SERAT BEGANDRING MAYANGRETNA

SERAT BEGANDRING MAYANGRETNA

PUPUH I
DHANDHANGGULA

1. || [510] Manising swara manglipur branti | genging branta tan lyan kang kacipta | mung Jeng Sri Digbya pasihé | lan luhuring kang kawruh | ilhaming tyas ingkang sejati | trus trang kabul Panyipta | kakékat insanu | cam loro wus dadya jura | liyep nétra sawang sasi katawenging | wus tan rasa rumangsa ||
2. || [511] Anglir tawon gumana sayekti | umpamané lir ményak lan pohan | sinigeg genti anggité | duk purwanipun tembung | layang Jawa panuju gandring | rikalanya kababar | ngulama kèh bingung | maido tinggal pathokan | tan nyana mring donga rasultan Jlayani | babar nyenyandhung watang ||
3. || [512] Sapa nyana basan nora ngimpi | yèn kadhelé babaré mangkana | nèng buntelan dadi témpé | mengkono sanak kaum | kang lumancang peksa maoni | marang begandring kita | pinter dadi busuk | wignyané mring lapal gempal | darbé timpé tumandur tumajèng sabin | thukulé pira bara ||
4. || Remengkuhen pangkuh tan mengkoni | tanpa pétung kamulyan ing Jawa | mung Mekah kandheg gandringé | mring wali sanga tambuh | tanpa gandring beskal Sapingi | kamuksan Nawa Sanga | irhas kramatipun | jan turun sabumyantara | Mekah Taip kang merbawa subuh nabi | surat jim paliwara ||
5. || Duk sekabat ngratu genti-genti | twuh nèng Jawa beskal Sri Sindhula | Banjaran Sari anèmpèl | kratoné kangjeng rasul | Rara Panji saka ngejawi | irhas titis nembrama | langkep tiga sampun | ing Jawa ya beskalira | Prabu Kresna titis Wisnu irhas Jawi | mujijat pra gung Arab ||
6. || Risang Mungsa ngraja kang beskali | Ratu Rama lan Arjunasasra | myang Brahim ratu beskalé | Sri Damar Maya ratu | Hyang Prabu Pakukuhan Aji | beskal kraton Hyang Adam | catur boja guru | lir kakékat insaniyah | dunung beska[513]l ing wahdat keng pacak sulih | ngiséni bumbung wungwang ||
7. || Catur papat boja bau Jawi | sang pramèsthi sekawan baunya | dutuh mring papat bangsané | geni angin tri banyu | kapat bumi manungsa balik | bumi dunung pangarsa | banyu angin latu | cocog Kuran Surat Kanjar | pambukané bandhèk lapli twin maknawi | jarwané sampèng prana ||
8. || Pulung irhas kang pancèn darbèni | para ratu Islam Kapir Buda | mujijat munggèng kenabèn | istijrat mungsuhipun | ratu kapir kang dhingin-dhingin | kramaté nèng uliya | sabuwana kembul | mangonah nèng mukmin keng kas | laras Jawa kya katégan awit tampi | titis kirhas Jeng Sultan ||
9. || Sabda jeng duta Sultan besiwit | tarbukané ngèlmu rasa Kuran | kanggé umat Ingsun kabèh | pan iya srayan Ingsun | pra sabené kang nganggit tepsir | Sun buka rasa Kuran | tampi kulitipun | rasa jaba kaliminkal | rasa dalem bubuhané tukang supi | wruh bulet alit agal ||
10. || Ngibarat tiga pra rebut lungid | nèng ora tutanapi orat dana | myang orat dara bukané | puleté temu tumbuk | tunggal ngudah surasa kalih | prauné dudu palwa | na[514]dyan larénipun | dudu laré anan kadam | pager bata dudu pager bata yekti | mungging glaring sulapan ||
11. || Panggihipun sang Mungsa Hyang Kilir | pan katarik mring jagad walikan | wus kajumput wayangané | yu sang binuwang mring Nuh | babar palwa gya pinaraning | baita ing ngunggahan | blabagnya kahunus | binuwang wus dadi bocah | pinaranan bocah lanang dèn pateni| les prang tan ana landrat||
12. || Minta suguh mring kono tan olih | ngancik dhukuh tatas mring sèluman | malaékat kinglam bangsané | isiné punang dhusun | pra rupeksa pangan paraji | sang niyakèng buwana | sandhangané ngriku | sang Mungsa semuka sisan | katon druwis kratoné datan kaèksi | dri gung wus tinggal batang ||
13. || Gya cinipta sang Mungsa mring Kili | lir gedaut duk ing guwa greba | wus kajumput premanané | binuwang babar sampun | pager bata dhayongé kedhik | ing ayog mrah jejegnya | sang Mungsa kok nyaru | napa kresa ngalap opah | éyang wau minta suguh datan olih | temahan mring ran sunya ||
14. || Yèn bares sawejangé Hyang Widi | mring sang Mungsa wayahé mèh prapta | ca[515]lon nabi dipundhèrèk | Yusak kantun nak putu | saben nabi panggih lan Kami | grebané paripurna | kamuksané rampung | lengkepé murni purnama | sampèng éblis datan kuwawi ngewori | jrih nunggal suksma nangsa ||
15. || Wewah malih teka lakinèki | biyang darbé suna lanang ika | mung siji pangèn wayahé | yèn panjanga kang umur | dadi ratu agama kapir | agama bapa biyang | mring aganipun | tuju mati kesamaran | bapa biyung getuna sru ngolang-aling | pra nuwun mring Pangrannya ||
16. || Kaparingan liru anak èstri | nèng Sis dewa saha palakrama | pangguh nabi duk jodhoné | patut tan olah tangguh | arak Yusak woné awegig | arja dhapur sang kelat | pamor gang gong kanyut | empuné Kilir gunungkap| sarungané kayu jati purwa dhingin | nyamleng manjing curiga ||
17. || Akadiyat lir pucukèng dhingin | wakidiyat cukul bung lonjoran | munggèng wahdat dhapurané | Kuran wangsalanipun | yatim loro tunggal prajadi | yatimé akadiyat | lan wakidiyat ku | anunggal prajané wahdat | bapa salèh tuduh kulukiyah [516] kadim | dhèk wang-uwung wus ana ||
18. || Pager bata lir Loh Kalam dhingin | labetipun pangambil iktiyar | kang juluk kalah jatiné | gedhong geng ngandhapipun | sang Hyang Rakim pangil bitaklit | labeté swarga nraka | kakékat insanu | gya pangil bitabngi babar | juluk rahman nur labet manis wiyadi | kenthosé bumi kasa ||
19. || Kuran crita wangsalané dadi | satriya nom nèng jro guwa néndra | pra ratu landrat cacahé | wonten kang mestani tlu | kapat asu aranirèki | lima rané srenggala | wenèh batang pitu | kwalu sunawèh wangsalan | mila sekti martabat binukyèng tulis | pambatangé pra nglama||
20. || Lir cangkriman satriya anangis | manglongmanglong pilenggah nèng lawang | pinaran meneng tangisé | lumayu tangkep pintu | sampun pasuk nèng jinem wangi | ujaré kang yun batang | kula sambang dalu | sru samar sanget petengan | nèng tretepan kang kapanggih maling gangsir | nèng jaba sru sesumbar ||
21. || Jroning batang cangkrimannya sungil | pra pandhita mring kang katiga wal | kadimé mukakat kabèh | kapatnya kang rinebut | wonten ingkang mestani kadim | wenèh [517] ngarani anyar | kang kèri tatelu | anyaré sampun mupakat | sarebutan loro slayaning gandring | batangé kaya paran ||
22. || Yèn batang amilu salah siji | apa nyata kang sijiné salah | kandhega milu karoné | bicara durung rampung | pambatangé miyak keng dhingin | kang sumlanèng ing madya | sang Nun kang dumunung | lapal Kuran nun wal kalam | dhapuripun ora kadim tan nganyari | kang nuksmèng ulama loman ||
23. || Kala nguntal mring sang Yunus nabi | munggèng grebe sang Nun palimarma| ywa kongsi dadi duduné | sinebul ngastra jatuh | kesayahen sang Yunus sakit | nèng langit girang-girang | Jabarail gumun | alok-alok uluwiyan | Nabi Yunus kawimbuhan rasa jati | dhuh babo sanak ingwang ||
24. || Dulur tunggal pinong kangong dhingin | dhèk si biyang nglairken bapaknya | glar ngisor lucu panuté | si Manikmaya Wisnu | Manik guru bumetoni | dhapur sang Wisnu Brama | pan rada si dhawuk | kestèlé si jambul Semar | pra kapantheng gumlar pindha-pindha kapi | lir sang Nur kanabéan ||
25. || Tembilung lan si Tagog serakit | wong sakestèl tunggalé [518] sabangsa | si Manik metu pencaré | dilelèngèng lir kéng Sun | kala wijil munggèng jemparing | cam loro sagendhéwa | kendhengé kumerdut | jemparingé mrana-mrana | Manik loro tatas tetesing jemparing | suwungé dadi gumlar ||
26. || Sun nèng langit kang kula bantuni | banyu tebu Eloh Makpul kana | sang Nun kala mupalilé | mudasir sang kestèl wus | surasanya nèng kapat kapi | bligo nèng ngandhap pisan | Manikmaya Wisnu | babar tengkwèh ngenti mangsa | mungkas duta bumyantara salat injing | Wisnu murca Budanya ||
27. || Sloka Jawa basuta basuti | basunanda basuta ulernya | basuti enthung jarwané | basunandané kupu | pra banu jan uler upami | binuwang tibèng Jawa | babarané enthung | ngalih aran Manikmaya | dadi kupu Sang Hyang Wisnu wijining jim | bapané Nawa Sanga ||
28. || Mulya Wisnu pindha uler malih | babar enthung pulung kraton Jawa | wit Pakukuhan titisé | sampèng Banjaran Santun | pamungkasé Sang Wisnu titis | tumbuk kélawan Brama | Demak babar kupu | dhapur kalih nama irhas | nèng Bintara kramaté [519] nitis pra wali | nèng Jawa gunggung sanga ||
29. || Jeng Susunan Ngampèl Benang Giri | Gunung Jati Geseng ing Ngudangnya | Kudus Sang Kalijagané | sangané Siti Dadu | Islam Jawa yagi ngèstuti | sang gunung wali sanga | ngilahila dunung | lir dudu salating iman | krana suwung nèng pathok Semara Kandhi | Jawa rèh dhestrik jaba ||
30. || Kraton Arab bangsa Loh Makpuli | wit sang Adam kapacak nèng swarga | pra malékat sujut kabèh | kabangsa guwanèku | kabuwangé tiba nèng siti | kuldi kang wus dhinahar| Mekah tuwuh gandum| tata mula gama mulya | pungkur nabi sabat papat ganti-ganti | wus gentya catur makab ||
31. || Pakukuhan purwa catur Jawi | basa swargané Hyang Guru nata | pencar gaga hong ngilahèng | suku Buda gamèku | anèng Demak babaré suwi | rasa Kilir muksanya| sampé nèng Mentarum | puleté sura sakitan | bangsa Arab kramat kratoné ginanti | mangonah kya katégan ||
32. || Rasullupa Pangran Jambu Kawis | gabahipun Pangran Angin Atas | Sang Ali rasa aluné | babaré bras tinempur | bakul tekdir kula[520]k ngusungi | ing Ngampèl lan Bintara | pra bethak amunuk | kemlakaren Sèh Lemah Bang | padharané kineruk ngirus kepati | kwaregen beras anyar ||
33. || Pakukuhan Buda nicil pari | mlih nguntut bras glaré Sri Sindhula | dédemak sega babaré | mran liwet pitik rampung | wali sanga dhahar menuhi | klan menir kya katégan | mecel pitik putus | Jawa wit sumektèng kitab | Sèh Lemah Bang gabahgabah dèn pususi | kasusu selak doyan ||
34. || Uler Jawa Sri Banjaran Sari | babar enthung aran Jayabaya | merwita guru kinaot | Pangran Tas Angin kupu | babaranya Jisaka wegig | muruk mring Jayabaya | nusul dadi kupu | nama Pangran Jambu Karang | loro dunung katiga bagèndha Ngali | gedhong geng raswa Jawa ||
35. || Uler lemah enthung tapel dadi | babar kupu ingsan pindha Adam | ingsan awal ing kunané | nur nab sanab si juluk | babar enthung pra silih malih | nabi jitngi jara | dil matut maluhung | babar kupu Hyang Mukhamad| bun ngadilah Salalahungalaihi | musthikaning rat raya ||
36. || Kanthi kestèl uler bangsa inggil | pan jejuluk risang [521] umul kitab | wagugen mungguh tangguhé | tan ana kara suwung | tumuruné mengandhap brenti | munggèng Loh Makpul babar | sang Kuran sih enthung | mengisor ing sampèng paran | dadi kupu musakat tinulis mangsi | pinuju rayaning rat ||
37. || Duk angremnya nèng Loh Makpul dhingin | miyos enthik lir kimpul plaosan | dhapur enthik pindha pulèh | Torèt Injil lan Jabur | lengkep tiga kapat pancer ning | caturnya pra puletan | tlacara tumuwuh | metu satu sametu pat | puletané Ngilahi lelaku dhingin | nyenyeb kendheng bugama ||
38. || Camé kalih sagendhéwa tunggil | kandheng apngal jemparingé asma | mrana-mrana lepasané | lir indra jala kembung | ana indra jala mring maling | ana drajala panah | paran cocogipun | mungap mungupé lir panah | jlalatané Jayajatra anglir maling | duk anèng gedhong waja ||
39. || Ratu kadim baka wahdat jati | miyosken nur pan sulih wus pacak | Winenang Tunggal juluké | Manikmaya wal tuwuh | musthika Adam ngratu nèng swargi | dulur sebangsa ngraman | blis thukulé lumuh | kapindhoné Manikmaya | Wisnu ngratu kanil murni na[522]mpèni sih | kabar ngrasa kadinnya ||
40. || Puletané miyosaken wiji | nora jan tu kanil rasa tunggal | mung kabar dadi anané | kanilé dhé tumuwuh | hongilahèng siwah boja mring | nyanané Manikmaya | buka wujudipun | Wisnu titis Pakukuhan |pencar gaga tata gama Buda kawit | wijiné siwah boja ||
41. || Iku bukakané candu murni | rasa Buda pencaré semana | kang merwitana guruné | pamungkas Karang Jambu | meguru mring Pangran Tas Angin | mring Ngali amerwita | surasa tri campuh | ngawruhi tèng sung gumana | nèng ashadu lir trumpah ana ing sikil | babaré Jawa sanga ||
42. || Puletané Demak Ngampèl gadhing | tampa rasa panunggalirèng glar | saking Atas Angin rèrèng | keng pinolah swarga gung | sang Loh kalam kang bekakasi | trubusé tembung Kuran | melok malir rampung | memet mengeng saniskara | kadim anyar kang gumlar anèng Kurani | satengu tan kliwatan ||
43. || Puletané Manikmaya kalih | babar Demak Pajang lan Mentaram | sampé kiyamat putusé | wahdaniyat tan ucul | swarga nraka cukul gumanti | énaké ngèca- [523]éca | laranya gung runtuh | ngareparep paripurna | mirmana hyang kang bangsa ajalé dadi | Kuran kila macaa ||
44. || Begandring ku kala bocah cilik | swarga nraka nora kena rusak | malah langgeng selawsé | Sang Kilir kala bunuh | iku anak Adam kang mati | myang glaré para déwa | Nawa Sanga Wisnu | tan langgeng nèng dalil Kuran | wali sanga prabawané tan nguruni | munggèng kamuksan Jawa ||
45. || Sareng gedhé sun begandring malih | swarga nraka pesthi kena rusak | ora langgeng selaminé | Sang Kilir kala bunuh | lain anak Adam sayekti | tuwin glaré pra déwa | Nawa Sanga Wisnu | wus pesthi langkep nèng Kuran | wali sanga prabawané anguruni | munggèng kamuksan Jawa ||
46. || Wahdaniyat dunung tri prekawis | awalipun wahdaniyating dat | dwi wahdaniyat sipaté | edat tetiganipun | ran wahdaniyat apengali | katri loroné atunggal | puletnya pra jumbuh | lir pawor toya sin tawa | nèng samodra ombak antakeng nengahi | arja kuloyab giyan ||
47. || Wahdaniyat pamesthèna tampi | ken kamuasil lan mupasilnya | kamutasil panetesé | [524] pangranthi tuwin runtung | babar bareng nèng wujud tunggil | wus pana kang kababar | tri pangran tan anung | Sang Hyang Akat lan Wakitnya | tri Sang Samat babar Pangran Mribadéni | ya dumadya ing Allah ||
48. || Pamupasilé sliringan kedhik | tegesipun twan barengan ingwang | ingkang kodrat kiradaté | ganep ganjilé suwung | tanpa srana barjah nengahi | mung kadiran muradan | dwi netes pra kuthung | rebutan kodrat kiradat | pating srendhil ngremnun nur woran tan dadi | Manikmaya twi gaga ||
49. || Wahdaniyat saka pat wus pesthi | ngilangaken sang lir wewilangan | kaya paran parikané | mring dicacah rong puluh | kaya-kayan sarat nengahi | Hyang Ngèlmu lawan Kalam | sulgra barjahipun | kobra wujud wahdaniyat | kayan-kayan pengipuné kalih dèsi | mring namer wahdaniyat ||
50. || Wahdaniyat apngalé wus pesthi | dudu kalé jaré usul du rat | dudu luk tasawabé | munggèng begandring putus | Sang Hyang Wahdat satu mukswaning| kang mengkoning kasidan | rimbagané dudu | Manikmaya karo pisan | bisa miyosaken jagad manungsa jim | Sang Wahdat kamuksanya ||
51. || Wahdaniyat dat ginupit malih | ing aran pa[525]ngil bital iktiyar | Sang daniyat ing sipaté | pangil bitablil juluk | ing aranan pangil bitabngi | sang wahdaniyat apngal | tiga trine tumbuk | musitpatkul mubin tunggal | dyan kasawub Kuran laras usul resmi | patut jaga kamuksan ||
52. || Talukipun mring mokal lan wajib | sipat kalih kodrat twin iradat | munggèng martabat pangkaté | kang pesthi nora takluk | kodratipun pangil bitabngi | kranang wus bangsa rahman | juluk Hyang Lairngu | déné pangil bil ihtiyar | kodratipun sabangsa Allah keng batin | takluk mring wajib mokal ||
53. || Kodratipun sang pangil bitaklil | talukipun marang wajib mokal | sama jugak lan orané | apa ta mulanipun | krana pangil juluk Hyang Rakim | mari dhapur pangéran | mengérané suwung | Gusti wus semu ngawula | kodratipun babar lir dèn incrit-incrit | taluké api ora||
54. || Lebé Jawa sru bukak begandring | talukipun twin orané pisan | kodrat iradat lakuné | ana kusur kinusur | wenèh sapa sinapa bengis | kayèku kaya paran | apa kang tinemu | apa bangsané malé[526]kat | kasukèng sih sangking wadaniyat murni | twin Rambu Culung suksma ||
55. || Kuran crita kraton gung linuwih | bisikané raja Adi Rama | dalil ngimak nèng juluké | mengkoni rat trus laut | tan isiné manik sotyani | pindha prabu wanodya | lapalé nèng juluk | namèstri dadi wangsalan | suka warah mring wadoné Bengawan Nil | lanangé Kali Purat ||
56. || Pindha plencung Sugriwa Subali | anèng Mesir lagya bawarasa | angucik sandhang pangané | pinipu mring ki empu | Empu Lobang ing Maospait | karyané bebotohan | marang Kali Wungu | wus pepak wadya ing Tuban | kadya gerah pangamuké Umar Madi | wong Ngestina puyengan ||
57. || Puyengané wong Ngestina yekti | nora dora krana giris gila | mring Kresna tiwikramané | Ki Umar dadi dulu | lir Raja Ngat nèng juluké astri | nyatané nyertu driya | gagah prakoswanung | ngukup isiné samodra | mirah inten sirahé bengawan kalih | Nèl wadon Purat lanang||
58. || Tembung Kuran munggèng kawi lungid | ana lanang juluk lir wanodya | lamun kinarep wado[527]né | pan sida dhapur ayu | palakrama asor nèng guling | dhaup satriya raja | sangkut resmèn baut | patuté lakon jim babar | yèn binuka tata lapal bandhèk lapli | metu glar bangsa déwa ||
59. || Pindha lapal pil ngilmi wasjismi | lapal jinis purwakanthi kembar | tuduh surasa dhèmpèté | lakuné raja talut | dadi ratu wahdigbya sekti | bandhèk lapli rinasa | kestèl jim tumuwuh | pranaké jan Sang Arjuna | bagus sekti margané kuwawa mati | sang talut wijil kinsan ||
60. || Inakyanuwaka onat muni | lapal dhampit sampé mring surasa | ran cahya dhingin wiyosé | sang bayi gatra durung | bandhèk lapli ananya ngrimbi | kapapan Jawi purna | pra déwa sung juluk | tutu kalu majang séla | Gathutkaca ngrasuk antrakusumadi | pra cona maju gempang||
61. || Wajiktukamin babbin nabiin | lapal dhampit tuduh rasa kembar | yèn Saba ing kekuthané | na agal wonten lembut | mungging agal manungsa goning | lembuté jim king dhangka | Sri Bulkis nèng ngriku | ing nguni garwa Sri Salya | Secawati labuh yuda klayu mati | tri lokèng kutha Saba ||
62. || Inahunana sandikal wadi | [528] waka najini sèmu siyan | tuduh mring surasa dhèmpèt | Sang Ismangil nèng laku | murni seca legawèng budi | munggèng murni gumana | pulungé jeng rasul | pamungkasé kanabéan | bandhèk lapli wijajil pulet miyosi| lakuné darma putra ||
63. || Ratu Buda pinandhita murni | kanthi kestèl jamus klimasada | mring Salya paran patiné | Secawatiné labuh | babar garwa Suléman Bulkis | pan minangka lalahan | Pangran Atas tuwuh | merwitèng Ngali bagéndha | mulang murad Pangran Jambu Karang Jawi | tri loro rasa tunggal ||
64. || Kolakkennal insanamisallim | wal janakalak kennalukana | bandhèk maknawi muradé | manungsa wijènipun | dwi rinasa agal lan alit | sang nur tanapi Adam | duk ghaibé campuh | puleté surasa wenyar | nginggil ngandhap pra kestèl déra miyosi | Loh Kalam Manikmaya ||
65. || Bandhèk lapliné rinasa mijil | wijining jin jan catur prakara | bangsa pitwin marutané | bangsa érnawa lembu | Sang Nur cahya ran Jawa lair | nur rasa Sang Hyang Wenang | Hyang Tunggal pra campuh | babar Wisnu rasa tunggal | Manikmaya pindho Wisnu kang murwani | jagadé gumlar nungsang ||
66. || [529] Ngalam ingsan miyos munggèng swargi | duk Sang Adam tanpa nyawa gesang | tibèng bumi antarané | ngalam sahadat tuduh | ngalam Mulki tuk sanga mijil | banu jan duk binuwang | nèng kasanga campuh | metoni kasa buwana | kapan tangkep bumi jim tumrap nèng nginggil | langité anèng ngandhap ||
67. || Pra pengapit sampé catur bumi | babarané Manikmaya awal | bumi bangsa manungsané | jim agal manggon dhuwur | mangandhapé pangkat saya lit | musthika jim kang munggah | ambles buwanèku | panggihèng naga pratala | Antaboga dhaup mring Dèwi Pratiwi | patuté bumyantara ||
68. || Lamun wonten pertanya mranani | yèn mengkono glar pra jim semuwa | samya jungkir pangadegé | wangsulana dèn putus | tanpa prana mring jagad cilik | kapacuk manut angga Dam | sapangadegipun | jagad agungé perbéda | lir wayangan wong ngilo mungkur caremin | ngalam ingsan mring wiyat ||
69. || Glaré isan lir dlamakan kalih | pra nampani titis sang nur buwat | Arab mijil mujijaté | sang jan gamparanipun | tanpa titis Sang Wisnu murti | pra nglairaken irhas | nèng jawa digbya nung | kalah nèng Budha ma[530]rasa | miyosaken rasa wangun Arab Jawi | glar Demak catur iman ||
70. || Demak wali pra sanga nampani | babarané rasa nawa sanga | sangking kasanga wiyosé | banu jan dumadya wus | wolung jodho nèng tapel Jawi | tapak asta malékat | mring kestèl mèh Dhaud | rontogan badhé kadhahar | pra banu jan tapa rasa gya don jurit | binuwang mring kasanga ||
71. || Jan kapindho muksèng nunggal siji | nèng banu jan muksa Wisnu babar | sampé nèng branta yudané | Secawati muksa wus | ngirid bala mring saba Bulkis | trah Wisnu Sang Nuh tedhak | kraton ngejawa wus | dhaup Prikesit puning trah | metu blaster Sindhula kang merbawani | campur mor Hyang Suléman ||
72. || Sang jan awal enthungé ngijajil | dadi kupu aran belis lanat | wus sumanggep pasuk gedhé | gya palakrama dhaup | panggih dèwi awak nampani | yah tuwuh ngawangawang | tlasip tapel langkung | patuté sétan jim babar | pindha sripit tuwuh nèng telesing siti | tanpantara glis wendran ||
73. || Duk palwa Nuh ngambang puser bumi | swarga loka kumambang kasanga | sang siti miyos sendhangé | manu[531]sèng betharèku | kamulanya sendhang dumadi | lir ratan swargèng gesang | tilas siti tuwuh | alus kagal banu jan | nginggil resmi ngandhap anut pulet jurit | mlesat dadi tuk sanga ||
74. || Sang Loh Kalam Ngaras Kursi lair | miyosaken pangarep malékat | sang nun kala mupangilé | mudasir sakestèl wus | Manikmaya ngakirken bumi | rasa nginggil gumana | nèng bumyantara nung | numpang tapel jan banu jan | sareng babar Nrada Semar semu nempil | Tembilung Tagog babar ||
75. || Ana jedhung Swangsa semu sigi | kababar enthung ngejawa Jisaka | madeg ratu glis lumèngsèr | nèng Jawa tinggal sunu | dhapur naga krura tur sekti | kabuwang nèng kasanga | dhapet cilaka wus | kendhangnya sru mangun puja | dadi kupu merwita bagèndha Ngali | Pangran Tas Angin babar ||
76. || Yèku beskal dhestrik Jina Sibin | Prabu Pakukuhan Damar Maya | Sasrabahu Rama rajèng | Kresna Panji digbya nung | kapileren Banjaran Sari | enthungé Jayabaya | babarané kupu | nama Pangran Jambu Karang|rasa mpunya tampa wejang gama suci | sangking Pangéran Atas ||
77. || Musthika jim gunggungé sakethi | kalih le[532]ksa kawan èwu lanjar | roro tunggal gedhé gedhé| Sang Jambu Karang wau| lan guruné Pangran Tas Angin| duk merwitèng Ngali sang | surasa tri campur | ngawruhi tèng sugu mona | nèng Ashadu lir trumpah nèng ngisor sikil | babaré Nawa Sanga ||
78. || Sang Nuh garwa tiga samya babit | siji-siji kraton putra tiga | Sang Kilir ibu roroné | tigané Kenangan babu | murca sareng putra duk warih | kababar jajah lanat | Kenangan rabi byung | dhapur èblising kalihnya | Nabi Kilir dunung malékat ping kalih | Sang Nuh kapindho Adam ||
79. || Hyang Ibrahim mring Sang Nuh mindhoni | miyosaken Sang Ismangil Iskak | roro-roro gendhingané | tembé blaster jim tuwuh | nganam siyah bangsa Ismangil | lim lap jim basa Ikak | Swangsa blaster jadhug | glaré ngilahila Kuran | wijining jim ton loro Wisnu lan éblis | manungsa nur twin Adam ||
80. || Tedhak insan nèng rum paris ngarti | turun kang nèm nèng kapsilèn Cina | trah ya wis pulo Turkiné | lan nungsa jiwa ratu | babar Raja Sindhula dhingin | sampé Banjaran Sekar | babara[533]né enthung | Jayabaya wiji raja | dadi kupu Pangran Jambu Karang wiji | rahsa gung wali sanga ||
81. || Munggèng ratu saniyaka tunggil | sabilipun nèng panata praja | gampang éwuh bubuhané | nèng pandhitané dudu | munggèng gandring lapal kang sungil | cocogé lawan makna | trangé gampang tinut | pikir meskin sabil ira | tata nepsu Rambu Culungé tinebih | sabdèng Ngali bagéndha ||
82. || Rambu Culung éblis awalnya jim | blis kapindhoné buthara kala | aran déwa Mukamadé | bara Adamipun | ngalam ingsan wahdatnya jati | déné Wisnu kang awal | bapakané guru | Wisnu dunung ingkang putra | nèng ngalam jim ngalam ingsan kang pinuji | jagad déwa bathara||
83. || Sloka Jawa basuta basuti | basunanda basuta ulera | basuti enthung jarwané | basunandané kupu | sang basuta kasut upami | basuti tambur tiga | plompong nandabasu | kasul lir Sunan Mengkurat | tambur amral bukak plompor dhapur janji | tri roro rasa tunggal ||
84. || Munggèng kidung lir wiji suwiji | pencar dadi isining jagad rat | kasamadan déning Daté | kang maca anon ngrungu | layang babadipu[534]n nestiti | tan kena kawoworan | katri lungidipun | pindha rasa panunggalan | kuna mula dasih mono dudu Gusti | Gusti bukan kawula ||
85. || Lamun dasih peksané gumusti | lagi ngrasa anèng tembung babad | Surapati nora bulé | yèn Gusti kang mangangkuh | panuksmané kawula olih | cocogé rasa kuna | duk miyos sebda kun | wiyosé wiji prabawa | sinung kula wisudha nèng Mekah lair | risang pada Winenang ||
86. || Kassalatu wasalamungalih | ingkang kula wisudanirèng Hyang | tetep nèng nabi kinacèk | kula kawi jarwanung | panganggepé Gusti mring dasih | ulun pra nyatèng para | sirèku katèngsun | wisudané darbék ira | kanggo tèngsun para barang tan darbéni | mung dermèstu pra sonya ||
87. || Lir paworé banyu tawa asin | tinengaha déné ombak anta | Kali Opak sawangané | dadi mingsil putus | panatasé mring Kuran lungid | lir Rama branta yuda | lawan tepsir dhaup | kang nengahi layang Ménak | sampé rasa munggèng glaré manungsa jim | karo nyata hyang samar ||
88. || Pu[535]letané lidhah lawan galih | metu gandring Ambyah Jayèngrana | mula loro preyayiné | Kamjah Ismangil lungguh | tedhakipun sang Iskak yekti | turuné Jayèngrana | Kali Sahak tuduh | ku betuwah sangking Iskak | munggèng layang tembung tumpuk dhapur siji | surasanya sisian ||
89. || Layang ménak isi Ambyah kalih | tuduh minangkané bayi kembar | adu gigi lanang dhèmpèt | Ngapdul Manap pra turun | bayi roro Ambyahnya kalih | Kamjahé nunggal slayang | bayi tunggal swadhuk | surti pindho kalih wekas | wis sangarah lor kena kidul pinilih | binuka ing deduga ||
90. || Ingkang séda ing piwulang dhingin | yèku Ambyah jeng nabi keng paman | numpak gunung Kut semaré | krama jim swargénipun | tinggal patut kra isin dèwi | manungsa jim blasternya | mring Sang Ngali dhaup | bola blaster Kanapiyah | sudigbya nung sumbaga prawirèng jurit | kèntasé Yajit raja ||
91. || Kestèlipun Ambyah turun Bulkis | Sulémané tedhak bangsa Iskak | manungsanya jim blasteré | Ngabdul Bun Talip dhumpyuk | kembar [536] nama éyang jeng nabi | seprana nama kembar | Ambyahé sesunu | Swangsa babar Ajisaka | babar ping tri nama Pangran Atas Angin | kutha séluman Arab ||
92. || Pun nang andhé kundhang Arab Jawi | Nyaira Kidul anèng pancingan | tuwin nèng prang kusumané | catur pra nyata tuhu | titikané arang kapanggih | munggéng nétra kepala | krana Nyira Kidul | tanpa tabon milu sirat | ngambil banyu durung tumon gèndhong sedik | adol uyah mring pasar ||
93. || Pan mangkana glarnya Sri Sakaji| munggèng Arab dunung nèng sèluman | tur pra jim panunggalané | mring manungsa yèn pangguh | mangsa kala jagadira jim | lawan jagad manungsa | olah lambang santun | jagad walikané babar | gènya panggih pun nang isi manungsa jim | atut Buda mapanggya ||
94. || Rasa ambyah nuksmèng kutbah mesjid | sasat sumbar sun Manikmaya wal | bumyantara Taip Makèh | tapel sun kang jinumput | labuh jangkar palwa Nuh dhingin | Sang Brahim mangun tilas | ngriku salat sabuh | pamungkas cahya nur buwat | titis Wisnu pra myarsa waosan nabi | rebuten rasaningwang ||
95. || [537] Rasa jayèng rana kagyèng siti | nuksmèng trebang kasèrènan sumbar | sun Manikmaya pindhoné | tuk kasanga katèngsun | kasèrènan banu jan ngalih | buwangen bumyantara | babar dhapur Wisnu | wiji swarga nung sapada | nitis anèng Pakukuhan nandur pari | rebuten beras ingwang ||
96. || Mupung sira nèng karipan mangkin | tembé mulih maring kaélangan | nèng kono séjé garapé | sampé para mring kubur | panggih sanak Mungkar lan Nakir | nèng kono mung sedhéla | kesaru yang nguyung | bumi langit selak pulang | mring kasirnan sétani para kapanggih | nèng jagad sangkan paran ||
97. || Pangencoté pan sumengka malih | ngancik jagad bangsa sang nur Mungsa | swarga nraka roro dhèmpèt | swargané undha walu | nginggil pisan kang sarwa mamring | widadariné sonya| rampadané suwung| sumajiné nganti kersa| munggèng nraka Raja Pirngon ngolang-ngaling|ngèsthi wor sangkan paran ||
98. || Sèh Lemah Bang taken sangking nginggil | para ratu kok kena cintaka | kaya paran parikané | sahuré ulun lucu | tabon klapa gumlundhung siti | kalonthang ngaku lenga | kan sepeté ka[538]tut | katanya gumuyu latah | destun kita klentikan kanil nèng kwali | pon-ponané pinatyan ||
99. || Lir wong maca ulun tanpa dhong dhing | tinggalaa dirga nirèng pana | bener sukertaning akèh | nèng praja cara gunung | rena sendhon samargi-margi | pra cundhuk kembang sungsang | pengrasané patut | Sri Pirngon nguruni sabda | pati para pambingkas luputmu kecik | muksamu paripurna ||
100. || Nora surup mring karipan kami | nemu pati satru ning malékat | sampé kono kang kebolé | lanang gung adhuk-adhuk | kang dhumuni landhepmu dhimin | lepasè sampèng paran | kok kecocog sempug | méncok bumi ngisor pisan | padha-padha panganggep idhep ngekoki| tan mèmper Sèh Lemah Bang||
101. || Munggèng nraka ulun nèng Yumani | Sèh Lemah Bang sira sanak ingwang | dulur tunggal landrat gedhé | kang sinambat mara wus | pacuk nunggal buwèn Yumani | Sri Pirngon sru pretanya | para raosipun | pacuké buwi nèng nraka | sahurira tan wruh rasaning Yumani | sun ngancik rasa swarga ||
102. || Kursi kena pirang-pirang losin | rampadanèng pangkèng isi kenya | busana ngong wus nèng [539] kéné | Pirngon dulu sru muwus | sun mruwita mring sira kyai | supaya surasanta | pasuka katèngsun | tan bolé wangsulanira | kasèp nglalu duk legan susah punapi | wus bunting minta sengkang ||
103. || Nurun pathok kitab ingsan kamil | wonten sawijiné waliyolah | munggèng nraka panggonané | panasé lara larut | saniskara ngres linuding nir | kari ming srané sumrah | angrasa swarga gung | catur apadu pléwatan | sayektiné tapyangèl dara mrih tampi | yèn tan hen dhapur rasa ||
104. || Ngira slaras catur keng wus tampi | wuwuh duga puleté wetara | Pulo Jawa kwalèhané | Mungsa ngawus kawuwus | manusa stanya winitawis | wah bangsa jim Siti Bang | sanga langkepipun | cocog lan purwa nur Buda | bathara sthawah nrada katut nèng Siti | wateké Nanawa Sanga ||
105. || Sloka Jawa basuta basuti | basunanda basuta ulernya | basuti enthung jarwanné | basunandané kupu | sipat wujud uler upami | sipat kayat enthungnya | kayan nunggal nèng thung | babar kupu wahdaniyat | pan mangkana bangsa tananjul kang milis | bangsa tra timé [540] béda ||
106. || Uler kayan babar enthungnya wis | sipat kayat kupu wahdaniyat | wujud nunggal nèng kupuné | tatas martabatipun | akadiyat ulernya dhingin | wakidiyat enthungnya | sang wahdat wis kupu | slokané Kilir bangèndha | mring Sang Mungsa yatim tinunggal prajadi | cam loro sagendhéwa ||
107. || Alam arwah yèn uler upami | babar enthung dhapur lamijasan | ngalam majesan nunggal thungé| ngalam mingsal wus kupu | munggèng tarki salin begandring | uleré ngalam mingsal | wus nunggil mring kupu | manut babar awit kirang | … | … ||
108. || Hyang Iradat yèn uler upami | babar enthung dhapur sipat kodrat | Sang Ngèlmu kupu babaré | yèn samak uleripun | enthung ira ngalam dumadi | kupu nulya ulernya | dhapur sipat ngèlmu | enthung kalam kupu kayat | pan mangkana pangipuné kalih dèsi | mring nama wahdaniyat ||
109. || Uler wadon Dèwi Setyawati | babar enthung nama Bulkis raja | garwa Suléman kupuné | andhé uler Maryam nung | enthungnya bras kupu segandi | ulernya sa maésa | babarané enthung | sampun kontrak nama ulam | dadi kupu brege[541]dèl purasa ngalih | kestèlé seganing rat ||
110. || Patemoné bapa lawan bibi | babar banyu pan uler upama | dadi enthung wetengané | wiyosé bayi kupu | mangka uler bayi upami | enthungé aran bocah | wong dadiné kupu | mangka wong uler upama | enthung tiyang dadi kupu manungsa wis | waskitha isining rat ||
111. || Wus ngranggoni ingsun mangèstuti | satuhuné klakuan semuwa | boya wonten pangérané | katampa sembahipun | ngalam agal myang jagad cilik | wantahé kamuksanya | agalnya myang lembut | nginggil ngandhap sangkan paran | namung Allah Pangrané dunung sawiji | ngecaki mrana- mrana ||
112. || Lan ngranggoni manira ngugemi | satuhuné jeng nabi pamungkas | pramugariné Hyang Manon | duta winenang juluk | duk cam kalih anggendhéwani | jemparingé mranamrana | kendhengé kumerdut | tur nyakrani Manikmaya | roro babar Atas Angin glar pra nabi | bawah angin pra déwa ||
113. || Lir wong jagal lidhah lawan galih | kudu wijang padolé nèng pasar | krana mejajiné sèjèn | trusé rasa tan jumbuh | panganggepé sang astha wali | anggoné [542] Sèh Lemah Bang | kok kakéan dunung | lidhah ulam manah ikan | nora dora sayekti nunggal seganting | nèng pandum cara kékah ||
114. || Cara Banong ampas lawan kanil | munggèng kwali kudu pangkat wijang | krana pas sepi lengané | Sang Mungsa kresanipun | jaré Pirngon tan kedhah kedhih | ampas mono ya lenga | kala kiringipun | tununé babok sepetnya | miyosaken puning lenga sangking kanil | nadyan sepet ya lenga ||
115. || Tanpa ngrasa jaré ali suni | pra panggawé mung kang bangsa kuna | prandéné akèh panggawé | jabariyah pambegnya wus | kang mranani mung bangsa kadim | kadariyah pambegnya | mung bangsa nyar lugu | pranané sakèh pra karya | tiga pisan pan ora kena cinuwil | mring ali suni nunggak ||
116. || Tuduhipun sipat jalal yekti | wadhah mangsi yèku saupama | sipat jamal nèng mangsiné | sipat kamal puniku | puning andhé bané mangsi | sipat kahar wisésa | kalam glèthèkipun | basa kun kersanirèng dat | pa yakuné karsanya sipat Hyang Widi | kang kresa sipat jalal ||
117. || Tegesé kun kalam dumuk mangsi | payakuné mangsi tibèng papan | manglumah iku ara[543]né | maklumah kalihipun | ilahiyah ping tiga jati | kaping pat johar awal | kawruhana iku | kalima ahyan sabitah | kaping nem mèhing ngaranana jud supi | Adam supi ping sapta ||
118. || Tata Jawa mulya gya sekawit | sirhas Demak kramat Ngampèl Bènang | roro Wisnu babarané | kramat murcèng Mentarum | kya katègan mangonah tampi | irhas nitis jeng sultan | Jawa wuwuh wangun | bocah lanang gèndhong kitib | pating srendhil lunga ngaji séhat terkis | duganya wit samana ||
119. || Saya lama wuwuh wangun malih | brana sabrang dhapur sandhang-sandhang | miwah pangan ngejawa kèh | manut perbawèng lembut | punang irhas keng bangsa Mesir | tur kraton kanabéan | nguni bangsanipun | tumbuk lawan irhas Jawa | bangsa Wisnu wit mulya nèng Ampèl Giri | pulet wijil ing Tegal ||

PUPUH II
M I J I L

1. || Mesjid karam sampé irhas mesjid | siti bu rat kaot | peksa ngalam Arwah panetesé | nèng prabawa ngolak-alik bumi | kambah mikrad nabi | nyamleng gandring gandrung||
2. || Suprandéné wonten wus ngugemi | ujaré tan kéwoh | krana iku nguni rangka pè[544]lèt | kuna mula mring curiga manjing | Kuran mangèstuti | tuwuh rekning gandrung ||
3. || Cangkrimané kang durung ngugemi | punapa dèn géndhong | twin cinangking myang dèn nun calaké | miwah kanthi kèrèkan manginggil | batangen sayekti | dimèn trang kang gandrung ||
4. || Pambatangé kang sampun ngugemi | kaya tanpa kéwoh | tanpa wrana pra panggawé kabèh | kang mranani mung kang bangsa kadim | kodrat anyar iki | drema paring gandrung ||
5. || Duk awang wung sagung pra dumadi | kang wonten wus miyos | pangkat tiga purwa wusanané | hyang pra nyata tri roroning tunggil | wiyosé pra bibit | sang tri kangen gandrung ||
6. || Wangsalané kang durung ngugemi | catur mung mengkono | nyatur tembung kok mrono parané | begandringé tembung nahwu tangkis | tesya wus ya uning | durung mangsa gandrung ||
7. || Wangsulané kang sampun ngugemi | nahwu tangkis gamoh | munggèng mikrad sampun tlu tisnatè | lap asra burak na tuwin | linnuriyah resmi | tunggal ngudah gandrung||
8. || Miyosaken jarwa nyimit-nyimit | Hyang Suci Mahanon | lamun dalu mring rinané resmèn | miyos cahya saantiga swari | [545] langkepé mengkoni | mikrad pasuk gandrung||
9. || Sampèng prana jeng nabi paplesir | tan kèngser sangking gon | andhap inggil murmurca parané | surya wulan minggat andon resmi | arah catur enting | kari gandrung-gandrung ||
10. || Subekanahu watangala murni | suciné kinaot | kuna mula mengkono anané | sampèng tembé sirna bumi langit | kabèh padudoning | tanpa nisih gandrung ||
11. || Asalatuhasalammungalih | salat salam mono | bangsa Arab nèng kawi jarwané | satatkolasalam wibudèki | kanggepa Hyang Widi | mring dasih sung gandrung||
12. || Sun ya sira nadyan sira kami | kolanta mengkono | widanya darbèkira dhéwé | darbèk ingsun nadyan baliknya wis | keng pangkaté nguni | duk wrin babad gandrung ||
13. || Sangking mikrad konduré jeng nabi | Kuran tan wiraos | lir Sang Mungsa lan Kilir panggihé | jimé Bima panggih Déwa Suci | mulih tan winarni | tanpa gandrunggandrung ||
14. || Lagi duga kira namer siji | kalanya nèng kono | sakedhap pan kaéling wismané | jiwa raga katu pleng ing galih | lir pindhah wong ngimpi | jlegè ga[546]ndrunggandrung ||
15. || Dèwi Maryam mérang mring wanadri | palakrama malumoh | pindha mikrad jagad walikané | mila manggih risang Jabarail | kaparingan siwi | tanpa resmi gandrung ||
16. || Bangsa kulukiyah pun nang wiji | nyawané kinaot | mring jeng nabi pangkat nèng nyawané | bangsa wahdat gula batu kering | uluwiyah dhingin | water tebu gandrung ||
17. || Bangsa akadiyat pun nang siwi | ujaré kinaot | wayah udiné paribasané | nabi ngujèr putrané Hyang Widi | wahdatnya prituwin | ngisab bolah gandrung ||
18. || Won batangé kèh preré respati | wong begandring mono | yèn nyata trang wahanané angèl | lamun gandring gampang dèn waoni | mula kurang titih | wangun durung gandrung ||
19. || Lir radinan miring meksih rumpil | legok menggerjeblog | pra sumimpang yèn ana pinilèh | lamun nuju resik wiyar radin | panca kang lumaris | nglantrag jing keng bagus ||
20. || Pra gebaggan ela ratan bèndi | lebé sisa ngréyog | nyambi mangan wuwuha sanguné | nora cacad patungé wong urip | ya ta ing ngantya nglih | megatruhé gandrung ||

PUPUH III
MEGATRUH

1. || [547] Pun nang mikrad sampé sajrah mutata wus | mrangguhi bibit pra kali | rong jodho Kosar lan Murud | wiji bengawan mring swargi | mili mring dunya sejodho ||
2. || Bengawan Nél wadon Purat lanangipun | nèng gunung jurang kawijil | Purat mancur mungging kidul | arah lor ngetuk Kali Nil | ngidul ngétan milya galong ||
3. || Sampèng laut tembéné kailèn banyu | numpah tlatah bawah angin | wus tempur sareng lumaku | katularan Wisnu cawis | jabat parémana campoh ||
4. || Nempuh Pulo Jawa Purat mili ngidul | munggèng Enèl lor kang mili | tinggal tilas kalihipun | Purat lanang amper mijil | wukun Nèl kaliné wadon ||
5. || Purat santer nèng lor Pulo Turki klangkung | senggama nèng Pulo Turki | sang Nèl lemper tempur nusup | anjog malih kidul Turki | ing jro parémana campoh ||
6. || Pra ngliliti kalih kalih ilènipun | prapta kidul wétan Turki | tumapar resminé tutug | sampèng padon tapel langit | lyan bumi keng winiraos ||
7. || Larasané Pulo Turki wategipun | [548] isi wong tan kena ngalih | kaisèn wong liyan lumuh | lauté angel kepati | sang dulkur nèn kang keprono ||
8. || Duk èrnawa Buda mawal twuh nak putu | pra lwah-lwah kèh kèh lok wari | Arab paris tenapi rum | surasa caket mring langit | geng alit pangkat kadya wong ||
9. || Duk sekaka ing widané wiyosipun | tumuwuh nèng bawah angin | kala dwiné bengawan gung | wenèh arané Pak Pening | pra milir mring sudarma wor ||
10. || Kali resmi ping tigané wiyosipun | pranakané banyu kalih | kali twin bengawan agung | tumuwuh nèh Pulo Turki | pra mili tempur mring babon ||
11. || Tuk èrnawa duk padon tapel bumi rawuh | peksa luwih bedhah langit | sang tapelnya kreta lumuh | wiyos mupisah gon dhingin | mengko kumpul nyalawados ||
12. || Nulya piyak Nèl mangulon lampahipun | Purat mengulon lumaris | padu reksa sareng rawuh | ayun munggaha mring langit | sang tapel nyumbrama raos ||
13. || Wis akumpul pisah malih apa wadu | gya Purat ngulon lumaris | Nèl mengulon sareng rawuh | nèng lor kulo[549]n tempur malih | saya gung yen jebol padon ||
14. || Pun nang tapel pasang semut apepatut | mulihmu tinampik-tampik | baya kamuksanmu busuk | kadhalan mudhun hèr kalih | ngidul ngétan milya galong ||
15. || Sampèng pulo ageng minggah lampahipun | pulo nyara kawulani | ana mulih metu nglambung | ing pundi sangkan duk mijil | ing paran memulih mrono ||
16. || Babar mégawi olèh mulih mandhuwur | pethuk palak sangking nginggil | kanilé lestari mantuk | ing kabaré kumdaligi | babar udan wis mangisor ||
17. || Sampèng laut sampun nunggal bangsanipun | déné kang tumibèng siti | miyosaken tanem tuwuh | mangkana surasa mijil | tembé tumbuh sami raos ||
18. || Lautané bangsa Purat isi wadu | ngèlmu ulukiyah dhingin | Sang Kilir gedhong tur bakul | Nabi Mungsa olèh nempil | ngirid Yusak mrono buroh ||
19. || Panunggalé wong sapantha pra rèhipun | jaré kitab ingsan kamil | Sang Kilir dumadya tunggul | dunung malékat ping kalih | putra Adam kang kapindho ||
20. || [550] Kadang Kilir tunggil yayah rabi biyung | kayangané Pulo Turki | dajal lanat aranipun | dunung éblis kaping kalih | kenangan arané sing wong ||
21. || Kang sepantha samya lumban langenipun | munggèng samodra banyu rip | pra samya nitih keluwung | warna-warna ana abrit |wenèh liyané mekono ||
22. || Pati keluh tambang ngiras napasipun | pra bareng pasuk mring tasik | kang tengah tinempuh ngalun | mangsa kluwung bareng mati | ting krambang minggir kang layon ||
23. || Sampèng pinggir pra umbak angumbukumbuk | kailènan lun kumbali | ting jronggol gesang sedarum | glar waliyolah pra sami | samengkonya sih mengkono ||
24. || Bangsa Kilir mawi pétung dintenipun | sadinané ngalam Kilir | ngalam iki ta wus santun | surya wulané pan tunggil | nadyan Allah mung sawiyos ||
25. || Nabi Kilir perbawèng jeng gusti rasul | dhukuh mring Mekah nyaketi | ngéjawantah salin dhapur | larasé sèh wis karani | mulang santri tigang pulo ||
26. || Iku Kilir munggèng talkib dènya dhukuh | dhapur rondha tur rasulih | Mas Sèmirang pirang punthuk | mila Mekah [551] banyu mili | kang ngwasani dhudha wadon ||
27. || Dajah lanat pasuk gerba rabènipun| purwa wetengan du maling | gya nyaket mring Mekah dhukuh | wetengan mangsawus lair | sampèng Turki pulih bojo ||
28. || Kang bangsa nèl lautané isi wadu | pèni pèni bangsa lair | pra mirah inten jumerut | ija nganti olèh waris | munggèng ukandha purwa don ||
29. || Titikané néwalpa jrih suratipun | Raja Ngat dhapuré èstri | lagi kandhem munggèng juluk | lugu lanang tur nerpati | mubenga Nèl ingkang wadon ||
30. || Sang Ngat wadon apan katularan banyu | krana ku ratu mengkoni | saisi-isining laut | tur sinung kuwasa ngambil | sangking panglulu Hyang Manon ||
31. || Tembung Kuran surasané nyamut-nyamut |cangkrimané nyimit-nyimit | wangsalané mawut sumwur | mrana-mranané mranani | kepranané nèng kang anon ||
32. || Nadyan anon yèn tan uning durung anung | tan ana nung maning-maning | mung adu ananing aru | akèh adu kang nganoni | tanpa sisih nèng padudon ||
33. || Ngalor sèjèn dhuwur sanès tengah dudu | lir rosan slonjor mandhiri | bongkot pu[552]cuk tengah tebu | tengah gandhéwa sapami | cam roro na pucuk bongkot ||
34. || Kaba kusèn cangkrimané Surat Nujum | wangsalané Surat Kapi | Bagéndha Kilir amuwus | yatim loro nèng prajadi | Kilir Mungsa nunggil raos ||
35. || Gendhéwané mring sang wahdat gula batu | cam loroné pyak pra pasir | kapancas mengisor tuwuh | cam loroné kaya nginggil | tilas tan owah sih wutoh||
36. || Nginggil pisan kulakiyah pindha tebu | katularan banyu nyilib | mring babaran pasor katut | ngisor bligo babar tengkwih | pra rosing wil pangkat tuwoh ||
37. || Pra klothakan tanpa dunung ngalam catur | atut Buda mamiyosi | Manikmaya samrica wus | gedhong tengah hèr mrutapi | bumi langit meksih kenthos ||
38. || Myang Loh Kalam mangsa ngriku wiyosipun | swarga nraka gumatra wis | Budamanya gya tumuwuh | gumatra Manikmaya dwi | meksih nunggal siji nèng jro||
39. || Risang pangilbi ihttiyar yasanipun | loh kalam sang pangil bataklil |swarga nraka labetipun | déné sang pangil bitakli | tilas Manikmaya loro ||
40. || [553] Ngalam papat asenggama wiyosipun | Manikmaya wal nyimpeni | ping pindhoné kala tuwuh | ngampak awal kang nampani | sareng campoh awor umob ||
41. ||Pan nyamodra mangumbak kang punang banyu | kemutug kukus miyosi | ingkang umbag nulya murub | kapiyat metuning angin | umbak kukus piyak adoh ||
42. || Tengah lawang pager poncot kraket tepung | pitung bumi sapta langit | mring yoga atangkep patut | umbak biyut tan winarni | nglamongé sawiyos-wiyos ||
43. || Babar tengah budyawal salangitipun | jroning nglawang luhur siti | banyu dul Hyang Ngin gya ladhu | tapel Adam wus cumawis | angentèni gawè slobok ||

PUPUH IV
ASMARADANA

1. || Bumi banyu angin api | babarané Manikmaya | semon asih alus kabèh | keng pratak bidurung babar | wadhagé tapel Adam | yèn wus dhahar kuldi bésuk | dumadak tinggal pawuhan ||
2. || Maya pindho tembé lair | lajeng nitis pra banu jan | binuwang tumibèng pulo | babar Déwa Nawa Sanga | nyawa jim lugu Buda | kraton Demak tengranipun | irhas kramat wali sanga ||
3. || Tembé tapel kadang ku[554]ldi | yèn tapel ginawé dadya | ginaok suprih alusé | rontogé tumibèng swarga | tapelé sinung nyawa | tapel gandum gya tumuwuh | kuldi éblis kalih nama ||
4. || Kang manggon nèng awal bumi | malékat juluk sang kalam | malékat nut bumi pindho | mupalil bumi ping tiga | mudasir ping sekawan | tembé yèn lemah kajumput | samya sung puja sampurna ||
5. || Kang munggèng nèng awal langit | Sang Jabarail malékat | Sang Mingkail langit pindho | Ngisrapil langit ping tiga | Ngijrail ping sekawan | baga karya tapel bèsuk | suka puja paripurna ||
6. || Hyang Maha Gung durung paring | osik mring gung pra malékat | lamun ngambila isiné | tleng Arab bumi antara| talibé lawan Mekah | krana ku sèrènan candu| duk kasaring Manikmaya ||
7. || Tembé yènaring osik | malékat pan jumput lemah | siti kang munggèng astané | prabawa lir brani séla | binekta mring gegana| banyu geni angin katut| mring asta siti bedhama ||
8. || Praptèng swarga catur langit | kang siti pinara tiga | pepisan loro gandhiké | sang tapel pinipis nulya | lawedan wus dumadya | gya ri[555]néka jalma rampung | pra begandring tiyub nyawa ||
9. || Basané tapel kang kari | geni angin banyu lemah | ngila-ila mring kadangé | jan pindho catur gumana | sang geni angin toya | munggèng byantara kang nglumpuk | lir tapel nglumpuk nèng swarga ||
10. || Lamun tapel gesang bènjing | catur jan katut kèwala | yèn sang Siti Kawa miyos | lan jan tuwuh banu jan | wolung jodho samya prang | trus sing resmi swarga luhur | kang ngandhap prang gya binuwang ||
11. || Sang nur nuksmèng tapel bénjing | ngujwalèng luhur kasa wal | ngriku rembulan babaré | yèn tapel tibèng buwana | hyang candra anèng ngandhap | munggèng bumyawal gumantung | tapel kéntar bulan jalan ||
12. || Gya Siti Kawa miyosi | ngujwalèng luhur kasa wal | mretèngga ngriku babaré | yèn Siti Kawa tumiba | kasangsang nèng gumana | surya nèng ngandhap gumantung | mlampah ngétan subuh pajar||
13. || Sang kalih kala nèng langit | hyang candra kasih ujwala | mring surya tumanjèng sarot | hyang surya bayar buwana | lir ngulesi ngujwala | buntel binuntel gentya wus | babaré wengi rahina ||
14. || Tembé senggama nèng swargi | ngisèni lumah buwana | [556] kutu walang taga miyos | wreksa gung alit rumputnya | kuldi wiji keng mula | Adam Kawa puletipun | lir barjah kulo wareganya ||
15. || Gandring rampungé sinuprih | sampun dhawuh kang timbalan | mangkat ngambil ing sitiné | babar manungsa nèng swarga | dhapur sang Adam Kawa | pinatah wiji keng dunung | pacak suji wiji kuna ||

PUPUH V
G U R I S A

1. || Painamauhum lapal | painahumkanuhalgina | ilasakangalaéna | aémadal kalamia | tenabawilmatnabangan | upibalahum ilanga | lamaninsibil akuwat | til adaniyat atuwa | ilangalamal jibilkuwa| til arwah kiyatu gurisa ||
2. || Éblah sang pamungkas cahya | mring ngalam jim kala Buda | yekti dhapur tri prakara | dhingin mijil sangking yuda | campuh ing musuh rowangnya | dadi éblah kang prabawa | sampé ngalam jim kang tampa | jim digbya Panji Jenggala ||
3. || Kang salaron mring kirana | titis sira sri utama | prang mungsuh Bremana kandha | titising Bathara Brama | nèng Panji Wisnu bathara | dhapur éblah ping kalihnya | mijil sangking makjira | puletané dèn waskitha ||
4. || Mawi kabedhè[557]l kajaja | kaisèn cahya surasa | galih kinumbah ing tirta | jajamé Kosar hèrnawa | nitih burak lampahira | mlékat kadwi kang ngiringna | sampé nèng Masjidil Aksa | burak cinancang nèng kana||
5. || Kang brekah wis mrana-mrana | sampun kliwat bumi sapta | rasa ngisoring kang guwa | unggahé nora rekasa | kang tindak sampéyanira | datan gumantung semana | rawuhé nèng kusènKaba | preju pasang bangsa kuna ||
6. || Menahèng jan dian tara| ulet ingsun lawan sira | yekti para tan tumeka| lamun durung watak branta | pan nrima katri legawa | rèhta wus ngancik katiga | sun apanggih lawan sira | nèng Kaba kusèn witana ||
7. || Basèki pléwatan juga | artiné Jawa gendhéwa | camé kalih dèn waskitha | kang makripat sampèng kana | jeng nabi pamungkas cahya | kunané wiji dumadya | mikrad Jépara Ambiya | sampé nèng kana mangkana ||
8. || Pan ning endi saka laéna | kuncung traju cangkok dhuwa | nèng ngisoring kusènKaba | pléwatané kamangkana | ngèlmu prampungané rahsa | gya mring ngalam jim merbawa | dadiné ébah kang tampa | musthika ji[558]m kang pusaka ||
9. || Bisikipun Ajisaka | babaré Radèn Suwangsa | kang sunu Sang Jayèngrana | Nabi Suléman kang bangsa | turun sangking Bulkis retna | babarané Dèwi Seca | wati bojoné sing kuna | Salya ratu Mandaraka ||
10. || Sura kapeksa ngejawa | nèng marga nganggit wiwaha | kawin pawukon sengkala | bangsa ongilahèng kuna | pan nunggalé sastra jawa | kaping kalih titis Brama | darbé sunu dhapur naga |… ||
11. || Wektunè sangking antiga | kang sabangsa anak ngrondha | sembawanè tata jalma | ngambah dhasar bumi bisa | kinèn nglurug menang yuda | cungulèku wus rerambya | cinancang nèng tuk sesanga | sapuniki asring kurda ||
12. || Dhapur éblah kaping tiga | mijil saking salitira | subuh nèng bumi antara | Mekah tal-il munggèng madya | mrebawa dadi éblahnya | sampé ngalam jim kang tampa | lib lap jim lawan manungsa | aran Prabu Jayabaya ||
13. || Tedhaké Prabu Sindhula | bangsa Hyang Sis kang manungsa | siji sangking Sang Nuh kuna | sangking jan bangsa Arjuna | Parikesit turunira | dadi pamungkas titisnya | Wisnu tumbuk lawan Brama | pangarepé ra[559]tu sapta ||
14. || Kalihé ejim Jenggala | katiga Bathara Kresna | caturé Rama Wijaya | kang lima Arjunasasra | kanemé Sri Damar Maya | kasaptané maha raja | Pakukuhan awit tampa | ing titis Wisnu bathara ||
15. || Ratu pitu sreng miyarsa | menga Jeng Sri Jayabaya | ya Pangran Jambu Karangnya | mring waosan nabi kita | wakallahinasamikna | wacané Kuran ngajaba | sampurnané paripurna | sumengka mring rasa mulya ||
16. || Gya weweta mring sabangsa | pan ingsun sampun miyarsa | ing Kuran critané tapa | payo sami mangèstua | mring Pangran luhur priyangga | tan na garwa tan na putra | wus mangun jim ingkang mulya | kang lacut mungkur kéwala ||

PUPUH VI
PANGKUR

1. || Éblah ingkang pra utusan | mring alam jim lir panahé Srikandhi | maring gutuké atutug | tapi durung tumama | sadurungé kabuntar senjatanipun | déning jemparing Arjuna | sareng thek nulya mranani ||
2. || Mengkana éblah pra duta | klandhepané ngentèni subuh jeng nabi | pamungkas nur buwatipun | mrebawa dhapur éblah | mring ngalam jim éblah dadi balègipun | wus titis Wisnu bathara | myarsa waosan jeng nabi||
3. || [560] Sadurungira mangkana | pun nang jagad dèn sengguh pangran luwih | déwa kang minangka rasul | bathara lir Sang Adam | ongilahèng sungkemé agamanipun | beciké tan oleh swarga | alané nraka tan manggih ||

PUPUH VII
M I J I L

1. || Nuksmèng raras sirèng kadis dalil | rejasaning ngedon | mirid sangking kitab pangambilé | tabsir Ibnu Ngabas Ngulumudin | tarki bul Akmali | sedaya wus kusus ||
2. || Mangsa iku anganggya negari | pasèk zamaning wong | tan kuciwa pamurwa twignyané | mupti catur kadar mukmin langip | Jeng Sang Ageng branti | ing tyas mangu-mangu ||
3. || Mawang-mawang lyan temah ngèsemi | pamané sastra don | nging wus nembah tan wirang ing rèhé | nirbayèng tyas pracayèng trus dalil | kuthung tekèng sisip | pasrah byating èstu ||
4. || Saèstuning sucipta patitis | titising suksma don | pinarena saèsthining tyasé | samintèng rat rinaras ngresepi | kungas nrusing puji | majuning ngaluhur ||
5. || Kaluhuran utamèng dumadi | adi mulyaning don | tan lyan awit sing sastra tuduhé | kang winedhar munggèng papa[561]n tulis | kang tinembung gendhing | kinawi ing wuwus ||
6. || Wus kaojat saisining bumi | ugering krahayon | dalil kadis ijemak kiyasé | pra pandhita jam ur myang musanip | wus kusus yektèni | yèn sastra linuhur ||
7. || Pra leluhur myang para bèrbudi | pra sujana kaot | wus mupakat sastra utamané | dadya tuduh kamulyan budi | trusing awal akir | amot ing krahayon ||||

@@@