Kabeh iku iya dadi pujinipun / denira maspadak- / aken ing Hyang Maha Suci / ing datolah sipat asma abngallullah//
//Tegesipun pan iya kang aweh iku / rupa pepaesan / mapan ing ananireki / angagungken ing wujuding kadim baka//
//Pasthi idhup langgeng datan keneng lampus / weruh tan winarah / nyata sadurunging lair / amiyarsa ing sadurunge angucap//
//Iya iku kang aran ngulumuddinu / ngawruhi lirira / ing ananira pribadi / poma dipun becik panarimanira//
//Lawan dipun becik ing rahsanireku / lawan ciptanira / myang tekadira den tunggil / tunggal wujud ing wujude iku esa//
//Marmanipun ingaranan esa iku / sabab tan narima / ing wewilangan kekalih / upamane kadi eroh lawan jasat//
//Lagya durung mati esa namanipun / nyata anarima / ing wewilangan duk urip / mongka kena sakehing asya ingaran//
//Sadayeku jumeneng lawan Alahu / de Alah punika / jumeneng lawan pribadi / iya iku sajatine ing sahadat//
//Lan satuhune iman tokit lan makrup / lan kaking sarengat / lawan sajatine takbir / lan kaking roh ilapi abadan rahman //
//Dene iku mongka witing urip agung / mila jinulukan / nenggih abadan rahmani / pan karana iku nyata i datolah//
//Edat iku anapon sejatinipun / iya rasulullah / mapan ing wajah sawiji / poma-poma aja esak malih sira//
//Ujar iku kang esak sayekti kupur / tur kapir ing Allah / dene ingkang para nabi / para wali lan para mukmin sadaya//
//Nenggih lamun anglakoni ujar iku / sira kongsi prapta / ing surahsa kang sejati / iya kaya nora nana bedanira//
//Lawan rasul pan mangkono ujar iku / iya dadi nyata / tyas tetep ingkang wus prapti / ing wujuding kawula kalawan Allah//
//Iya iku manungsa kang uwus nglebur / ing papan sadaya / lawan sakathahing tulis / lawan ingkang anglebur urip sadaya//
//Heh ta sagung gung alit nak putuningsun / padha kawruhana / kang aran Alah sayekti / iya iku kang ngucap Alahu akbar//
//Poma dipun pracaya ing ujar iku / aja kumalamar / lawan aja pindho kardi / krana angel temen mungguh ing ngagesang//
//Rahsa iku kudu den pendeng den gilut / mapan nora nana / ingkang angluwihi malih / iya saking ing ngelmu tuduh punika//
//Nanging kudu den werit aja kawetu / ywa dadi rerasan / karana tan angrasani / jisim lair tan angrasani kang rusak//
//Ujar iku tan ana malih lyanipun / poma kukuhana / aja owah aja gingsir / aja obah aja mamang aja esak//
//Aja kuwur den genah pangrakitipun / wruha ling pinongka / rahseku enggoning pati / pati iku goning mulih darussalam//

PUPUH XXI
M E G A T R U H

//Wonten malih wasiyating para guru / mring sagung kang wuri-wuri / poma ajana katungkul / karana wong ing ngaurip / tan wurung prapteng megat roh//
//Marmanipun den tumemen ulah ngelmu / wasiyating para wali / lan wulanging guru-guru / den tumancep jroning ati / aja den sambi geguyon//
//Supayane dadia pangemut-emut / pamejange Sunan Giri / Kadhaton mring garwanipun / dadia tepa palupi / amrih waspadeng pasemon//
//Aturipun kang garwa he jeng sinuhun / amba kapenging kapati / angsala barkah pukulun / masalahing wong ngaurip / kawruh kang maring Hyang Manon//
//Ingkang raka aris pangandikanipun / lah nyai ngambila aglis / salembar kang godhong lumbu / nulya isenana warih / ing kono goning patemon//
//Iya kawruh kang mungguh maring Hyang Agung / saksana kang garwa ngambil / ron lumbu ingisen banyu / nulya katur maring laki / Sinuhun Giri Kadhaton//
//Ingkang garwa den ajak mring gon kang samun / jeng sinuhun ngandika ris / nyai sun wruhken sireku / dulunen pasemon iki / mangkene mungguh ing kawroh//
//Waspadakna ing padhang-padhanging banyu / yaiku ngibarat gusti / de obah-obah kang banyu / ngibarating kawuleki / dene iku ingkang dhaon//
//Kang kinarya wewadhahing banyu iku / iya ngibarat jasmani / kawruhana obahipun / ing banyu iku obahing / kang padhang-padhang ing kono//
//Krana padhang iku pan nyataning banyu / banyu nyata wadhah iki / tegese paningal iku / tunggal kajatene dening / tampaning sih apadudon//
//Iku kawruh kang sampurna kang wus kusus / yen ora mangkono nyai / luput tur sasar wong iku / kang garwa umatur aris / dhuh sinuhun guruningong//
//Kadyaparan kawula dereng anggayuh / timbalan tuwan sayekti / meksih pasemon puniku / ngandika Jeng Sunan Giri / tegese nyai ingkang wong//
//Iya ingkang aningali ing Hyang Agung / kewala dennya ningali / lan mata kapala iku / lah iku nyatane nyai / kang garwa malih turnya lon//
//Kadyaparan paningal amba pukulun / mata kapala kang pundi / kang raka ngandika arum / nyai tan nyandhak sireki / ing pasemon kang mangkono//
//Yen mangkono majua den parek ingsun / saksana lenggah sumandhing / sarwi andhepepel bukuh / mangkana nuli winisik / lah nyai sira tan weroh//
Basa mata kepala paningal iku / ya matanira pribadi / kang bunder iku kang dulu / ing Alah mongka den aglis / dulunen cahya ing kono//
//Ya cahyane ing paningalira iku / nyata yen tunggal pangaksi / dadi kanyataanipun / tan liya dhewekireki / kang anonton kang tinonton//
//Jer Pangeran tanpa netra yen andulu / lan tanpa swara yen angling / ya paningalira iku / swaranira kang kinardi / ya sira iku Hyang Manon//
//Dadi ingkang nembah kang sinembah iku / ya kang muji kang pinuji / lah iku jatining kawruh / kang garwa aglis nungkemi / ing suku sang wiku katong//
//Ngandika rum mring garwa nyai sun pemut / poma aja salah tampi / lan kongsi katungkul / ing marang liyanireki / den aserung den serombong//
//Iya iku kawruh kang padha lan ingsun / telas wejang Sunan Giri / wonten malih wejangipun / nenggih Pangeran Sumendhi / nalika amedhar kawroh//
//Mring kang putra Tasisjati wejangipun / pratingkahing ulah ngelmi / kulup dhasar salat iku / pan iya leluguh mami / sahadat pangucap ingong//
//Basa puji iku pepanganan ingsun / tegese mungguh ing pati / basa urip patiningsun / basa wujud rahsa mami / iku ratu geng kinaot//
//Yeku aran ratu ing sabeneripun / ratu ingkang maha luwih / karana wong urip iku / yen durung tumekeng pati / Islame durung gumacos//
//Telas Pangran Sumendhi wawejangipun / Pangran Juminah winarni / duk miraos tegesipun / ing sarira lan kang siwi / ya kulup apa sira wroh//
//Ing jatine kang aran sarira iku / aturing putra tan uning / yen boten paduka tuduh- / aken kang rama lingnya ris / kulup ingsun kang atudoh//
//Maring sira tegese sarira iku / Suksma kang tan owah gingsir / kang tan ana wekasipun / tanpa tuduhan lirneki / dudu jisim kang bergogok//
//Dudu ati dudu rohkani pan dudu / ya sarira iku kaki / kang amurba miseseku / ing awak kang lair iki / tegese pisan mengkono//
//Ya datolah kang aran sarira iku / dadi kanyataan yekti / mongka tingalana sagung / kanyataan datolahi / yeku aran tingal wutoh//
//Dadi Alah kewala paningalipun / karana ing wong ngaurip / yen tan wruh sariranipun / mongka wuta prapteng pati / nora kaya kang waspaos//
//Ing sarira dadi wruh paraning lampus / poma kulup den udani / ing sariranira iku / marmane akeh tan ana wrin / ing sarira pijer keron//
//Keronipun ing panggawe kawir kuwur / mung iku kang den kawruhi / marma antepira iku / aja kasaraken ugi / karana uwis katongton//
//Pan manungsa kekandelen sarakipun / angel tumekaning gaib / kang putra nembah umatur / kang rama ngandika malih / kulup yen sira wus weroh//
//Ing pratingkah kang kaya mengkono iku / aywa kulineng nagari / yen mantep panarimeku / wus entek poma den titi / wonten malih winiraos//
//Sunan Kalijaga pangandikanipun / pawong sanak ingsun sami / tekate wajibul wujud / lire ananing kang pasthi / yen ingsun ora mengkono//
//Kang sun tobataken raina lan dalu / yen ngucapa ujar iki / lailaha ilalahu / karana kang bumi langit / tan ginawe ing Hyang Manon//
Sabab anyar Alah tangala puniku / apan manungsa kang kadim / Allah iku uripipun / kalawan eroh sayekti / manungsa urip tanpa roh//
//Alah iku uripe kena ing lampus / manungsa tan keneng pati / lan mulana kang amuwus / Alah tan kena ing pati / manungsa kang keneng layon//
//Dadi sungsang kabalik pangucapipun / kaya bebasan sajroning / mateng ana mentahipun / dene mungguh tekat mami / yen mateng mateng jaba jro//
//Lwiring Allah yen urip tan keneng lampus / sanadyan kawulaneki / ya urip tan keneng lampus / yen mengkono iya dadi / jaba mentah mateng ing jro//
//Yen den nyana Alah tangala kang idhup / manungsane angemasi / dadi ana gethek nungsung / sasatange den bongkoki / anujoni tirta erob//
//Ngaji sarak tanya tarekat babipun / heh ta pawong sanak mami / yen arsa tetakon ngelmu / kakekat makripat nenggih / sawecane kang gumacos//
//Saratipun manjing wau gurunipun / arep pasrah jiwa dhiri / aja rumongsa anggadhuh / getihe satetes nenggih / aturna ing guru kono//
//Heh Ki Luhung Salawe aja katungkul / mapan ingantep puniki / boya kaya ingkang weruh / ing Alah dadi tan sirik / aja kaya wong kang bodho//
//Kang binunton atine marang Hyang Agung / heh Ki Luhung kalamun wis / waspada maring Hyang Agung / nuli waspadaa maring / rupa dhewe aywa keron//
//Iya iku salat daim tegesipun / ingaran puji nekseni / yen kinarsakaken iku / dening Hyang sayekti dadi / waliyullah tur kinaot//
//Lamun ora mangkono mukmin kasiku / dening ta ujaring dhikir / lailaha ilalahu / makdumma kalawan batin / tetebeng lair kimawon//
//Kyai Luhung Salawe alon umatur / jeng suhunan kadospundi / menggah babar pisanipun / ngandika Jeng Sunan Kali / heh Ki Luhung den waspaos//
//Ing makripat mungguh kasampurnanipun / aywa maksih aningali / sirik yen maksih andulu / durung sampurna sayekti / lire sirik maksih roro//
//Misih ngetung ing wisesaning Hyang Agung / kandhek memilang wosneki / lewih tan sampurna iku / Ki Luhung Slawe turnya ris / dhuh sinuhun guruningong//
//Kadyaparan salamete kang satuhu / kang boten mikalih kardi / angandika jeng sinuhun / heh Ki Luhung prahsa tunggil / yen misih kaya mengkono//
//Durung prapta marang takdire puniku / dene tegesipun tokit / pan rahsa purba puniku / nenggih rahsane pribadi / rahsa pekenira kono//
//Matur malih Ki Luhung gangsal rongpuluh / ulun pirsakna babarji / kadyaparan tunggilipun / kawula kalawan gusti / Seh Malaya ngandika lon//
//Heh Ki Luhung Selawe kawula iku / parek-pareke lan gusti / tebih ireng-ireng iku / ing netra lan putihneki / lan maksih tebih kang otot//
//Ulu iring kalawan daging ing gulu / dene pareke babarji / mungguh datolah lan makluk / ya pekenira pribadi / tan marang nyata Hyang Manon//
//Ngibarate lir sotya lan senenipun / heh Ki Luhung prahsa tunggil / puniku pasthining kawruh / nyata kang ngucap puniki / ingkang den ucap Hyang Manon//
//Gih puniku pamanggih pangawruh ingsun / Ki Luhung umatur aris / dhateng manira anuwun / ngandika Jeng Sunan Kali / sampun samar den pitados//
//Sampun telas poma den samyemut / ajana pepeka sami / ing jatine ujar iku / lan mulana kang tan ngreti / budinen den kongsi weroh//
//Agunema marang wong wus tunggal kawruh / liyane aywa den wruhi / yen tan sabadan nyaweku / poma-poma wekas mami / aja gebreh bok kacethok//
//Kacenthoke krana geng-genge pakewuh / amung sampurnaning pati / marma keh kang tiba luput / wus bener pangrakitneki / ing pati temah maleyot//
//Maleyote dening pakaremanipun / tan kelar tibaning pati / keron misih wowor sambu / munya arta anak rabi / kabeh padha dadi mungsoh//
//Lah ta iku pakewuhe wong tumuwuh / nora kena kamitolih / anak rabi bapa babu / brana arta peni-peni / jroning sakaratil maot//
//Ujar iku gegulangen mupung durung / yen wus kasep neniwasi / sapa kang bisa tetulung / aja pijer olah mukti / ing pati ywa kabesturon//
//Nadyan wus wruh yen anggung gawe katungkul / marmane ajana kibir / jer sira durung ana wruh / rasane mungguh ing pati / mula ingsun iki lumoh//
//Pakareman sun tilar tan ana kantun / lakuningsun dhingin-dhingin / kang nistha tanpa karyeku / temahan nelaya budi / tanpa pedah yen rinaos//
//Wusananya lir kawahyon ciptaningsun / darbe panggraita ening / pan ing lair sedyanipun / angantepi cara abdi / mung pamrih ingsun ing batos//
//Karya sasap panyireping tyas tekabur / dene mungguh tekat mami / sun tobataken satuhu / lamun tan sampurneng pati / sengga jisim kongsi bosok//
//Tuwin wutuh sapa kang maido kupur / yen meksa tan pracayeki / nyatakna kapaten ingsun / yen wus kinubur den aglis / dhudhuken sengga nglagorong//
//Tuwin bosok angur pakakna ing asu / yen durung wruh sajatining / puruhitaa ywa ngawur / temah samar pati kapir / wong urip yen tanpa tudoh//
//Ngapirani yen ngamungna saratipun / yen tan darbe ngelmu jati / dene babar pisanipun / nora den lebokken tulis / larangan ageng kinaot //
//Wonten malih kojah saking guru-guru / kang wus winejangken mami / sun kumpulken dadya suluk / padha anggiten ing galih / dadya tarbukaning kawroh//

PUPUH XXII
K I N A N T H I

Kinanthi panduking dunung / kang kinudang para wali / mukmin kas para ngulama / myang wicaksana berbudi / kabudayaning paningal / kang pineleng lenging galih//
Katongtona ing pangestu / ring sakaratil maoti / ing pangreh aja sulaya / jamaning ngaurip iki / yen prapta jaman kamuksan / kang aputus den patitis//
Den awas wasananipun / yen ing mangkana linuwih / tegese luwih tan ana / iya ingkang memadhani / iku nora magepokan / tan ana ingkang nyelaki//
Nanging waspada kalangkung / saobahing rat kaliling / yekti nora kasamaran / mangkono lire sayekti / Alah iku tanpa rupa / nora abang nora kuning//
Nora ireng nora wungu / nora dadu nora putih / tan mancorong tan mancurat / tan mancorong kadi sasi / tan cumlorot kadi lintang / tan gumebyar lir hyang rawi//
Lan nora mambu Hyang Agung / nora sedhep nora wangi / mis bacin maning iyoa / ingkang penguk ingkang tengik / wus nora gepoki pisan / angambar menuhi bumi//
Lan Alah nora angrungu / sewu mokal lamun tuli / kang kumrincing kang kumrampyang / kang jumebret kang gumerit / kang gumludhuk kang gumlodhak / yeku wus nora ngamboni//
Nanging kabeh wus kawengku / jro langit jabaning langit / unen-unening sajagad / tan kekilapan sayekti / lan Alah puniku nora / ana rasa kang ngrasani//
Tegese kang rasa kecut / nora legi nora gurih / nora adhem nora panas / nora pedhes nora asin / sepet getir pait nora / nanging mupangat sayekti//
Tan lara nora angelu / nora enak nora sedhih / nora bungah nora susah / sirna saliring dumadi / yeku wujuding Hyang Suksma / sipatolah kang mumpuni//
Kang nora kena dinumuk / kang tan kena den rasani / tan kena den ambu miwah / nora kena den tingali / mung dumuk-dinumuk iya / sarta kodrate pribadi//
Lan ambu-ingambu iku / rasa-rinasa pribadi / rungu-rinungu priyongga / tingal-tiningal pribadi / yaiku kang ingaranan / datolah ingkang kakiki//
Ing kono gone pakewuh / ewuhe wong olah ngelmi / bok tumpangso salah tompa / bote ingkang neniwasi / tan wurung rineweng setan / den dhedhabyang den gebugi//
Jenenge ngelmu puniku / lungguhe kawan prakawis / kang dhingin iku sarengat / tarekat kang kaping kalih / kakekat kaping tiganya / makripat ping pat lireki//
Lire siji-sijinipun / ing pangreh kang den legeti / sarengat ingkang ginulang / tegese sarengat nenggih / tatakramaning ngagesang / kang den lingling den kawruhi//
Kang den eman badanipun / den reksa den gumateni / amawas sariranira / wales-winales ngaurip / saur-sinaur tan gothang / lara-linaran sayekti//
Mengkono saurutipun / wong sarengat pamrihneki / dene wong ahli tarekat / amawas wekasing ati / tegese kang pinangeran / mituhu kareping ati//
Mendeng pamendenging kalbu / saosiking tyas kaeksi / dene kang ahli kakekat / eroh kang dipun idhepi / den eling-eling winawas / wekas-wekasing dumadi//
Aja pijer adedunung / dumunung jamaning urip / urip aneng ngalam dunya / tan wurung yen bakal mulih / mulih marang kalanggengan / ginulang pangrehireki//
Kaping pate kang winuwus / wekasing reh kang pinurih / kang para ahli makripat / sinarapat den sirepi / sirep sagung reresepan / sinesep wusana sepi//
Rasa rinasan ginelung / ginulang-gulang ywa pangling / kapileng lenglenging tingal / katingal ing siyang latri / eling lukitaning alam / dadi satruning dumadi//
Yen dinadaka bok dudu / marma sagung ingkang sami / ulah ngelmu kalepasan / wajib samya ngati-ati / kapat pisan den waspada / lakuning reh siji-siji//
Akeh angel temah luput / kadhang gampang bilaeni / saking kurang kaprayitnan / wiweka kang den kawruhi / beda kang wus kanugrahan / kang sinebut para wali//
Kapat pisan wus kacakup / malah siji nora gempil / mangsah angangsah makripat / memper wahyuning pra nabi / kang kinonang-konang sira / kang wus tan kena sinisip//

PUPUH XXIII
G A M B U H

Kojah ingkang ginambuh / wonten caritaning wali kudup / saking Jawi nama Sang Seh Sutabari / langkung wanter tekadipun / tur karamate kinaot//
Myang warnanira bagus / weweg pideksa asemu ngrangkung / alelana mring Ngarab pindha raryalit / sami lan ngumur tri taun / sarwi wewuda kimawon//
Myang pandhita gung-agung / miwah Amir Molana Kaji Rum / dereng kondur saking dennya munggah kaji / ing ari Jumungah kumpul / raryalit prapta dumrojog//
Tanpa larapan uluk / salam salamu ngalaekum / ya tuwanku Mulana Rum Amir Kaji / lan para jumah sadarum / nulya tan jawat gumuroh//
Ya ngaleka salamu / heh raryalit lungguha sireku / nulya lenggah ing ngarsane Amir Kaji / ngandika Risang Amir Rum / heh para jungah sapa wroh//
Rare kang darbe sunu / para jungah sadaya umatur / dhuh pukulun datan wonten kang udani / sudarmeng rare puniku / ing Ngarap ngriki tan tumon//
Inggih prayoginipun / tuwan dangu pribadi puniku / asalipun pun rare saking ing pundi / ngandika Amir Kaji Rum / heh walat ingsun tetakon//
Ing ngendi pinangkamu / dene tanpa larapan praptamu / rare matur ya tuwanku Amir Kaji / dereng purun jarwa ulun / ing purwane praptaningong//
Amba tanya rumuhun / ing tuwan mrih jumah sadarum / angandika Molana Rum Amir Kaji / ya walah apa karepmu / becik takona maring ngong//
Apa kang adi luhung / apadene masalahing ngelmu / ingkang ngekak miwah ingkang gaib-gaib / raryalit alon umatur / gampil yen tuwan wus sagoh//
Dene tetaken ulun / gaibing Allah lan malihipun / gaibing Mukamat puniku kang pundi / mesem ngandika Amir Rum / heh thole yen sira takon//
Gaibing Alah iku / pan Muhkamad de Muhkamad iku / pan gaibe pan Alah ingkang sayekti / iku yen sirarsa weruh / sarwi gumujeng turnya lon//
Ya Tuwan Molana Rum / miwah para jumungah sadarum / pan jawabe Mukamat gaibing Widhi / kaaken punapa iku / Muhkamad dening Hyang Manon//
Punapadene lamun / Alah winastan gaibing rasul / Alah iku kaaken napa mring nabi / ya thole ingsun tan ngrungu / kaya ujarmu mengkono//
Mara jarwaa gupuh / teka ngendi pinangkanireku / rare matur ya tuwanku Amir Kaji / dereng purun jarwa ulun / ulun malih atetakon//
Ing Tuwan Sang Amir Rum / miwah para jumungah sadarum / salat Jungah kang tuwan sembah punapi / tuwin salat limang wektu / kularsa weruh sayektos//
Ngandika Molana Rum / saha para saleh para jamhur / iya thole sun salat Jumungah iki / tuwin salat limang wektu / tan liya nembah Hyang Manon//
Lamun nora kadyeki / nora esah sembah pujinipun / wus Mukamat kang muni ing dalil kadis / raryalit ika duk ngrungu / sarwi wentise den entrog//
Sun idhep tan kadyeku / ya tuwanku Molana Kaji Rum / ing panembah tuwan anembah Hyang Widhi / luwih saking sewu luput / prasasat nembah dhedheyos//
Panembah tuwan ngawur / siya-siya tan wrin jatinipun / tingaling kang sembah tuwan saking pundi / dhateng pundi purugipun / pundi enggene Hyang Manon//
Dheleg Amir Kaji Rum / para jungah kabeh ting palinguk / dennya kaluhuran sabda lan raryalit / dangu-dangu mojar arum / ya thole ingsun tan weroh//
Ing enggone Hyang Agung / lan araning sembah iya tan wruh / miwah witing sembah iya tan udani / mongka rare ika muwus / ya tuwanku Rum Sang Katong//
Myang para saleh jamhur / pamuwuse kadya rare timur / anggerayang tan ana ingkang gepoki / anembah muji Hyang Agung / tuwan jawakna maring ngong//
Kaaken napa iku / Alah dening paduka Amir Rum / angandika Molana Rum Amir Kaji / ya thole marma sun sebut / sun mulya-mulya Hyang Manon//
Dene gawe maringsun / lan akarya manungsa sadarum / andadekken bale ngaras bumi langit / miwah ing saisinipun / dinadekken ing Hyang Manon//
Myang swarga narakeku / awal akir lair batinipun / nora liyan kabeh titahing Hyang Widhi / ralyalit sugal amuwus / ah genah apa Sang Katong//
Pangucapira iku / tuwin para saleh para jamhur / pamuwuse tan ana ingkang premati / morek pijer akatungkul / padha dhikir legog lohok//
Pijer sujut lan rukuk / uwus marem sembah pujinipun / tangeh lamun praptaa ingkang ginaib / pangrasane wus pinunjul / tan ana graiteng kawroh//
Heh Molana Kaji Rum / miwah para jungah para jamhur / rare alit kewala pasthi udani / kang kaya ujarmu iku / yen kabeh titah Hyang Manon//
Nanging sireku ngawur / angarani tan wruh aranipun / Amir matur ya tuwanku rare alit / paduka jarwa rumuhun / asal tuwan kang sayektos//
Angandika Seh Samsu / Tabarit heh Molana Kaji Rum / saking embuh saking tambuh prapta mami / saking kadadean durung / dadi pan ingsun wus dados//
Ingkang gaibul uyup / durung dadi ya Alah ya rasul / durung dadi pan ingsun dadi rumiyin / kang luwih mulya pan ingsun / saking sakehing dumados//
Mangkana Molana Rum / lawan para jumungah sadarum / sami nembah ing suku sang rare alit / raryalit malih amuwus / heh Molana Rum Sang Katong//
Panjawabmu Hyang Agung / sira arani gaib sadarum / rasul sira arani gaibing Widhi / raryalit pan bisa muwus / kaya ujarmu mangkono//
Lan sembayangmu iku / kang sira sembah nembah Hyang Agung / yen mangkono sira misih padha kapir / durung Islam kang satuhu / dene tekatmu mengkono//
Sira apa padha wruh / makaming Allah lan wujudipun / lawan kaya apa rupane Hyang Widhi / sira apa wus kapangguh / apa lanang apa wadon//
Matur Amir Kaji Rum / miwah para jumungah sadarum / ya duk timur kawula dereng udani / ing sual tuwan puniku / raryalit malih miraos//
Yen mangkonoa heh Rum / aja nembah ing Allah sireku / tan sampurna sira mundhak kupur kapir / andheku Amir Kaji Rum / pan sarwi aris turnya lon//
Ya tuwanku Seh Timur / inggih sinten paduka pukulun / seh ngandika sarwi rupa kaki-kaki / lenggah ing kursi mas murup / neng ngarsane Rum Sang Katong//
Kursi karamatipun / sami gawok kang miyat sadarum / panganggone sadaya wus sarwa langking / pamuwuse mring Amir Rum / heh Amir yen sira tan wroh//
Sajatine ya ingsun / ingkang lanang wadon iya ingsun / miwah ingkang minum minuman ya mami / kang tandhak-tandhak ya ingsun / tan edan ngedanken ingong//
Kang tambuh-tambuh ingsun / ingkang gaib kang suyut ya ingsun / ingkang rasa kang rumongsa iya mami / kang nembah sinembah ingsun / kang puji pinuji ingong//
Ingkang nikmat ya ingsun / … / ingkang lair ingkang batin iya mami / kang ngrasani iya ingsun / kang rinasan iya ingong//
Ingkang wedi ya ingsun / ingkang wani tan liyan ya ingsun / ingkang kadim sayektine iya mami / kang manikem iya ingsun / kang dadi awak pan ingong//
Kang anom tuwa ingsun / ingkang lanang ingkang wadon ingsun / iya ingsun ingkang sugih ingkang miskin / ingkang ratu iya ingsun / kang dadi bala ya ingong//
Ingkang akeh ya ingsun / ingkang sathithik pan iya ingsun / ingkang jodhon ingkang selen iya mami / ingkang lumaku ya ingsun / ingkang mandheg iya ingong//
Ingkang gumuruh ingsun / ingkang meneng sayekti ya ingsun / ngandhap nginggil kanan kering iya mami / wuri ngarsa iya ingsun / kang lor wetan kidul kulon//
Nora liyan ya ingsun / kang loh kalam nukat gaib ingsun / kang dat sipat apngal pan ya mami / kang wujut ngelmu nur suhut / sajatine iya ingong//
Kang bumi geni banyu / miwah angin angin iya ingsun / ingkang sabar ingkang keras iya mami / ingkang alim iya ingsun / ingkang kereng iya ingong//
Ingkang dhihin ya ingsun / ingkang kari tan liyan ya ingsun / kang sarengat kang tarekat iya mami / kakekat makripat ingsun / kang iman tokit ya ingong//
Ingkang Alah ya ingsun / ingkang Mukamat pan iya ingsun / pan gaibing Mukamat pan iya mami / gaibing Alah ya ingsun / kang gedhe cilik ya ingong//
Ingkang anak ya ingsun / ingkang nganakaken iya ingsun / kang kekadang kang alola iya mami / ya ingsun kang kalek makluk / kang alip lampahing ingong//
Kang min kang ake ingsun / kang min akir kang dat iya ingsun / ingkang dunya kang akerat iya mami / kang swarga naraka ingsun / ya ingsun kang jaba jero//
Heh Mulana Kaji Rum / miwah para jumungah sadarum / ingsun pemut aywa pepeka ngaurip / mokal yen sira nora wruh / ngaurip temahan layon//
Ing kono gon pakewuh / luwih ewuh keh wong salang-surup / ngelmu sarak den arani anguwisi / malah panasaran agung / yen tan darbe ngelmu jatos//
Aja pijer kumlungkung / iku dadi dedalaning kumprung / pengung bingung embuh-embuh kang den rukti / kitab Kuran ngundhung-undhung / kodheng brahala ginendhong//
Kadhangan wong kadhadhung / ing drubiksa den ajaka lurung / mring pepereng peri pinindha apsari / sarwi siniweng dhedhuwur / jinagan dening gandarwo//
Pangrasane swarga gung / tan uninga yen kalbeng bekukung / kang mengkono tanggung-tanggung dadya janmi / ya angur dadia lutung / patine tanpa karaos//
Tanpa pratikel iku / sirnane iya datanpa tutur / dadi jalma yen tan wruh tananjultarki / datan wurung katalikung / heh eling-eling Rum Sang Katong//
Ya ta Risang Amir Rum / saha para saleh para jamhur / duk miyarsa ring sabda risang siniwi / samya nembah ngraub suku / sarwi ngrarepa turnya lon//
Ya tuwanku Seh Sepuh / mugyangsala sapangat pukulun / lan peparab tuwan kularsa udani / alon ngandika Seh Pikun / heh Mulana Rum Sang Katong//
Lan jumungah sadarum / nora ta sira weruha ingsun / aran ingsun iya Sang Seh Sutabarid / sawusnya ngandika uluk / gya amusna saking enggon//
Gaib sakursinipun / nulya sinuhuran salamipun / pan gumuruh sarwi andongong prasami / jetung getun asru ngungun / joto-joto ting palenggong//
Angunggo-unggo sagung / ageng alit samya ting palinguk / ngungak-ungak mangu mangungune dening / praptane lan kesahipun / nora nana ingkang weroh//
Kang kari sanget mangu / angken wewayangan wuyung / mangu-mangu langkung saking poyang-paying / kayungyun sanget kilayu / yen kagrayang tan anggayoh//
Ing kayumananipun / kaya-kaya kaleyanga wahyu / weh wirayat yayah maniyup yang-yanging / kekayangan mrih rahayu / kayun ngupaya Hyang Manon//
Dadya samyayeg guyub / sadaya nedya puruhiteku / ngelmu ingkang nampurnakken ing ngaurip / ana ngetan ngalor ngidul / saweneh ana angulon//
Titi kikayatipun / wali mulya poma-poma sagung / anak putu rasakna lepiyan niki / sengga de kongsi sumurup / mring tekat ingkang mengkono//
Nanging aja angawur / gegurua mupung ana umur / yen den ajab ing tulis bae tan keni / lamun durung anggeguru / gurayang nora gumacos//
Dadya ahli tasawub / ahli usul miwah ahli suluk / lamun durung ahli puruhita ngungkih / yekti temah sasar-susur / wantere angas kemawon//
Jer iki antepipun / pangrakite parabot pangracut / iku nora kalebu sajroning tulis / amung cumanthel ing guru / sawab larangan kinaot//
Tamat pamitranipun / ari Soma ing lek kaping pitu / ing Jumadiawal warsanipun Alip / Isakanya kang lumaku / wujud nabi murweng katong//
Yeka ta kang manurun / rare mudha cumanthaka bangun / amanedhak rawiyadi kang ginaib / nenggih wirayating suluk / jaman Demak winarneng don//
Lawan caritanipun / wali mulya kang sampun linuhung / kang peparab nenggih Sang Seh Sutabarid / lelana kalantur-lantur / prapteng Arab kacariyos//
Samya bantahan ngelmu / ingkang angel arang kang anemu / ing pasemon sasmitaning ngelmu jati / tangeh wikan kang anurun / rahsaning ngelmu kinaot//
Amung dennya kayungyun / caritanya ing jaman karuhun / mokal wruha kang gaib kang werit-werit / wewerane ing pangawruh / darma anurun kimawon//

@@@

	FX Eko Wahyu Subekti on SERAT PUJIAN HONG ILAHENG
	PT URS (Uday Ria Sej… on SERAT WIRID HIDAYATJATI (…
	wongkere mangasne wo… on TAPAKE KUNTUL MABUR
	Alwi wiyono on SUKMA SEJATI
	b0bbydoank on SERAT PUJIAN HONG ILAHENG
	BA on SUKMA SEJATI
	Benny on SERAT WEDHAPRADANGGA

alangalangkumitir

Javanese Manuscripts

Category Archives: SULUK SARENGAT

SULUK SARENGAT

Share this: alanglangkumitir

Like this: