Category Archives: SERAT SEWAKA

SERAT SEWAKA


Anggitanipun Panembahan Cakraningrat ing Madunten, ingkang seda wonten ing baita kapal.

M I J I L

  1. Paran wijilena sih ing gusti, ing sumiweng katong, apan kadya yayah-rena sihe, yen walesen petharta wus sugih, ywa walesen lan sih, dede putra sunu.

  2. Sun walese lan catur pralambi, sihe gustining ngong, srep pama ya wanita swamine, iku mangka wales sihing gusti, den-kesthi salami, ajar kang dinunung.

  3. Yen tan mangkana walesing dasih, ing siye sang katong, lwir krepa seta sinung pangangge, binusanan retna kancanadi, cacat lungse kang sih, arsa amrih dudu.

  4. Iku isthaning dasih pinilih, denira sang katong, pantiksyanira catur pangandhe, kermi wahana wateking wancir, aywa salah tampi, rengaten ing semu.

  5. Dasih utama ingkang pinilih, denira sang katong, den kadi wilala laksanane, nistha yen kadi lulusan wangsit, pakulapak lik pik, lwir kutugeng banyu.

  6. Nisthanggung ngaken wira lan sakti, ing sumawikang wong, pan marga pandhem dening wanine, sardula corah temahan westhi, nir gunaning sekti, mati lawan kayun.

  7. /Madyaning lampah tingkag inng-amrih,  ing kerti kerti anggaot, den kadi mandhukari ringane, byuh pada lumaku ngirih-irih, tiwas den kajrihi, tan ajrih ing kewuh.

  8. Utamane lampah kang ing-ambil, wiwekane kinon, tirta mina kumuda swamine, dhangdang anglayang asemu wadi, pawiting anganti, prayoganing laku.

  9. Yen tan mangkana tingkah ing-amrih, matiya tan pandon, lwir kitwa keneng saya samine, salaba sirna malebah geni, sun isthaning ngamrih, mati lawan tambuh.

  10. Yekti atemahan nistha kari, nisthane katongton, temah ing anir catur pangandhe, lwir cedha duta temahan westhi, lumampah ing werit, ginanjar ing kewuh.

  11. Nir guna wirang yen tanpa milih, wiwekane kinon, lwir sona rina mesa akele, langara mupuh bradangga wanci, uni tanpa gendhing, guna temah kewuh.

  12. Aywa gunggung utamaning dhiri, ing sumiweng katong, manawi kadi baki solahe, bolu apindha manising manggis, nistha ywan tan yakti, madya kang pinuhun.

  13. Yen tan mangkana ing sumiwi, yaktya temah layon, her kumudawarsa upamane, pan tikswaning ragem mawananing, den yatna ing westhi, tyas den sedya a/yu.

  14. Den kadya wreksa panideng warih, simbaran neng kayon, denira kadi sata polahe, nistha yen kadi ima lan wresthi, lwir payung ing wasi, turapani angus.

  15. Iku nisthaning janma andasih, tanpa guna kang wong, lwir wreksa tan apala swamine, lwir wreksa wisa sekar sasami, lwir mina geng tasik, barak saminipun.

  16. Yen tan wruha ing catur pralambi, ing sumiweng katong, kadya sekar jenar pralambine, sila curiga brahmara ngrengih, ika ywan tan kesthi, lwir dyah tanpa bayun.

  17. Langguk dening sun amarna gurit, nisthanya waking ngong, lwir kitwa sengguten ta samine, lwir janma arsa anggatro weni, mindha babadan ing, pujangga angapus.

  18. Upamaning sun ta pendah peking, amangsiti uwong, utama mindha maksa memengen, anggung akuras tengeng jaladri, karsanya mewahi, udayaning gunung.

  19. Pilih kang remen ing janma mangkin, ya ing sabdaning ngong, pan kadi buron landhak swamine, kabyatan sara dadya ngeweri, nir gunaning lungit, yen tan saminipun.

  20. Lampah utoma ing mongsa mangkin, kang raketing anggo, yen kadi raga dha leksanane, para/s mindha tingkah ing pangradin, iku kang sinung sih, dene sang ngahulun.

  21. Yen wus dayatna sihing nerpati, rungsite katongton, lwir andrawina catur medane, merteng kamumu dinuking angin, yen dhawuh kang wresthi, sor pecating rantun.

  22. Paran den nyata ing westhi kari, upamane kang wong, lwir kala astha pada wisane, tan taha anging kewala ngresi, wisa kang ngutami, den prapta maring puh.

  23. Pat tingkahe sumiwi sinung sih, denira sang katong, lwir paksi setwa sinung pangangge, binusanan retna kancanadi, yen tambuh kang asih, akeh amrih dudu.

  24. Pan inaning westhining sasami, pan catur ing nganggo, tirta dipa warana lungguhe, iku mongka ramoning sumiwi, yen kwesthi sasami, ajar kang tinemu.

  25. Ywan tungkul anggunggung sihing gusti, dyah ayu anglamong, wastra sutra curiga pamane, pan lungiding sabda ataramping, sor tikswaning mimis, lungiding pamuwus.

  26. Nistha mukyaning andasih sangking, tri upama kang wong, lwir janma anampuri solahe, apan mukyaning sabda aramping, ywan nisthaning pangling, liwat dennya sempug.

  27. Lungit utama ingkang ing ambil, lampahe wong kaot, den kadya trisu/la upamine, yeku swanjata mukya di lewih, wisara salungid, mukyaning pandulu.

  28. Pan mukyaning kakang tekeng wadi, kaesthiya mangko, nirbaya westhi ing sarirane, wus winangsit dening ta janma-di, sakyeh ing lumiring, ing lampah rahayu.

  29. Liwat dening sun anyanyampuri, sakyah ning wong kaot, pan mindha angling tan ana rehe, lwir candhala ing mongsa katrining, sampayang angrengih, tan awetu jawuh.

  30. Lwir kartika ing mongsa katrining, sotaning anglamong, mindha datan wruh ing laksanane, lwir kalimutan angrereh margi, tan wruh ing patitis, sabda amamatut.

  31. Lwir wedaning wreksa mongsa pati, ning lata linayon, lwir astika byatageng luhure, panca laksanannya tanpa gati, swaranya kalingling, tanpa guna kewuh.

  32. Lwir sandhangan milet sarpa sari, isthanya waking ngong, adama tan sangsaya lungguhe, anging pintanen sih ing apingging, nistha tan kaesthi, kedya milya ngapus.

  33. Anging karyanen jampining agring, /panamuning wirong, mangkya usadaning tyas wirage, tambang-tambanganing brongta kingkin, pan namuring wingid, panunudeng wuyung.

  34. Tambang siring sun wantah ing wuri, kaki raganing ngong, mangkya pangyuywanira sang angreh, prana tyasantuking ngina kardi, wismanya ngasepi, yapining pikukuh.

  35. Tumpek pamunah sun marna gurit, wala Raditya Pon, wimbaning sasi sapta wateke, panca wimbaningkang sitaresmi, taunnya pamethik, kaki wekasingsun.

Sekar Bongsapatra, lampah 4; nunten 6; dhawah 7.

  1. Nora gampang, ing polah puniki, miwah ywan pasawalan, ning prayayi, sama gunge sami, addhyuha ing smu sisip, tan hyujungan, ring pangling pan sira, iya goning karakswa, salah ing smu, lwir antiga ngapit, ing sela sasamanya.

  2. Luputa dera ngekani iya, tutuge pinurikan, aywa sira, tanpa ngati-ati, den bisa met pakenan, ewuh mungguh, raga/neka aywa, guguywu malara ring, tingkah yukti, ywan lampah durjana, lan aywa salah laku.

  3. Ywambek corah, atiruwa sira, ing lampah kang nastiti, lawan ambek, kang susila iku, solah ing kawlas-asih, den-angrasa, lamun kawelas-arsa, meta karsyeng janma keh, aywa pati, pan ingawulangun, met polah den nastiti.

  4. Sumbaling dadya tindhaning sang wruh, ing laku pacuwan sira kagungan, sayogyane wruha,ya ing sopana radin, sampun kirang, duduganen temahhe polah iki ywen tan, nuting karep, ing desa sangsara, sarirane mongsa na.

  5. Ya amuwuh, anganggeya manah, sawiji aja uga, ya ambubak, iku dudu laku, lan aywa para tindha, para tantang, ywa sira nyaleni, lan aywa nyanyampahi, lamun sira, sinawalan ing pangling, pancuwan dehken karsya.

  6. Aperbatan, satemah la aywa, bumi sabalik sira, aywa silib, jaluk awicara, anuta ring pitutur, saujare, aguta/na lamun, mneng sira menenga, tumuli manawa salah tompa, ewuh tampaning janma.

  7. Ing wong angling, hyun amilih rowang, kya carik basa mangke, yogya iku, tiniruwa kaki, den alus sarwi ririh, tekeng ing pamote pisan lan den bisa sira memuwus, anging ana, kaki kang sun cacad, dene tana nebusi.

  8. Kwula kathik, lan tan asasawah, yeku reh ing kaswasih, minonga ramonaning ngumbara, anti pagringringane, bulah akweh, ing pungkur sun warna, aywa kurang kang ratri, engetena, ing lampah ywan sira, aywun pacuwan aywa.

  9. Angrasaa, lamun kasandhangan, budi tan wit ing sira, eh ta poma, ya ki Jatisurti, den wruh paraning tingal, aja sira, samar ananing Hyang, tan beda lawan sira, ing bedanya, wawayangan kaki, ananya iku tunggal.

  10. Ing tunggalnya, sama myang suksmeki, mulanira kawasa, muna mosik, ya saking sih ing Hyang, sadayanya manusa, saking gaib, kaki pinangkanya, pan sama warnaneka, ya mu/lane, ana rong prakara, ye kajatinya nguni.

  11. Yeku sira, hyun awas purwanya, adam wiwitane kapurweng jasad, dening suksmanya, roh ilapi sangkanya, yeku sira, den waspada kaki, dene solahireki, sipat astha, kawruhana yekti, kang manjing kawuleka.

  12. Duk pinanjing-ngan punika ya ingkang roh ilapi witnya, pinanjingan ya ing rahswaning Hyang, kinarya wadhah neka, ya embanan, ning Hyang Suksma-jati, tan beda jatineka, sampunnya winejang Jati-surti, tanantara gya mukswa.

  13. Risang Mudha, ya Jati-sampurna, lan arinya Tambangsih, karwanggana, Jati-surti nulya, cipta sumusul marang,  guruneka, gya mihrat kapangguh, mesem Jati-sampurna, nyata mantep, hening tyasira ya, marang Hyang Suksmajati.

  14. Wus winenang, sira nabda tunggal, winenang liru dhiri, Jati-surti, nembah kang sapangat, paduka kang kapundhi, kwaswa amba, saking sih pukulun, nengna Jati-sampurna, yata / ingkang, pinurweng carita, kocapa kang lalana.

  15. Risang Mudha, Amongbrongta ingkang, nglalana anganteni, ya ing pati, lwir bosen neng dunya, tan hyun lunggyeng rameka, sakyeh ningkang, jajahan iya wus, kadunung Surenglara, legawa ing, palastrekna satya, tuhu ring lampahneka.

  16. Patising, tingal waspada jatining lampah hening tyas, lakuneka tan kandheg ing papan, tulis tur sinamar ring, lampahneka, saweneh kang janma, tinggal pangan lan nendra, dening ber ing, ngarsa apan ta kinarya pangeram ika.

  17. Tan wikan hyan, kalurung karyanya, ya amartani mapan, kyeh janma kang, angunggung lampahnya, pan apeksa lumuhung, kang sinandhang, pan tambal-tinambal, peksa iya tan wikan, durakanya, yata wau risang, Bongsapatra kawuntat.

Kapethik saking Serat suluk jaman karaton-dalem ing surakarta.