SERAT SULUK SAMSU TABARIT

Salah satunggaling Serat Suluk
Asli saking suwargi K.R.T. Sasranagara
Andedagan ing Pajimatan Imagiri (1939)

PUPUH
G A M B U H

1. Lah iki kojahingsung :  wonten caritaning wali kutub, saking Jawi nama Seh Samsu Tabarit, langkung wanter tekadipun, tur karamat kinaot.
2. Myang wananira bagus, dedeg pideksa rada arangkung, alelana mring Arab mindha raryalit, sami lan umur tri taun, sarwi wewuda kemawon.
3. Ing praptanira nuju, ari Jumngah pepak para kaum, myang ulama lebe modin merbot ketib, pepak para saleh jamhur, neng masjidilkaram kono.
4. Myang Pandhita gung-agung, miwah mulana amir aji Rum, dereng kondur saking dennya minggah haji, ing ari Jumungah kumpul, raryalit prapta dumrojog.
5. Tanpa larapan uluk, salame : Asalamu alekum, ya tuwanku mulana Rum amir aji, lan para Jumngah sadarum, nulya anjawab gumuroh.
6. Ya ngalekum salamu, he raryalit lungguha sireku, lajeng lenggah ing ngarsane amir aji, ngandika amir aji Rum : he para Jumngah sapa wroh.
7. Rare kang darbe sunu?  Para Jumngah sadaya umatur :  dhuh pukulun datan wonten kang udani, sudarmeng rare puniku, ing Arab ngriki tan tumon.
8. Inggih prayoganipun, tuwan dangu pribadi puniku, asalipun pun rare saking ing pundi, ngandika amir aji Rum :  heh thole ingsun tetakon.
9. Inggih ngendi pinangkamu, dene tanpa larapan praptamu!, rare matur : ya tuwanku amir aji, dereng purun jarwa ulun, purwane ing praptaningong.
10. Amba tannya rumuhun, lawan para Jumngah sadarum, angandika mulana Rum amir aji : ya thole apa karepmu, necik takona maringong.
11. Apa kang adi luhung, apadene masalahing ilmu, ingkang ekak miwah ingkang gaib-gaib, raryalit alon umatur : gampil yen tuwan wus sagoh.
12. Dene panyan ulun : gaibing Allah lan malihipun, gaibing Muhamad punika kang pundi? Mesem ngandika amir Rum : “Heh bajang yen sira tan wroh.
13. Gaibing Allah iku, pan  Muhamad de Muhamad iku, ing gaibe pan iya Allah sayekti : iku yen sirarsa weruh. Rare gumujeng turnyalon.
14. Ya tuwan mulana Rum, lawan para Jumngah sadarum, pan jawabe Muhamad gaibing Widi. Kaaken punapa iku, Muhamad dening Hyang Manon?
15. Punapa dene lamun, Allah ingaran gaibing rasil, Allah kaaken punapa denin Nabi? Heh thole ingsun tan ngrungu, kaya ujarmu mangkono.
16. Mara jarwaa gupuh, teka ngendi pinangkanireku? Rare matur : Ya tuwan mulana aji, dereng purun jarwa ulun, malih amba atetakon.
17. Ing tuwan sang amir Rum, miwah para Jumngah sadarum, salat Jumngah kang tuwan sembah punapi, tuwin salat limang wektu? Ulun arsa wruh kang yektos.
18. Ngandika mulana Rum, saha para saleh para jamhur : Iya thole sun salat Jumngah iki, tuwin salat limang wektu, tan liyan nembah Hyang Manon.
19. Lamun nora kadyeku, nora apsah sembah pujinipun : wus muktamat kang muni ing dalil kadis. Raryalit iku duk ngrungu, ngguguk wentise den entrog.
20. Sun sidhep tan kadyeku, ya tuwanku mulana adi Rum, ing asale sembah tuwan saking pundi, dhateng pundi purugipun, pundi enggene Hyang Manon?.
21. Panembah tuwan ngawur, siya-siya tan wrin genahipun : ing asale sembah tuwan saking pundi, dhateng pundi purugipun, pundi enggene Hyang Manon?.
22. Dheleg amir aji Rum, para Jumngah kabeh ting palinguk, dnnya kaluhuran sabda lan raryalit. Dangu-dangu mojar sang Rum : Ya thole ingsun tan weroh.
23. Ing enggone Hyang Agung, lan paraning sembah ingsun tan weruh, miwah witing sembah ingsun tan udani. Mangka rare iku muwus : Ya tuwanku Rum sang katong.
24. Myang para saleh jamhur, pangucape kadya rare timur, anggurayang tan ana ingkang umirib, anembah muji Hyang agung, tuwan jarwakna maringong.
25. Kaaken apa iku, Allah dening paduka amir Rum? Angandika mulana Rum amir aji. Ya kunthing marma sun sebut, sun mulya-mulya Hyang Manon.
26. Dene agawe ingsun, lan agawe manungsa sadarum, andadekaken bale ngaras bumi-langit, miwah ing saisinipun, dinadekken ing Hyang Manon.
27. Myang swarga narakeku, awal-akir lahir-batinipun, nora liyan kabeh titahing Hyang Widi, raryalit asru anguguk : Ah genah apa sang katong!!
28. Pangucapira iku, tuwin para saleh para jamhur, pamuwuse tan ana ingkang premati, moreg mung pijer katungkul, padha dhikir lenggak-lenggok.
29. Pijer sujud arukuk. Wus marem ing sembah pujinipun : tangeh lamun prataa ingkang ginaib : pangrasane wus pinunjul, tan ana graiteng batos.
30. Heh mulana aji Rum, miwah para jumngah sadarum, rare alit kewala pasthi udani, kang kaya ujarmu iku, yen kabeh titah Hyang Manon.
31. Nanging sireku ngawur, angarani tan wruh paranipun, Amir matur : Ya tuwanku rare alit, paduka jarwa rumuhun, asal tuwan kang sayektos.
32. Angandika Seh Samsu Tabarit :  Heh mulana aji Rum saking embuh saking tambuh prapta mami, kabeh kadadean during, kang dadi dhihin pan ingong.
33. Ingkang gaibulguyub, during dadi ya Allah ya Rasul, during dadi, ingsun kang dadi rumuyin : kang luwih mulya pan ingsun saking sakehing dumados.
34. Mangkana mulana Rum, lawan para Jumngah sadarum, samya sujud ing sukune Seh raryalit, pan bias muwus, kaya ujarmu mangkono.
35. Panjawabmu Hyang Agung, sira arani gaibing Rasul, Rasul sira arani gaibing Widi, raryalit pan bias muwus, kaya ujarmu mangkono.
36. Lan sembahyangireku, kang sira sembah-sembah Hyang Agung, yen mangkono sira kabeh padha kapir, during Islam kang satuhu, dene tekadmu mangkono.
37. Makaming Allah iku, lawan kaya ngapa wujudipun, lawan kaya ngapa rupaning Hyang Widi, sira apa wus kepangguh, apa lanang apa wadon?.
38.  Mojar amir aji Rum, miwah para Jumngah sadarum : Lah seh timur kawula datan udani, ing sual tuwan puniku. Raryalit malih miraos.
39. Yen mangkonoa heh Rum, aja nembah ing Allah sureku, tan sampurna mundhak sira kupur-kapir. Andheku amir aji Rum, pan sarwi aris turnyalon.
40. Ya tuwanku seh timur, inggih sinten paduka puniku? Angandika sarta rupa kaki-kaki, lenggah ing kursi mas murub, neng ngarsane Rum sang katong.
41. Kursi kramat iku, sami gawok kang miyat sadarum, panganggone sadaya pan sami langking. Pamuwuse mring amir Rum : Heh amir, yen sirarsa wruh :
42. Sajatine ya ingsun, ingkang awal kang akir ya ingsun, miwah ingkang inum-inuman ya mami, kang tandhak-tandhakan ingsun, edan-edanan ya ingong.
43. Kang tambuh-tambuh ingsun, ingkang gaib kang guyub ya ingsun, iya ingsun ingkang lahir ingkang batin, kang nembah sinembah ingsun, kang muji pinuji ingong.
44. Ingkang nikmat ya ingsun, ingkang aweh nikmat nikmat iya ingsun, ingkang rasa kang rumasa iya mami, kang ngrasani iya ingsun, kang sinasan iya ingong.
45. Ingkang wedi pan ingsun, ingkang wani sayekti ya ingsun, ingkang wadi madi mani iya mami, ingkang manikem ya ingsun, kang dadi awak pan ingong.
46. Kang nom kang tuwa ingsun, ingkang lanang kang wadon ya ingsun, iya ingsun ingkang sugih ingkang miskin, ingkang ratu ya ingsun, kang wadya bala  ya ingong.
47. Ingkang akeh ya ingsun, ingkang sathithik iya ingsun, ingkang loro ingkang siji iya mami, ingkang lumaku ya ingsun, ingkang madheg iya ingong.
48. Ingkang  gumuruh ingsun, ingkang meneng sayekti ya ingsun, tengah wuri ngarsa pinggir iya mami, kanan keri iya mami, kang lor wetan kidul  kulon.
49. Nora liyan iya ingsun, kang loh kalam nukat gaib ingsun, kang dat sipat asma apngal iya mami, kang wujud ngelmu nur suhud sejatine iya iya ingong.
50. Kang bumi geni banyu, miwah angina pan iya ingsun, ingkang sabar ingkang keras iya mami, ingkang alim iya ingsun, ingkang kereng iya ingong.
51. Ingkang dhihin ya ingsun, ingkang kari tan liyan ya ingsun, kang sarengat kang tarekat iya mami, hakikat makripat ingsun, kang iman tokid ya ingong.
52. Inking allah ya ingsun, ingkang Muhamad pan iya ingsun, kang gaibing Muhamad pan iya mami, gaibing Allah ya ingsun, kang gedhe cilik ya ingong.
53. Ingkang anak ya ingsun, kang nganakken apan iya ingsun, kang kekadang ingkang lola iya mami, ya ingsun kang kalek-makluk, kanga lip lam lam he ingong.
54. Kang mim kang ehe ingsun, kang min-akir kang dal iya ingsun, ingkang donya kang akerat iya mami, kang swarga-naraka ingsun, ya ingsun kang jaba jero.
55. Heh mulana amir Rum, miwah para Jumngah sadarum, ingsun pemut ywa pepeka ing aurip, mokal yen sira tan weruh, lamun atemahan layon.
56. Ingkono nggon pakewuh, ewuhe wong akeh salang surup, ngelmu sarak den arani anguwisi, malah panasaran agung, yen tan darbe ngelmu jatos.
57. Aja pijer kumlungkung, iku dadi dedalane kumrung, pengung-bingung embuh-embuh kang den rukti, kitabe keh ngundhung-undhung, kodheng brahala den gendhong.
58. Kandhangan wong kadhadhung, ing drubiksa den ajak kedlarung, mring peperengan, peri den sengguh apsari, sarwi siniweng dhedhubruk, jinaga dening gandarwa.
59. Pangrasane sarwa gung, tan uninga yen tibeng bekung-kung ; kang mangkono tanggung-tanggung dadi jalmi, pan anggur dadia asu, patine tanpa keraos.
60. Gampang pratikelipun, sirnane aris datanpa tuitur. Dadi jalma yen tan wruh tanajul tarki, nora wurung katalikung, heh eling-eling Rum katong!!!
61. Yata ri sang amir Rum, lawan para Jumngah sadarum, dupi muarsa sabdanya ri sang siniwi, samya nembah ngraup suku, sarwi ngrerepa turnyalon.
62. Ya tuwanku seh sepuh, muglangsala supangat pukulun, lan peparab tuwan kularsa udani. Ngandika ri sang she pikun : Heh mulana Rum kationg.
63. Lan Jumungah sedarum, ora ta sira wruha maring sun, ariningsun iya Seh Samsu Tabarit !!!, sawusnya ngandika uluk, salam dyan musna saking nggon.
64. Gaib sakursinipun, nulya sinauran salamipun, pan gumuruh sarya andongong pra sami, getun-getun pungun-pungun, jota-joto ting palenggong.
65. Anganggo-onggo sagung, gung alit kabeh pating palinguk, ngungak-ungak mangu pangungune dening, praptane lan kesahipun, pan ora ana ingkang roh.
66. Kang kari samya wuyung, angken wewayang wijangganipun, lir kekeyan angajengi poyang-paying, kayungyun sanget kalayu, yen kagrayang tan kegayoh.
67. Ing kayuwananipun, kaya-kaya kaleyanging wahyu, weh wiyadi yayah maniyup yang-yanging, kekayangan mrih rahayu, ayun ngupadeng Hyang Manon.
68. Dadya samya yeg guyub, sadaya nedya puruiteku, ngelmu ingkang nyampurnakaken ngaurip, ana ngetan ngalor ngidul, saweneh ana mangulon.
69. Titi caritanipun, wali mulya ; poma-poma sagung, anak putu rasakna lepiyan iki, sengga den kongsi sumurup, mring tekad ingkang mangkono.
70. Nanging aja ngawur, nggugurua mumpung meksih idhup : yen den ancap ing tulis bae tan keni : lamun during anggeguru, nggurayang nora gumecos.
71. Nadyan ahli tasawup, ahli usul miwah ahli suluk, lamun nora ahli puruita ngungkih, yekti temah sasar-susur, wantere angas kemawon.
72. Jer iki antepipun, pangrakite perabot pangracut, apan nora kalebu sajroning tulis, among cumanthel ing guru, sabab larangan geng kaot.

 Tamat.

SERAT PARTADEWA Pupuh XIII – XXVI

~ PUPUH XIII ~
S  I  N  O  M 

1. Antara mèh bangun rina/ munya dhêdhêt Erawati/ sato wana sêsauran/ umung swaraning kang pêksi/ katon pucaking wukir/ soroting surya manêmpuh/ rêsmining kang pradapa/ wênèh wungu pita wilis/ anrang baya mring sang pinarjayèng rimang//
2. Rumrang gandaning puspita/ dahat sinrang dening angin/ têbah [80]tumanduk mring sang dyah/ wimbuh gambuh amranani/ manyura munya dumling/ nyangungkung pindha manguwuh-/ ira Sang Bayuputra/ trênyuh tyas Arimba ari)/ kasangsaya kontab naratab tab-taban//
3. Datan kêna sinayutan/ tyasira Dèwi Arimbi/ mijil saking pamêlêngan/ mêsat saking ing wiyati/ wus wignyaning rasêksi/ kang samya trahing aluhur/ bisa ngambah dirgantara/ tanpa lar pang kadya pêksi/ kang sinêdya tumamèng praja Mandura//
4. Tan kêna yèn kinirowa/ tikêle ngambah wiyati/ tuwin linakonan dharat/ gêlis angambah wiyati/ gantya ingkang kawarni/ ing Mandura SangAprabu/ Mahraja Baladewa/ iya Basudewa aji/ apêparab Sri KusumaWalikita//
5. Mahendra putra surèng rat/ Kakrasana Narapati/ ajêjuluk Jaladara/ ratu titising dewa di/ nênggih Sang Hyang Basuki/ pan jawata nayaka gung/ kacrita gêng wiyoga/ wit murcane ingkang rayi/ Sri Bathara Danardana ing Dwaraka//
6. Sadalu anungku puja/ nèng pamêlêngan sêmadi/ antuk sasmitaning dewa/ têrang tyase sribupati/ byar rina surya kèksi/ luwaran gyannya manêkung/ têdhak mring langên tirta/ ujwala rêsmi sarwa sri/ sawusira sang nata umanjing pura//
7. Ing sawusira busana/ alênggah srinarapati/ satata lawan kang garwa/ Kusumayu Erawati/ atab kênya ing puri/ kunêng gantya kang winuwus/ Arimbi sang kusuma/ kang anjok saking wiyati/ kang jinujug wurining daturêtnendra//
8. Tan taha tu-[81]mamèng pura/ angrangu pipining kori/ prameswarindra tumingal/ tan samar umyat sang dèwi/ matur mring sribupati/ dhuh pukulun sang aprabu/ punika ri paduka/ Arimbi ing Pringgodani/ pramèswari tumêdhak tundhuk sang rêtna//
9. Kang rayi nulya cinandhak/ sukèng tyas Dyah Erawati/ dangu-dangu kawistara/ yèn kang rayi marbês mili/ cuwèng tyas sang rêtna ngling/ paran yayi kang dadya gyuh/ alon binakta minggah/ ya ta Kusuma Arimbi/ ambruk lunggwèng pangkoning raka sang nata//
10. Alara dènnya karuna/ sêsambate amlas asih/ kadruya srinaranata/sungkawane raja putri/ ya ta srinarapati/ anglêlipur mring sangamongkung/ ngrih-arih ing wacana/ mênênga aywa anangis/ yèn kadurus ing sungkawa tanpa karya//
11. Bok ngantên sira pajara/ paran darunaning tangis/ umatur rêtna juwita/miwiti prapta mungkasi/ sirnaning Pandhawa ji/ wong sapraja lirtinulung/ dhahat pan karya eram/ ngandika srinarapati/ satêmêne yayi apan padha-padha//
12. Sira kaelangan garwa/ layak akarya tyas atis/ dhuh bok ngantên mung sapira/ gunge susah ingkang ati/ kadangira yayi aji/ sirnane lawan arimu/ Sri Rara Bratajaya/ buh praptane rara pati/ sapiraa yayi rasaning tyasingwang//
13. Nanging ana dayaning tyas/ kang ngadhêm-adhêmi ati/ adat yèn lunga barêngan/ lawas gêlis pasthi mulih/ ipemu yayi aji/ lir wangke kentar ing ranu/ iku samangsa-mangsa/ timbule pas-[82]thi barêngi/ wus adate bok ngantên ping pira-pira//
14. Marma ywa kadora susah/ mêngko sun kang angulati/ ing sirnane garwanira/ pisah dènjênak atunggu puri/ ana kinarya pilis/ gêguyon kang kakangamu/ lêlungsèn angantia/ ing purnane padha nis/ srinarendra angandika mring kang garwa//
15. Yayi Erawati sira/ dèn bisa ngaling-alingi/ sun arsa atinggal praja/ bok wadya tanya mring mami/ sun warahên lagya gring/ lawan tan sinawang wagu/ ywa karya sadayèng tyas/ sigra sang nata umanjing/ pamêlêngan asêmadi karsanira//
16. Angêningakên ing driya/ panca waranya kawingkis/ sirna kang rasa pangrasa/ yèn Baladewa sang aji/ agampang dènnya murih/ kumpuling rêncana catur/ binuwang tan kêmrosak/ ya ta wau sribupati/ wus amuwus sirna saking pamêlêngan//
17. Tan winarna lampahira/ sakêdhap pan sampun prapti/ ing wanci surya manglayang/ pan eyube sribupati/ jujug sajroning puri/ ing gyan pramèswari sêpuh/ garwa Narendra Krêsna/ kang ngadhaton Dwarawati/ sang rêtnayu Jêmbawati kang panêngran//
18. Sang kusuma duk umiyat/ ing rawuhe sribupati/ gurawalan praptanêmbah/ parama radèn timbali/ Sêtyaboma Rukmini/ agupuh wus samya rawuh/ kalih sungkêmi pada/ sang rêtna karuna ririh/ luhira nêlêsi pangkoning raka//
19. Sambate amêlas arsa/ adhuh kakang narapati/ mring pundi rayi paduka/ puwara aninggal dasih/ susulna awak [83] mami/ yèn têksih kêng aji njujug/ lamun rayi paduka/ bok wus tan kêna inganti/ gya ngêlalu kawula malbèng pancaka//
20. Akathah sêsambatira/ sang dyah pramèswari kalih/ ya ta nata Baladewa/ angrês tyas miyarsa tangis/ surya bang maratani/ kumêmbêng netra kêbakluh/ jangga srêt gung manênggak/ datan bisa angangsuli/ panabdane sang rêtna mung têbah jaja//
21. Jêmbawati wlas tumingal/ mring sambate ari kalih/ dadya lon ingkang wacana/ dhuh ariku wong rêspati/ tan beda sira yayi/ wulanguning tyas lan ingsun/ de padha among putra/ kabèh pan durung akrami/ mangka noradrêman tinunggu ing wayah//
22. Balik mungguha pawaka/ kang lagyarda hruning hagni/ kang mangka sirêping panas/ ing rawuhe sribupati/ prasasat maosa di/ tirtamaya gungtumanduk/ yayi mring jiwanira/ ilang prabawaning kang gêni/ yènmungguha bantala kataman surya//
23. Karya kang bumi bêlah/ prabawaning Sang Hyang Rawi/ mangka nulikawênangan/ ing rawuhe sribupati/ prasasat kang tirtaning/ bun raturatuning bun/ lumaku kapêtêngan/ jêng sinuhun angobori/ wong lumakulunyu srana lêlantran//
24. Balik yayi payo padha/ nyawang karsaning sang aji/ paran ta ing karsanira/ dèn mituhu ywa gumingsir/ iku yayi kang pêsthi/ patut tinakon wong têlu/ tanpa karya karuna/ mung mundhak abêbingungi/ pakolihe gugah tyas kang gung rêncana//
25. Inguni jêng srinare-[84]ndra/ kang lagya migêning dasih/ wanti-wanti ingpamulang/ mring sira kalawan mami/ dènsabar barang budi/ lantêguh sabarang wuwus/ panyimparing kagetan/ pikukuhing wong dumadi/ ing samêngko wong têlu barêng anyandhang//
26. Marma yayi dèn narima/ mring hyang kang misesa kami/ sêranane ing panrima/ saranta lan na ya manis/ barang wêtuning budi/ kudu sarèh ing panêguh/ kang mêlêng ing pamawas/ iku margining patitis/ ywa sinêngguh ingsun mêmulang ing sira//
27. Rèhning wong ginawe tuwa/ sapakoleh mituturi/ nahan Prabu Baladewa/angandika mring kang rayi/ Kusuma Jêmbawati/ timbalan sutaningsun/ ing prabu kadipatyan/ ana dayaning kang ati/ watarèngsun pantês yèn padha linakyan//
28. Sang rêtna wus mijil sigra/ pawongan kang animbali/ mring putra Rahadèn Samba/ kang liningan wus lumaris/ kang kawarna ing margi/ duta wus panggih sang bagus/ wusnya matur ing karya/ gya kêrit tumamèng puri/ dyan ngabêkti ing uwa srinaranata//
29. Ngandika Narpati Bala-/ dewa mring sang narpasiwi/ kulupangkatku sing praja/ karkatingsun mung angungsi/ ngupaya trangingati/ nèng wisma kataman bingung/ katêkan bibekira/ yayi Dèwi Pringgodani/ ambruk pangkon panangise tanpa kira//
30. 30.     Mêngko ngungsi mring Mandura/ buh sor ungguling tangis/ umatur sangrajaputra/ mring uwa srinarapati/ pukulun jêng wa aji/ paran darunaning muwun/ bibi Arimbi sang dyah/ angandika sribupati/ lir dêdongènging purwa madya wasana// [85]
31. Andikane srinarendra/ lir usadaning akingkin/ mring sang rêtna katri samya/ pamuwuse anêlahi/ ngandika sribupati/ saiki ing karsaningsun/ bok ratu katri padha/ sun gawarsa angulati/ usadaning tyas wong kataman cintaka//
32. Parandene anèng praja/ ya anggung ngandhut wiyati/ anguran sun gawalunga/ tan nganggo suka prihatin/ sumambung Dyah Rukmini/ gumujênganyablèk jêngku/ luhung yèn makatêna/ aprasasat wus ngêmasi/pintên bêngi ing têmbe manggih raharja//
33. Ngandika Sang Baladewa/ sira kulup dènabêcik/ tutupmu mring prapunggawa/ aja nganti akarya tis/ ngandika sribupati/ dènage yayi katêlu/ manjinga garbaning wang/ sigra buka sribupati/ pranajane ngalela katon gapura//
34. Maneka warna rêtnendah/ awan sang rêtna umanjing/ kawangwang rêsmining pura/ katiga sênêng ing galih/ wus mentar sribupati/ anggêgananyamut-nyamut/ lir taruka pawanan/ saparan katubing angin/ ya ta kunêng gantya ingkang kawuwusa//
35. Satriya Partatênaya/ kang linggar saking jro puri/ purendra Cintakapura/ kacarita pitung ratri/ dènnya ngambah wana dri/ murang margamunggah gunung/ lawan tri kawanira/ yèn lêrêm nèng jurang trêbis/ salin gambuh mari têmbange lêgondhang//

~ PUPUH XIV ~
G  A  M  B  U  H 

1. Yèn rina anrang gunung/ lamun sayah lêrêm ing garumbul/ datan ajrih bêbayane ing wana dri/ kèh swara pating galêbrug/ singa barong tinggêlarong//
2. Ya ta rahadyan sunu/ aningali rêsmining kang gunung/ tan patya gêngmiwah datan pati inggil/ [86] mung ujwalane ngênguwung/ ruyu-ruyuneingkang ron//
3. Sumbaga raning gunung/ ana dhukuhe banjar anglangut/ tinon saking dohkaton wiwaranya sri/ tumrun akêkayon têpung/ tumpang pangngrêmbuyung kang ron//
4. Sawetaning dhêdhukuh/ ana pasar swarane wong umung/ padolanemawarna saengga nagri/ kali mili mubêng têpung/ tirta mili tinonnyarong//
5. Satêngêning dhêdhukuh/ pasawahan arata kadulu/ ana ingkangmrêkatak miwah mlêndhuti/ kalis ama lêmu-lêmu/ tinon lir jaladangayom//
6. Ing ngarsa kang wana gung/ kêkayone akèh manggis dhuku/ jambu jirakpêlêm pakèl myang kuwèni/ pijêtan durywan kapundhung/ rambutan lan gowok dhompyong//
7. Tan ana kang buron gung/ naming kidang kancil lan tarwèlu/ sakèh buron ama tan wani ngênggoni/ tikus luwak rase wêrgul/ padha manggon kangdoh-adoh//
8. Yèn manuk mung drêkuku/ cocak kuthilang parênjak dêruk/ johan kathiksikatan putêr barênggi/ suwung walang ulêr sêmut/ mung kèndhêla lan kinjêng dom//
9. Rêrênggyan jroning wangun/ kêkêmbangan kang samya ganda rum/ warna-warna ana bang kuning myang putih/ nèng jêmbangan gêdhah wungu/ sinêling traping pandokok//
10. Dene pinangkanipun/ pisungsunge satriya gung-agung/ kang padha sihmrih puruhita sang yogi/ balumbang binata têpung/ mili swaranegêmrojog//
11. Wadêr mas kang dèningu/ turut pinggir amangani lumut/ [87] ana umbulmancur muncar malbèng puri/ wisma lit piranti lamun/ sang wikusiram nèng kono//
12. Tan kasêbut ing gunung/ mung dhukuhe pratapan ranipun/ Yêksaratapasebutan wong ngarani/ jêjulukira sang wiku/ Jayawilapa kinaot//
13. Tan pêgat amanêkung/ tranging paningal wacana tuhu/ saking deningsinihan ing jawata di/ nèng ana rêsmining wangun/ wuwusên sang andon lamong//
14. Tan sinêdya kalamun/ umarêka marang sang awiku/ kadi sakingkarsaning dewa linuwih/ apa sabdaning sang wiku/ lampahe sang prawira nom//
15. Kadya wong mêndêm gadhung/ galuyuran tan ngambah dêlanggung/ dhasar sami tan dhahar tanapi guling/ saking sêdyane anglampus/ angupaya tan antuk don//
16. Ya ta wau sang wiku/  mijil ing wisma marani gupuh/ ya ta wauKusuma Jahnawisiwi/ duk tumingal ing sang wiku/ lumayu nungkêmigupoh//
17. Ing padanya sang wiku/ nulya binekta tumamèng dhukuh/ ingkangana ing wisma Endhang Palupi/ ibunira sang aprabu/ ingrancang Mas Gambiranom//
18. Kagyat ing praptanipun/ ingkang rama anganthi Bimanyu/ dyan rinangkul radyan tansah dèntangisi/ Bimanyu manêmbah sampun/ sumungkêm padaibu nom//
19. Pamuwune sang bagus/ de warna kathah empêring ibu/ rada widhung Kusuma Dèwi Palupi/ bawane kusumèng gunung/ cahyane padha mancorong//
20. Sakêdhap Sang Bimanyu/ winasta-[88]nan kang putra Sang Prabu/ Gambiranom dêdêg pangadêge sami/ kulit angron pisang pupus/ solah tandang bawa kaot//
21. Tandang tindaking suku/ solah asta twin obahing lambung/ bawawijiling sabda sora myang ririh/ ganggas bêrgas Sang Aprabu/ Bimanyu luruh pasêmon//
22. Wusing purna pamuwus/ Dyah Palupi pangandikanya rum/ KakangSemar saanakira dènanglês/ ngasoa marang ing pungkur/ bok ana bukti ing pawon//
23. Sigra-sigra wong têlu/ mring padhangan sumaji kang sêkul/ têlung bodhag jangan bobor rong kuwali/ kuluban nêm panjang munjung/ salayah sambêle lêthok//
24. Linadèn cantrik pitu/ kontrang kantring prandene krêp kantu/ sayah muluk jaluk dulang turon miring/ gulu anggung tinalusur/ balêdhèh wadhuk ing oyog//
25. Panakawan tri tuwuk/ kamlakarên tan bisa lumaku/ arsa marang kali ginendhong mring cantrik/ prentah adang godhog jagung/ nyambêl kukus kêlan kelor//
26. Winuwus Partasunu/ anèng Yêksarata tigang dalu/ esuk sore suka myatlangêning wukir/ nèng botrawi siram kungkum/ mêntas myat puspitèngkêbon//
27. Tumingal sêkar gadhung/ agrêronce manduk gandanya rum/ gungwinawang katon mêlok yayah bibi/ gandrung-gandrung myat malêtuk/malathi karya wirangrong//
28. Ya ta sang kusumèng rum/ myat ing putra tansah amangunkung/ pinarpêkan pamuwuse nga-[89]rih-arih/ rinangkul binakta kondur/ praptèng dhepok arawat loh//
29. Radyan salaminipun/ nèng pratapan tan kongsi umatur/ lêlakoning Pandawa sampun udani/ sang pandhita gung pitutur/ ing purwa madya praptèng don//
30. Winulang wantu-wantu/ ing kadibyan pamunahing satru/ mibêr tan lar garing yèn angambah warih/ tan gèsang lamun katunu/ prabawane linuwih wong//
31. Ngandika sang awiku/ sun pitutur kulup mring sirèku/ kalamun trahSaptarêngga iku pasthi/ lamun kataman rubiru/ sinikara padhaning wong//
32. Walêse tikêl gulung/ tan ngamungkên kang sikara iku/ ing satêrah sumungkêm padaning sikil/ mring trah Saptarêngga suyut/ mangkaganjaran Hyang Manon//
33. Kaya ta sang aprabu/ ing Ngastina lali mring sadulur/ asikara nyuraya para narpati/ tan kinêcêng walêsipun/ jêr Ngastina sasat rumpon//
34. Ratune kadang satus/ minangka ram wadya lir bêkatul/ SribupatiBaladewa Si Sapwani/ ing Mandraka Sang Aprabu/ Dewabrata rêsi katong//
35. Pagêr wiwide brukut/ Durna panggiringe kang mina gung/ ingkang mangka mina sagung pra narpati/ ing sabrang kabèh ngalumpuk/ mringPraja Ngastina rumpon//
36. Yèn wus mina ngalumpuk/ sang narpati Pandhawa kang ngirup/ darahira ing têmbe ingkang ambukti/ tumêrah turun-temurun/ tan kasêlan jêr wis manggon//
37. Paran margane luput/ Jêng Hyang Soman kang mong Pandhusunu/ Sang Hyang Soman mustikaning pra dewa di/ nuli kinanthèn [90]wakamu/ Badranaya dewa katon//
38. Panyimpar pra karya dur/ panawa wisaning Hyang Naga gung/ marmakulup turutên pitutur mami/ mringa sukolima dhukuh/ pasanggrahan sabrang kono//
39. Ana putrine ayu/ Suryadiwati rupa pinunjul/ iki pan mèh timbuleArya Pamadi/ ambilên putrine iku/ sira mulih sakaloron//
40. Sapira bae kulup/ pangudange ing ramanta besuk/ kesthi têmên ayoga bisa nêtêpi/ kêkudangane ramèku/ watak Arjuna kang dènnggo//
41. Sigra Sang Abimanyu/ ngabêkti mring eyang sang awiku/ lan ngabêkti mring ibu Dèwi Palupi/ sang rêtna ngaras ing êmbun/ anggung drês waspanya miyos//
42. Wus lèngsèr sang bagus/ prapta jawining sanggar pra glitung/ ting jêrawil mangayubagya sang pêkik/ endhang ngadhang ing dêlanggung/ anyaoskên gantèn rokok//
43. Sakèh ingkang pisungsung/ para endhang tinulak sêdarum/ nangismarang pra endhang gumulung siti/ ana lulur-lulur suku/ tan ngeman jaja ginablok//
44. Sêmar saanakipun/ gurawalan anusul sang bagus/ ana endhang têlu samya anututi/ gujèk mring Ki Lurah Petruk/ nagih utange bêrondong//
45. Kêcandhak pinggir lurung/ ginagewèng Pretruk salah ambruk/ anênapuk jêjak dugang anggabloki/ bêbêt kathok ora ngukup/ ting saluwir jendral katon//
46. 46.     Garèng dènnya lumayu/ malbèng pasawahan tan kadulu/ ingkang potangsaking doh samya balangi/ sirah Garèng nora luput/ kêna balang cêplascêplos// [91]
47. Ya ta sang among gandrung/ sirna pêpêtêng ruwêting kalbu/ kunêng wontên ingkang kawuwusa malih/ sinimpên têmbange gambuh/ durmarangsang kang gumantos//

~ PUPUH XV ~
D  U  R  M  A

1. Kawarnaa sribupati ing Gumiwang/ sakundurira saking/ Batanakawarsa/ sangêt cuwaning driya/ cinarita tigang ari/ kadya kantaka/ atajin dhahar guling//
2. Ingkang mangka sandeyaning driyanira/ ing karsa bok tinampik/ de sirnaning mêngsah/ tan mawi sarana prang/ marmanggung sumpêking galih/ mung Dahyang Druna/ kang anggung bêbolèhi//
3. Ya ta wau wusing sirna duka cipta/ enjing miyos tinangkil/ anèng pasanggrahan/ pêpak punggawèng ngarsa/ kang cakêt kya patih kalih/ tan lyan sinabda/ mung dènnya cuwèng galih//
4. Tan pantara ing jawi swara gumêrah/ praptaning catur mantri/ kang pinatah têngga/ kutha Cintakapura/ sigra tinimbalan aglis/ kapat wus prapta/ ngarsaning sribupati//
5. Angandika Sang Prabu Suryaanggana/ mring punggawa kang prapti/ hèh pagene sira/ mulih dudu karsèngwang/ tan karana sun timbali/ manawa ana/ karya kang angluwihi//
6. Ya ta matur manêmbah catur bupatya/ pukulun sribupati/ pramila kawula/ mundur saking pajagan/ wontên sinatriya prapti/ saking aldaka/ Kelasawarna giri//
7. Ingkang apanêngran Bambang Partadewa/ atmajaning maharsi/ Sang Kilatarupa/ prapta jujug jro pura/ kawula dipuntimbali/ kang abdi sowan/ sakanca malbèng puri//
8. 8)Amba lawan kanca sami dhinawuhan/ makatên kang wê-[92]wêling/ wis padha muliha/ ingsun kang ngrêksa praja/ sun iki mitra sapati/ lawan Pandhawa/ dudu karyamu yêkti//
9. Matura mring gustimu Si Suryanggana/ dene kongsi mungkasi/ aturing punggawa/ sigra narik musala/ kapat punggawa binabit/ dening musala/ kapat sirah gumlinting//
10. Sinampar ing suku sirah kapat mêsat/ tibèng glundhung tiba têbih/sigra Satrutama/ nyandhak gêmbung punggawa/ ginèrèt mêdal ing jawi/ ya ta sang nata/ dukane tan sinipi//
11. Angandika marang Gajah Antisura/ sira dangdana aglis/ lawan anggawaa/ prajurit sawatara/ kêpungên Cintakapuri/ lawan miliha/ bocah buta kang bêcik//
12. Buta mangka pangarêping lakunira/ nanging sira ywa kongsi/ wani malbèng praja/ dene ing karyanira/ bok Si Partadewa mijil/ têka jro pura/ iku sun kuwayani//
13. Lakunira yèn kapranggul trah Pandhawa/ aja nganti sumingkir/ bandanên awya wal/ yèn budi patènana/ mrênaha papan kang bêcik/ sun dhewe seba/ mring rama sribupati//
14. Sigra mundur Gajah Antisura/ sapraptanirèng jawi/ miji kang punggawa/ buta wusnya siyaga/ mangkat buta andhisiki/ sang nata budhal/sumiwa ing rama ji//
15. Duk satêngah dina lampahe ki patya/ panganjur ingkang yêksi/ myatingkang sujanma/ lèrèn ngisor mandera/ buta gêbayan nulya glis/marpêki arsa/ têtanya kang lumaris//
16. Kunêng ditya wuwusen Partatênaya/ lèrèn sor man-[93]dera sri/ lankawan têtiga/ myarsa swara kêmrêsêg/ lan mambu gandaning yêksi/18)sigra rahadyan/ jêjagan abêbiting//
17. Abêborang nglumpukkên prajuritira/ têpung ngalang ngubêngi/ngisor myang gêgana/ Bimanyu wus kajiwa/ mring Hyang kangmisesèng bumi/ nahên saksana/ yêksa kèh andhatêngi//
18. Pangarêpe yaksa pun Kala Prêmeya/ kang akèh jagèng wuri/ sang yaksatêtanya/ babo sapa ranira/ lan apa karyamu dening/ liwat nglêngkara/ lumaku marang margi//
19. Anauri Bimanyu sun Partasuta/ sira buta ing ngendi/ lan sapa ranira/ tingkahmu gora godha/ kang tinanya anauri/ sun buta dêmang/ ayer ngiras pulisi//
20. Sira apa sêntananing wong Pandhawa/ ngakua aja mukir/ yèn sirabêlaka/ dak-ganjar lungguh dêmang/ ngiras dadia gêlidhig/ Bimanyunabda/ sun putra Pandhusiwi//
21. Kaponakan dening narpati Pandhawa/ arêp apa siranjing/ wil Prameyalatah/ kalingane ta sira/ bêburone gusti mami/ andadak minggat/ mring êndi gonmu ngungsi//
22. Angungsia mring têlaking sang nagendra/ tuwin ing Suranadi/ mangsa ta wurunga/ kêcanthil nyawanira/ lah nuruta sun talèni/ Bimanyu mojar/ sira buta pêkathik//
23. Kewan alas padhaning jêjinisira/ tan mawang myat sujanmi/ sun baguswarata/ sakojur tanpa cacat/ rupamu pating bêsasik/ pantês mung mangan/ bê-[94]buron ukur cacing//
24. Krodha nyandhak suligi Kala Prameya/ Bimanyu kang binabit/ sumêbut akebat/ Partatanaya oncat/ kinayang dènira babit/ antuk landhêsan/ yêksa lir ginalintir//
25. Tiba klumah yaksa sru angathang-athang/ Petruk kêbat nututi/ mripate Premeya/ cinocok ori carang/ yaksa anggung gobag-gabig/ tangi narajang/ tumandang mung andèrpati//
26. Netra wuta anggung numbuk gora rupa/ ginuyu dening yaksi/ yêksa wira mangsah/ têlu barêng tumandang/ kinarubut Partasiwi/ dening tri yaksa/ tinubruk nganan ngering//
27. Radèn Jayênggati tan kewran ing solah/ kinarubut ing yaksi/ anapuk andugang/ nampiling nêbak jêjak/ saya kèh yaksa ngêmbuli/ sigra rahadyan/ trêngginas anarik kris//
28. Ditya ingkang ngarubut sinrang gumlimpang/ kagarut ganja mati/ Bimanyu malumpat/ mamrih papan kang padhang/ sigra amusthi jêmparing/ kang narawantah/ lumêpas mring wiyati//
29. Kêthèn wendran bêlêg sumawur ngawiyat/ tibane lir garimis/ sêrsêg tumpa-tumpa/ nibani kang raseksa/ ting gulimpang bangkening wil/ atumpa-tumpa/ kang mlayu dèntututi//
30. Sayêkti doh de rosaning kang [95] panawa/ wuwusên kyana patih/ têtindhih ing wuntat/ senapati manungsa/ manggala pangirit baris/ Sang Antisura/ kanggêg dènnya lumaris//
31. Buta ndhêlik ing êrong tinuding panah/ ting talêsêp ngulati/ kacandhak tinanam/ mung busêk gumalimpang/ panah baut mandi-mandi/ upama udan/ binuncang dening angin//
32. Sayêkti doh de rosaning kang [95] panawa/ wuwusên kyana patih/ têtindhih ing wuntat/ senapati manungsa/ manggala pangirit baris/ Sang Antisura/ kanggêg dènnya lumaris//
33. Myarsa swara gumuruh gora gurnita/ kadya manêngkêr langit/ sumiyuting wrêksa/ ron kabur kamarutan/ tan dangu udan jêmparing/ adrês ing wiyat/ nibani kang prajurit//
34. Wus anyakra Patih Gajah Antisura/ yèn wadya wil ing ngarsi/apranggulan kang/ satêmah wawan ing prang/ garjita rêkyana patih/ sigra amênthang/ panulaking jêmparing//
35. Musthi ingkang bramastra nyandhak wisesa/ minantra wus umijil/ dahana angalad/ sungsun atumpa-tumpa/ dalêdêg wijiling hakni/ kumantar-kantar/ wrêksa wana kabêsmi//
36. Kang sanjatanira wantah sirna gêmpang/ pinangan sanjata hagni/ kagyat Partasuta/ myat prabawa dahana/ sukèng Dyah Jahnawisiwi/ èngêt kataman/ cobaning sang maharsi//
37. Ingkang eyang Begawan Jayawilapa/ tambah sudirèng galih/ sigra-sigra nyandhak laras/ ingkang panah warayang/ mênthang langkapnya gumêrit/ tumêngèng wiyat/ sanjata mijil angin//
38. Gumaludhug prahara gora sinêrang/ bayu bajra tumindhih/ kèh patih sulaya/ wrêksa rubuh kaharah/ bramastra kabuncang angin/ hruning warayang/ sumêbut mobat-mabit//
39. Sumpêk nampêk kapalêpêk wadya sabrang/ gègèr lumayu ngisis/ ngungsi senapatya/ Ki Patih Antisura/ têtêg tan nêdya gumingsir/ Bi-[96]manyu sigra/ marpêki senopati//
40. Asta kiwa wiraga ngasta kang langkap/ têngên Hardhadhedhali/ alon atêtanya/ hèh sabrang ranmu sapa/ sikara nyidra ing jurit/ apa wus adat/ tan parikramèng jurit//
41. Kagyat mulat mring bagusing radyan putra/ gèdhèk-gèdhèk ki patih/ gung angunjal napas/ nyakra dudu manusa/ groyok dènira nauri/ yèn tambuh mring wang/ ing sabrang sun pêpatih//
42. Raningsun Patih Gajah Antisura/ taliti sutèng patih/ marmèngsun labuh prang/ jêr buta kancaning wang/ sapa aranmu wong sigit/ manawa sira/ jawata pindha janmi//
43. Anauri ingsun putra Madukara/ satriya Plangkawati/ Bimanyu raningwang/ ya Arya Partasuta/ atmaja surayèng widhi/ Hendratanaya/ Badra siswa ya mami//
44. Apèparab kyatingrat Jahnawisuta/ Pamadyasuta mami/ Sang Arjuna Weka/ Tenaya Widasmara/ atmaja Prabu Kalithi/ prawinaning prang/ Suraya andon rêsmi//
45. Kadangingsun putra waranggana Surendra/ kabêh nêmbah ing mami/ Patih Antisura/ malongo duk miyarsa/ nauri gumuyu ngikik/ asugih aran/ tumpuk atumpang tindhih//
46. Lah nututa wong bagus sira sun gawa/ milih mring praja mami/ ywa nganti kawêngan/ ing gusti srinarendra/ rabènana anak mami/ punjul sapraja/ têmbe dadia patih//
47. Lurah Sêmar matur mamrih tumulia/ matêmpuh ing ajurit/ nyêmpal pang mandera/ pinanduk kêning jaja/ kagyat Antisu-[97]ra narik/ curiga nrajang/ Bimanyu pinrang kêris//
48. Wanti-wanti panggocone kyana patya/ Bimanyu datan busik/ gigir lambung jaja/ jimpe rêkyana patya/ kang curiga gurèwèli/ akon malêsa/rahadyan narik kêris//
49. Kalanadhah ki patih jaja kataman/ gumêbruk wus ngêmasi/ sigra pra punggawa/ wruh lurahe palastra/ gumrubyuk têmbang ginanti/ durma sinimpar/ pangkur ingkang gumanti//

~ PUPUH XVI ~
P A N G K U R

1. Nêngna untabing kang bala/ kawuwusa Rahadèn Bimasiwi/ lalu pangupayanipun/ ngêmbara ing awiyat/ tyas kumêpyur myat lêbu mulêg lir lesus/ gumrah alas kaêbêgan/ garjita Sang Bimasiwi//
2. Sangsaya niyub mangandhap/ kawistara kang udrêg ing ajurit/ tan samarpaningalipun/ kang rayi Partasuta/ kinarubut  kang mungsuh langkung sèwu/ dyan wong agung Pringgacala/ mangkrak krodhanya mawrêdi//
3. Nguwuh sêsumbaring ima/ prabawa gung kumêlun gung kukus mijil/ dalêdêg wêtuning tutuk/ lir mêndhung kamarutan/ tinumpa ing prahara tumamèng mugsuh/ gumlêgêr swara gurnita/ rug kontrak kang bumi gonjing//
4. Hèh kodhik sun tan pêpeka/ sapa ingkang sikara ing ajurit/ tadhahana wêwalêsku/ sun putra ing Pawênang/ Prabu Anom Têtuka jêjulukingsun/ iya Arya Bimasuta/ wong agung ing Pringgadani//
5. Bêbayaning jumantara/ andhanu lar Arimbatmaja mami/ sun atmaja Bayusunu/ kapitra anrang têngah/ dènprayitna sigra Bimaputra niyub/ narajang têngahing [98] mêngsah/ dhupak napuk anêmpiling//
6. Ngancik pundhak muntir sirah/ gulu jêbol jêrohan katut mijil/ kèh sinawatakên mungsuh/ mati ingkang katiban/ bubar kuwur ting salêbar kawur mawur/ wênèh ngungsi malbèng jurang/ dhrêsêl garumbul ori//
7. Wuwusên Partatênaya/ Garèng Petruk miyat sirnaning baris/ lan akèh sirah gumlundhung/ gêmbung kèh gumalimpang/ wus anyakra yèn kangraka kang têtulung/ sigra Sang Partatenaya/ nguwuh sarta amrêpêki//
8. Wus tundhuk lawan kang raka/ samya lênggah anèng soring waringin/ kalihe rangkul-rinangkul/ tanya Arya Têtuka/ witing aprang lawansangkaning kang mungsuh/ satriya Jahnawisuta/ matur purwa amungkasi//
9. Lan matur wêlinging eyang/ Rêsi Jayawilapa andhawahi/ kinèn manjing purèng mungsuh/ pinriha manuhara/ lan putrining Suryanggana sangaprabu/ nuladha adate bapa/ jayaning prang olèh putri//
10. Gathutkaca ngandika/ yèn mangkono  ingsun milu sirèki/ nadyan tumêka ing lampus/ aja pisah lan sira/ kasok têmên bok kaya kang wis kapungkur/ Bimanyu alon aturira/ mrih Rahadèn Bimasiwi//
11. Kakang sih paduka mring wang/ sakêlangkung tumanêm pulung ati/ kalingga têlênging êmbun/ mugi sampun dêduka/ wit kawula lênggana yèn tinut pungkur/ bantu wuwus Lurah Sêmar/ ngaturke wêlinging kaki//
12. Ing karyane rayi dika/ mangka pikat [99] rama dika kang anis/ timbalane sang awiku/ benjing prang pasanggrahan/ ing timbule rama dika radènbagus/ miwah rama jêngandika/ rahadèn ing Jodhipati//
13. Ya ta Radèn Gathutkaca/ duk miyarsa aturing Saronsari/ kalangkung trusthaning kalbu/ lêsah-lêsuning ilang/ angandika mring kang ari Sang Bimanyu/ wis yayi payo binagya/ ing karya dimèn tumuli//
14. Yayi maring pasanggrahan/ ingsun ingkang sumiwi Parta rêsi/ Gathutkaca sigra mumbul/ dêdêl ajumantara/ lamat-lamat lir kaendra nggayuh mêndhung/ jalada malang tinrajang/ buyar mawur katut angin//
15. Partatênaya umangkat/ alon-lonan anggung nyilip ing margi/ kunêng gantya kang winuwus/ Sang Prabu Duryudana/ risêdhêngnya tinangkil pêpak pra wadu/ miwah para kamituwa/ Kurawa samya sumiwi//
16. Karsane srinaranata/ mung anggunêm sirnaning Pandhusiwi/ eloke barang kadulu/ sabarang kari wadhah/ tan antara praptanira sang aprabu/ ing Gumiwang Suryanggana/ tan palarapan sumiwi//
17. Ngarsaning Sri Duryudana/ rêrênggosan kadya soring ajurit/ angling Duryudana prabu/ mring Prabu Suryanggana/ hèh ki prabu dene agita praptamu/ kaya kang anêmu karya/ umatur sang narpasiwi//
18. Pukulun srinaranata/ kawula tur uninga jêng rama ji/ abdi paduka kang tunggu/ Praja Cintakapura/ jinudhag mring satriya sajuga rawuh/ wasta Bambang Partadewa/ pinangkane saking [100] wukir//
19. Pratapan Kelasawarna/ yoganira Sang Kilatrupa rêsi/ sêsumbare mila purun/ gusah catur punggawa/ pun Pandhawa ingakên mitra satuhu/ alabuh sabaya pêjah/ mêkatên gènira angling//
20. Sira dudu mungsuh ingwang/ gustinira dènage konên prapti/ mantri jagi samya mantuk/ gita sanjang ing kula/ kamipurun lumancang karsa pukulun/ mantri pangrêksa sakawan/ sami kawula pêjahi//
21. Pukulun jêng srinarendra/ sowan kula nyuwun pangèstu mugi/ kaèstrèna para sêpuh/ nyêpêng pun Partadewa/ kalilanana kawula amale ukum/ lan kadhaton ing Ngamarta/ yèn parêng kawula bêsmi//
22. Ngandika narpa Kurawa/ mring Sang Wiku Dahyang Durna maharsi/ bapa paranta ing kayun/ karêpe putranira/ kudu-kudu anyêkêl kang anèng kadhatun/ matur Baratmadyaputra/ dhuh pukulun sribupati//
23. Yèn putra paduka nata/ kang umangkat nyêpêng kang anèng puri/ kabaranang ing bêbêndu/ kang nama Partadewa/ kawula jrih ngarokos ingkang saèstu/ yèn karsa karaya-raya/ bok mênawi nêniwasi//
24. Pun bapa botên angina/ kadibyane putranta sribupati/ prayogi sarèh ing kalbu/ waspada ing paningal/ kêdah ingkang sagêd matawis ing wangun/ ngandika Sri Duryudana/ manira bodho sirèki//
25. Kang prayoga anyêktèkna/ Dhahyang Druna umatur mring sang aji/ raka paduka Sang Prabu/ Ngawangga Basusena/ kados bo-[101]tên dêdugining kalbu/ waskitha ing panggrahita/ lêbda mawang ing tyas lantip/
26. Yèn pamawrate pun bapa/ Partadewa langkung saming janmi/ wondene sumanggèng kayun/ ing karsa Srinarendra/ Duryudana alon angandikanipun/ ring raka Dipati Karna/ nêdha kakang adipati//
27. Jêngandika lumakua/ marang datulaya Cintakapuri/ yêktining jroning kadhatun/ ing mêngko ana ingkang/ wani ngrêngkuh wijiling wong têka gunung/ aran Bambang Partadewa/ ngaku sinudara dening//
28. Rayi andika kang muksa/ yèku kakang jêngandika timbali/ paran sêdyane satuhu/ bangga rinampungana/ Bapa Suman pakênira dèn sabyantu/ lan kakang Dipati Karna/ Kurawa kang gantung kardi//
29. Trusthèng tyas Dipati Karna/ piniji mring rayi jêng narapati/ dhêku sarwi lon umatur/ yayi srinaradipa/ dènsakeca ing galih pun kakang sanggup/ anggèndhèng pun Partadewa/ dènnya muwus Suryasiwi//
30. Goyang jêngku sru sêsumbar/ mèsêm- mèsêm mangkana dènira ngling/ dhuh yayi ingwang sinuhun/ lamun benjing pun kakang/ botên bêkta mustakane wong ing gunung/ tan sumiwi ing paduka/ wirang miyat ing sujanmi//
31. Eman alungguh dhêdhampar/ pêpantêse nguni awor pêngarit/ Rêsi Bisma lon amuwus/ Dipati Basusena/ yèn cêlathu ilang parikramèng ratu/ pêpantêse binalika/ Partadewa ingkang nyangking//
32. Murdaning radetyatmaja/ ora patut ka-[102]soran ing ajurit/ Karna kucêm sigra mundur/ datan kongsi nyamêkta/ praptèng jawi nyengklak kudhanira mamprung/ pangkur kari panangkilan/ pucung têmbange gumanti//

~ PUPUH XVII ~
P  U  C  U  N  G 

1. Kawarnaa kang nèng jroning têmbang pucung/ Bambang Partadewa/ lawan garwa wranggana di/ tuwin putra Sang Prabu Anom Têtuka//
2. Partadewa ngandika mring garwanipun/ ingsun iki bakal/ dhayohan dhutèng narpati/ kang dinuta adipati ing Ngawangga//
3. Sira iku mirantia ing sêsuguh/ ing jro miwah jaba/ ywa nganti ngisin-isini/ Kandhiraras mijil angrukti sugata//
4. Partadewa angandika maring sunu/ Arya Gathutkaca/ kulup sira sun tuturi/ ingsun katêkan ing dhayoh anangsara//
5. Poma kulup dèn mituhu lêkasingsun/ lamun duta nata/ arêp sikara mring mami/ sira aja wani têtulung maring wang//
6. Aja ngaton sira dhêlika ing pungkur/ sigra Bimasuta/ mentar dhêlik ngintip-intip/ ing tyas kudu wêtu atarap ing karya//
7. Ya ta wau Bambang Partadewa sampun/ mijil saking pura/ jumênêng soring taritis/ kawuwusa Adipati Basusena//
8. Tanpa kanthi manjing palataran wong agung/ Sêngkuni nèng wuntat/ nusul napas kêmpis-kêmpis / jinaganan Kurawa angunjal napas//
9. Bambang Partadewa mêndhak lon umatur/ nêdha carakendra/ paduka manjing puri/ kula ingkang nglêladosi ing paduka//
10. Sribupati Karna bêngis ngandika sru/ apa sira ing-[103]kang/ jênêng Partadewa rêsi/ gya umatur tan kalih naming kawula//
11. Nama Partadewa mung kawula tuhu/ miwah kang Pandhawa/ yêkti tan liya kang abdi/ ingkang rusak kang rinusak mung kawula//
12. Adipati Karna mèsêm nolih pungkur/ angling mring kang paman/ nêdha paman dika pikir/ punapi ta wontên wong angrangkêp karya//
13. Gèbès-gèbès kyana patih lon umatur/ bêbasan ngalêntar/ bok gih sampun dipungalih/ gya tumuntên dhawuhna kang pangandika//
14. Partadewa ngrumiyini manabda rum/ bok inggih sumangga/ lajêng umanjing jro puri/ ing sakarsa supadi nuntên kalakyan//
15. Sigra wau wus manjing pura wong agung/ tata dènnya lênggah/ atembokparêkan cèthi/ ingkang samya ngrakit samya ajuning sugata//
16. Ingkang rasa sêgêr lêgi myang rum-arum/ Sang Narpati Karna/ durung nganti dèncarani/ ting karompyang Kurawa dènira nadhah//
17. Partadewa alon panêmbramanipun/ dhuh sang adipatya/ kawula atur basuki/ duk nèng praja ing marga praptèng wusana//
18. Anauri Karna mring atmaja wiku/ ya Ki Partadewa/ bangêt panarima mami/ ingsun malês pambagya marang ing sira//
19. Hèh Ki Partadewa ing karya sun cancut/ wit ing praptaningwang/ dinutaing sribupati/ amaringakên sabda pangèstu mring sira//
20. Gya andhêku wiku putra lon umatur/ sabdaning rayinta/ asih pama ing basuki/ sakalangkung kapundhi kalingga murda//
21. Mung mênawi wontên karsa kang mrih ayu/ Narapati Kar-[104]na/ pangandikanira bêngis/ hèh Ki Parta timbalane Srinarendra//
22. Sapa ingkang nyuraya marang sirèku/ apa karêpira/ dene liwatkumawani/ anrang baya kuwanènmu tanpa taha//
23. Praptaningsun animbali ing sirèku/ yèn nuntut dak banda/ sira bangga sun patèni/ mèsêm-mèsêm wiku putra lon turira//
24. Dhuh sang prabu mila amba kamipurun/ tingkah kang mangkana/ anrang baya kumawani/ anjudhag ming mantri kang rumêksèng praja//
25. Awit pun Pandhawa pawong mitra ulun/ tan mantra mêmitra/ lir nunggal sayayah wibi/ liya saking mêkatên tyasing pandhita//
26. Pakartining têtulung ing kawlas ayun/ sami lan narendra/ wajib angrêksa kaswasih/ yèn narendra têtulung sarana aprang//
27. Yèn pra wiku mung puja miwah pitutur/ mangka pun Pandhawa/ tan dosa dhahat pinurih/ sinangsara marma kawula sumêngka//
28. Sapikantuk nanggulang pakaryan pra dur/ lan pamyarsa kula/ Sri Duryudana Narpati/ nak ing dulur lan narpati Ngamarta//
29. Datan eman têka kolu murih lêbur/ nanging dhatêng layak/ awrate rêbut nagari/ pantês supe rinewangan mèt suraya//
30. Jêr wadyane sadaya pan êmpuk-êmpuk/ arêp mêngku praja/ wêdi ananggulang jurit/ golèk sraya olèh ratu atos jênang//
31. Malih dipun têrang tan nyambut pangrungu/ paduka punika/ sadulur anunggal bibi/ gumrahing wong dadi têka aji mulya//
32. Duk winatêk Kunthi wêtêng-[105]e malêmbung/ liwat dora cara/ aji bisa dadi bayi/ congèr-congèr linabuh marang samodra//
33. Wontên malih mêdal saking adatipun/ lair ingkang jabang/ marmane mijil sing kuping/ saparane kinelenan gagang lanang//
34. Sadèrènging dewasa gorohe ngumbuk/ mangka rahsaning hyang/ dumunung ingkang prakawis/ kenging uga kinaryan rahsa sêkawan//
35. Tutuk grana karna parji cangkêm catur/ manggone kang rahsa/ nanging parah kang umanjing/ lêgi gurih ning tutuk manggoning rahsa//
36. Rahsèng grana bangêr bacin wangi arum/ mung rahsa nèng karna/ mèh padha kang nèng parêji/ yèn kêlêbon kêkilar rahsaning nikmat//
37. Yèn parêji mung salumrahing winuwus/ wit punika mangka/ kaelokaningHyang Widhi/ yèn kataman lêgi gurih tanpa rasa//
38. Kula sirêping atur bok kajalungup/ kados yèn kolua/ mring Pandhawa wus tanpa sih/ jêr paduka kadadosaning sukêrta//
39. Sadangune sang wikuputra dhoreng wuwus/ Narpati Ngawangga/ miwah Ki Patih Sêngkuni/ pra Kurawa ngantuk ngorok sêsênggoran//
40. Ing wêkasan wiku putra dènnya muwus/ Sri Karna anyêntak/ gêbyak asta asru runtik/ tan saranta sinikêp Sang Partadewa//
41. Pan gumapruk lir sidhakêp udrêg kukuh/ nanging tanpa lawan/ mêksa wanti-wanti banting/ Patih Soman jumbuh susure malêsat//
42. Kawuwusa Bimaputra kang nèng pungkur/ myarsa swara gita/ [106] sigra dènira umanjing/ pinapakên ing rama Sang Partadewa//
43. Rinarapu dènira arsa têtulung/ nahan wiku putra/ Kurawa wus dènsabdani/ padudona Kurawa lan sanakira//
44. Mung Sri Karna kang inguja karsanipun/ riwusnya sinabdan/ Kurawa lir turu nglilir/ barêng ngêbyak barêng surak barêng mêngsah//
45. Niba tangi ing palataran padha gêlut/ kang jambak jinambak/ dhupak nyongkol anampiling/ gêgamane kabèh padha kapalêsat//
46. Kang dènidak gulune ilate mêtu/ kèh mripat kasipat/ irung buntus kuping suwir/ Arya Soman binuru ubêng-ubêngan//
47. Kaku tyase manjing urung-urung banyu/ kalèn nuju matang/ mukanggung kasaban warih/ nglangak sundhul bali mundur sinogokan//
48. Kawuwusa nata Karna langkung bêndu/ nyandhak kang sanjata/ narawantah wus kapusthi/ duk lumêpas wiku putra tangkis asta//
49. Kang sanjata prabawa tinulak wangsul/ nibani Sri Karna/ kumarutuk lir garimis/ wusnya ambruk Karna karoban ing panah//
50. Kakuning tyas têmah kantaka sang prabu/ Kurawa ting glimpang/ ting galêrêng ting karêmpis/ Patih Soman mundur saking marga toya//
51. Duk umiyat Kurawa pating galuntung/ sigra Partadewa/ marpêki Patih Sengkuni/ alon nabda hèh palibaya dènenggal//
52. Pra Kurawa dènmota ing ngekrak gupuh/ [107] Narpati Ngawangga/ tinumpangna ing turanggi/ rinompoha tumuli sami mundura//
53. Palibaya  umatura ing sang prabu/ manira suwuna/ pangaksama mring sang aji/ dene para Kurawa manggih sangsara//
54. Nanging dede saking manira satuhu/ wit karsa priyangga/ dhêndhaning sikaring janmi/ lan katura kawula asung yu bagya//
55. Kawuwusa Sangkuni sawadyanipun/ sabên saonjotan/ lèrèn kang samya lumaris/ mêmêtèki Kurawa kang munggèng ikrak//
56. Nata Karna ing samarga-marga kantu/ kondur mring Ngawangga/ ning marga têmbange salin/ mari pucung kang gumanti maskumambang//

~ PUPUH XVIII ~
MASKUMAMBANG 

1. Kawarnaa kang tapa gupita giri/ pratapan Sumarma/ kiwaning pinggir jaladri/ adoh dhukuh mung prak alas//
2. Kèh bêburon banthèng andanu mêraki/ singabarong warak/ tuwin kang buron jaladri/ gung saba midêr pratapan//
3. Garudha gung mibêr midêr anganglangi/ tan ana tanduran/ kêpoh randhu alas wringin/ pinggir samodra siwalan//
4. Dhuwur-dhuwur jajar tan kêna winilis/ padha sinusuhan/ garudha munya ting krêlik/ marga sinaba ing janma//
5. Kang martapa pandhita awarna yêksi/ adêdêg pidêksa/ têgêse sêdhêng gêng inggil/ netra apindha baskara//
6. Grananya gung tutuk cawak waja ngrungih/ siyung ngapurancang/ karnanya apindha hèsthi/ jaja gêblak sêmu wijang//
7. Gumbala gêng godhèg wok simbar jaja brit/ asta meng-[108]kol cêndhak/ dariji gêng sakurahi/ kênaka gèpèng lir bêndha//
8. Susu kopèk wêtêng jêmbluk bokong nyênthing/ suku penthong cêkak/ kêbak wulu klangsrah siti/ dlamakan pindha pêpisan//
9. Ajêjuluk Kesawa sang maharêsi/ lawan cinarita/ arine sajuga èstri/ warna sor wrangganèng swarga//
10. Kang panêngran Kusuma Humandadari/ wus tan kêna ngucap/ candraning sang ruming sari/ sabarang bêcik kang tinrap//
11. Kabèh-kabèh sakojur rêtuning bêcik/ tapaning sang rêtna/ lan kang raka anyarêngi/ arêpa nadhahana//
12. Lamun dalu dêdamar ujwalèng sasi/ mangkya sang pandhita/ lagya amêsu sêmèdi/ tapa mati jroning gêsang//
13. Anyirnakkên pancadriyanya sang rêsi/ tan myat tan miyarsa/ rasa pangganda piningit/ cipta osik kabèh sirna//
14. Mung angêmpêl kumpule ywa kongsi gêmpil/ lan angga priyangga/ lamun panêmbahe milih-/ milih kang êndi sinêmbah//
15. Yèn nêmbaha ing sêsamaning dumadi/ dene tanpa ngrasa/ yèn nêmbah ing dewa luwih/ dewane sapirang-pirang//
16. Lawan dewa yinoga Hyang Ujwala tri/ iya Sang Hyang Jagad/ mêngku wiji misesani/ bantala miwah akasa//
17. Wujude kang dènrasani/ marma kasangsaya/ subratane sang maharsi/ waspadaa warnaning Hyang//
18. Marma wus samadya candra sang maharsi/ dènnya tapa pêjah/ datan obah datan mosik/ anglir tugu sinukarta//
19. Mêmpêng dènnya mrih sampurnaning du-[109]madi/ pamoring Hyang nunggal/ ywa nganti silih-sumilih/ sanalika sang atapa//
20. Adrêng mêrdêng jiwa linggar saking jisim/ marma ingaranan/ jisim wus koncatan dening/ Hyang Suksma linggar sing angga//
21. Duk maksihe dumunung ingaranan jalmi/ cuwèng tyas Kesawa/ miwah Dyah Uman Dadari/ myat ing raga karigana//
22. Panuruning caritaning dhalang ringgit/ pêcating kang nyawa/ suwe yitma anunggoni/ sru dènnya anguman-uman//
23. Gumarunggung ngundhamana yitma kalih/ marang raganira/ duk tinurun sastra warih/ nuju têmbang maskumambang//
24. Kang mangkono nora dèntulisi/ mrih bok tinuladha/ têka yitma  muringmuring/ saiba duk aran janma//
25. Wusing purna yitma dènnya muring-muring/ tumulya lêlampah/ kèh dinulu amarnani/ yèku pan uga tiningal//
26. Hyang wisesa yèn wis lingga saking gaib/ paran nganggo marga/ têka nganggo amêmilih/ rêp mring wisma sangka ngomah//
27. Arêp lunga mêntas ingkang dènparani/ mêngkono ing rasa/ antêpe kang mardi tulis/ ing driya tan sêmang-sêmang//
28. Parandene isih ana kang pinêthik)/ jêr ginawe sêpa/ tuladha sasmitèng pati/ mangkana kang cinarita//
29. Sang Kesawa lan Kusuma Mandadari/ anon pakarangan/ saking doh dinulu asri/ katon munggul gapuranya//
30. Gapura mas pinathik-pathik rêtna di/ tuwuhan têmruna/ ya ta wau Mandadari/ kèndêl dènira lumampah//
31. Lon matur mring kang raka ngasih-asih/ iku kakang sa-[110]pa/ kang dumunung katon iki/ Kesawa lon lingira//
32. Iku rara pêpancèning pra maharsi/ tuwin para raja/ sanadyan wiyahing  janmi/ bisa dumunung ing kana//
33. Yèn pandhita kang tansah muja sêmèdi/ tan lyan kêring kanan/ mungkul ing tyas anêtêpi/ sapakartining pandhita//
34. Yèn narendra uga padha lan pra rêsi/ mung sejening patrap/ pandhita alul sêmèdi/ betah luwe cêgah nendra//
35. Ora mêngêng pangèsthine marang dewa di/ gêlising pangucap/ tuladhane wus mrêpêki/ narpati miwah pandhita//
36. Ingkang padha ngantêpi karsaning widhi/ kaya ta pandhita/ sang Begawan Wrahaspati/ Bagaspati kalaludra//
37. Iku padha tinitah sipat rasêksi/ tan mung iku rara/ yèn kang jumênêngnarpati/ Mantili Prabu Janaka//
38. Srinarendra ya padha raja narpati/ kang padha ginanjar/ suwargane kêna milih/ padha aloka sawarga//
39. Kang siranon iku tan kêna pinilih/ ujêr wis pinacang/ ing wêca pinanci-panci/ kang bakal duwe sawarga//
40. Lamun ana satriya lêbda sêmèdi/ têranging paningal/ luwih kang para maharsi/ sinuraya ing jawata//
41. Yeku ingkang pancèn kêna angênggoni/ siniwi wranggana/ umaturUmandadari/ ngêndi araning sawarga//
42. Angandika yaksa Kesawa maharsi/ araning sawarga/ gapura kang dinomêri/ ran sawarga Tejamaya//
43. Ya ing Tinjomaya swarga dènarani/ ya ta ngandika/ Kusuma Mandadari/ bok aku iki lan sira//
44. Ginanjara sawarga ingkang kadyèki/ lah saiba kakang/ mêthangkrusku angênggoni/ angling Bêgawan Kesawa//
45. Seje têmên lan karêpku iki yayi/ sèwu no-[111]ra sêdya/ tinikêle ping sakêthi/ rupendah kang luwih ika//
46. Lo kapriye kakang ujarmu nyalindhit/ kakang kaya ngapa/ pangarêparêping ati/ mêtua ingkang mangkana//
47. Sang Kesawa ngujiwat alon dènnya ngling/ yayi kadangingwang/ pindha karya ing pamikir/ winanti-wanti pinajar//
48. Wèwuruke priyangga marang pribadi/ minangka pusaka/ tan ngalèwèng sun antêpi/ tan rêna lamun ginanjar//
49. Sapa ingkang ginanjar sapa ingkang paring/ malah agawea/ kang dadi sênênging ati/ jêr ika kabèh ya ingwang//
50. Mangka têmbe ana kang suka pinaring/ swarga Tejamaya/ sun tarka kurang patitis/ kêna sinamuring dewa//
51. Basa teja wêwayangan kang sayêkti/ mayèku ujwala/ têgêsing ujwala yayi/ cahya kang gumilang-gilang//
52. Matur malih sang raka lirih/ sun kêpingin kakang/ lumêbu sawargan iki/ saiba endahing warna//
53. Nulya laju lampahe kang yitma kalih/ kunêng kawuwusa/ kang nèng jroning mandragini/ salin têmbang dhandhanggula//

~ PUPUH IXX ~
DHANDHANGGULA

1. Cinarita kang nèng jroning puri/ puranira Sang Hendratanaya/ jawata nata lungguhe/ anênggih ajêjuluk/ Sang Bathara Prabu Karithi/ siniwèng para garwa/ pangarsanya catur/ jêjuluk Rêtna Supraba/ putra Hendra Wilutama ingkang rayi/ Sambu ingkang pêputra//
2. Lêng-lêng Mandanu ingkang sumendhi/ Lêsmanantaka jangkêp sêkawan/ Brama ingkang ngyogakake/ punika kinawayuh/ lawan Drê-[112]sanala kang rayi/ kang anèng jroning garbanira Pandhusunu/ akathah garwa ampeyan/ cinarita tiga ingkang wus sêsiwi/ kapat Wara Supraba//
3. Supraba wus pêputra kêkalih/ ingkang sêpuh Sang Bimawicara/ luruh jatmika solahe/ nunggil watêkanipun/ lan kang rama Prabu Karithi/ karêm mring kasatriyan/ kondhang linalancur/ kêkêmbange Surantaka/ kèh  pra widodari brangta mring sang pêkik/ sumêngka tur pralina//
4. Ingkang rayi Dyah Minangkawati/ nunggil ibu lan Bismawicara/ lan kang ibu kèh èmpêre/ muka kulit amulu/ tindak-tanduk sabawa sami/ marma dadya laela/ kèh jawata gandrung/ Rêsi Wilutamaputra/ mèh sawarna lanraka Suprabasiwi/ Nayamurdhama atrang//
5. Tyas ngumalaa mustika manik/ angluri mring pambêkaning eyang/ lumuh mring pakaryan rame/ karêm puja manêkung/ ingkang rayi Radèn Wisagni/ Tenaya Drêsanala/ miwah arinipun/ nama Rêsi Wisangkatha/ ambêranyak bawa tênagane nyami/ cahya andiwangkara//
6. Cinarita Sang Prabu Karithi/ kang siniwi pra garwa wranggana/ salami tan kadi mangke/ netya kucêm mawêlu/ lir purnama ingkang mangsa tri/kataman ing jalada/ ing satêmah kusut/ dadya tyasing kang pra garwa/ samya labuh kamigênaning prihati-[113]n/ rêrêp sirêp nir bawa//
7. Datan ana kang girang ing galih/ ting palongo kèh ngalalar jangga/ anguwêt-uwêt drijine/ ngunjal napase ngangsur/ kèh bêbisik rowange linggih/ duk nèng gupita rêtna/ bok kèh tan sinarju/ ya ta dyah Hendratanaya/ anrangbaya nir weka umatur ririh/ asrêt kadya karuna//
8. Dhuh pukulun Hyang Bathara mami/ sampun dhahat akarya sandeya/ rêngu paran darunane/ taha kawulanipun/ yèn ajriha kataman runtik/ nadyan praptèng pralina/ kawula umangguh/ sumêlaning manah amba/ yèn paduka tan kawuryan duk sumiwi/ ing ngabyantara nata//
9. Lêpating atur kawula mugi/ tinrapana tikêl ing patrapan/ kumawawakawulane/ atanapi kalamun/ giyuhing tyas èngêt kang rayi/ rumêksèng Madukara/ adhuh paran sampun/ rikuh têmah karya rimang/ myang paduka kawula rêksa sayêkti/ lulusing tyas kawuryan//
10. Yèn kadurus sungkawaning galih/ botên wande karya rênguning rat/ kèh gara-gara têmahe/ dhuh wêlasa sinuhun/ kayangane pra widodari/ kapanduk ing blêkdaba/ kawah lir katunu/ dhaharên atur kawula/ angowêla pukulun panutan mami/ têmbe praptèng wasana//
11. Nahan tuwuh wêlasing kang galih/ dadya arum ing waca-[114]nanira/ kabèh kêkasihku dhewe/ aywa na salah surup/ taha lamun dinukanan dening/ sang hyang siniwèng dewa/ miwah panangguhmu/ yèn kangên mring garwa putra/ iku luput satêmêne iku yayi/ kataman ing pawarta//
12. Wus kawêntar dewa kang anangkil/ yèn dewaji ing Cintakapura/ lumèngsèr saka prajane/ kajudhag dening mungsuh/ têka sabrang prawira sakti/ prajane ing Gumiwang/ jêjuluking ratu/ Maha Prabu Suryanggana/ abêbala bacingah guna ing jurit/ marga bêdhahing praja//
13. Katuwone yayi awak mami/ anèng Tejamaya wus wibawa/ siniwi wranggana akèh/ tan eling mring sadulur/ pijêr rinob pra widadari/ gabug têmên mring kadang/ kalingan linuhur/ nèng sawarga mong asmara/ iku yayi kang dadi susahing ati/ saiba loking dewa//
14. Ênêngna Sang Prabu Karithi/ kawuwusa yitmaning Kesawa/ lan Mandadari yitmane/ wus tumamèng kadhatun/ tyas kumêpyur Umadadari/ miyat sang awibawa/ mèsêm jroning kalbu/ sang dyah matur ing raka/ sapa iki kang pinarêk widadari/ ngêdhèngkrèng lir jamita//
15. Sang Kesawa alon nauri/ aja baribin pangucapira/ yèn karungu lalar gawe/ sêmune kaya wêruh/ marang sira tuwin mring mami/ angling kusuma yitma/ patute wong iku/ [115] maripate kabuwanan/ calinguke budhêge ingkang ngranuhi/ kêtara ing lêledha//
16. Apa iku kang sira arani/ satriya kang katrimèng panêdha/ sapa kakang ta wong kuwe/ Kesawa alon muwus/ iku yayi Prabu Karithi/ satriya Dananjaya/ ya Tenaya Pandhu/ pamadyaning kang Pandhawa/ ya mulane tinarinan widadari/ mukti nèng Tejamaya//
17. Pinutra mring Sang Hyang Surapati/ nalikane katêkan prangmuka/ ing Imantaka prajane/ nanging arupa diyu/ Sang Nirbita araning aji/ iya Prabu Newata-/ kawaca jêjuluk/ tapa ning wukir Drakila/ sinuraya amunah sang narpa yaksi/ margane katarima//
18. Anauri yitma Mandadari/ iku jawane kang aran Parta/ eman têmên ing baguse/ sêkti prawira punjul/ linuwih lan samining janmi/ nganti pinutra marang/ sang jawata prabu/ jawane wong iku kakang/ ora ana wong bagus têrusing ati/ akèh bagus nyênyêlang//
19. Topèng kayu ginawe nutupi/ nadyan gruwung picak tan kawangwang/ sok katona dhèngklèh-dhèngklèh/ Kesawa jawil muwus/ ah lo sibèng aja baribin/ mêngko rak kapiyarsa/ nolih sang rêtnayu/ sangsaya sru dènnya mojar/ sira kakang maido pitutur mami/ iku wong yèn mungguha//
20. Woh-woh-[116]an kang sinawang wêrna di/ wohing bolu tuwin wohing ingas/ dinulu ngêpengenake/ tanpa rasa woh bolu/ yèn woh ingas têmah gatêli/ bagus jaba jro wisa/ èmpêre wong iku/ watêkke goroh lalenan/ rada dhêndhêng imul bêcike sathithik/ maido rada cupar//
21. Marmaningsun gêlêm angarani/ goroh lalèn saèn dhêndhêng cupar/ wis ubaya lan bojone/ sinêksèn ing dewa gung/ melik mukti rabi habsari/ lali ing pangrêncana/ gampang binalilu/ prajane kênèng sangsara/ ora wêlas bungah myat brana hapsari/ kinasih ing jawata//
22. Ya ta sadangunira samya ngling/ yitma loro narpa Hendraputra/ datan samar satêmêne/ rinasan trang pangrungu/ langkung krodha Prabu Karithi/ nalikarsa tumandang/ yitma sang don wuwus/ kang rayi binêkta mlajar/ Sri Karithi tan ngandika anututi/ saparan tinut wuntat//
23. Lamun rikat dènira nututi/ yitma loro umêsat lir kilat/ sayah kêndho pamburune/ yitma tamban lumaku/ Sang Arjuna sangsaya runtik/ wuwusên waranggana/ sadaya wulangun/ têmah matur Batharendra/ tan winarna gunême Hyang Surapati/ ya ta Hendratanaya//
24. Sinêngka dènira anututi/ yitma kêbat umêsat lir kilat/ tan antara ing praptane/ inggyan raga sih lungguh/ datan owah ra-[117]kit sêmadi/ ya ta ing praptanira/ yitma ing tyas ngungu/ mangkana andikaning tyas/ hèh rubaya paranta karêpirèki/ de karêm amigêna//
25. Sun kapati asih mring sirèki/ sun rewangi têkên-têkên jaja/ suku janggut pocapane/ ênggonku) analusur/ marang sira supaya bêcik/ sumuk sira sun guyang/ sukêrta lumuntur/ gung sun trapi gandawida/ supayane rêsêpa kang myat sirèki/ mèmpêra ran manusa//
26. Lamun atis sira sun kêmuli/ arêp tumindak sun tuntun sira/ arsa myat sun tuduhake/ arêp myarsa ing wuwus/ sabdaningsun kang anggung mêtik/ arsaa sapocapan/ padhaning tumuwuh/ ingsun kang paring sarana/ arsa lêbda ing ganda kang arum bacin/ supaya wignya wijang//
27. Tumraping tutuk bisaa milih/ rahsaningsun gumadhuh ing sira/ têmah mangkene dadine/ paranta wêwalêsmu/ gonsun asih mring sira iki/ sun saguh tarubaya/ tuhu prasêtyamu/ ujare tan gêlêm pisah/ mulya papa wêkasana karsa pribadi/ angêmbari maring wang//
28. Dhuh rubaya tan roro sun iki/ tan bisa lamun sirarsa nimbang/ sira ing êndi sangkane/ sirarsa ngudi tuwuh/ ulihira marang ing êndi/ ananira saking wang/ ulihmu maringsun/ sinigêg wuwuse yitma/ ri kang jisim tumênga kadya ningali/ Kesawa anggarjita//
29. Apan yitma karo wis umanjing/ marang raga ka-[118]gèt wus waluya/ lir supêna sakarone/ lênggah apungun-pungun/ Mandadari angêjum weni/ wênga nanggung ing ucap/ pinaripurna wus/ ujwala pindha purnama/ gya sumandhing ing raka sang yaksa rêsi/ sêsèndhèn bau kiwa//
30. Tan antara Sang Prabu Karithi/ dumarojog ngarsane sang dwija/ ing tyas arda dêdukane/ de kang garwa kadulu/ lèyèh-lèyèh bauning yaksi/ dadya sru angandika/ marang rêsi diyu/ hèh sirèku buta apa/ dene wani alungguh lan garwa mami/ baya bosên myat ing rat//
31. Sang Kesawa gumuyu sarwa ngling/ hèh ko janma mojar nora pakra/ yèn kang sabênêr-bênêre/ rak aku sing cêlathu/ wèh pambage marang kang prapti/ mangsa kayaa sira/ wuwuh ngaku-aku/ sira ngakua ranira/ Sang Arjuna nauri sun iki/ narendra Hendraputra//
32. Sun Pandaming rat surayèng bumi/ winênang ganjar nyiksa pra dewa/ Arjuna iya Pamade/ Parta Palguna ingsun/ Dananjaya Wira Jahnawi/ Janaka ya Pamadya/ Arya Pandhusunu/ mlengeh Bêgawan Kesawa/ asru mojar olèhmu kulak nèng êndi/ ing sajinahe pira//
33. Wis ping pira sun mring pasar ngiri/ golèk jênêng satu tidhak angsal/ bok ya nêmpil têlu bae/ pilihna sing radampuk/ angling malih sang yaksa rêsi/ hèh biyêt apa ingkang/ kok sêja praptamu/ yèn mung nguyangake aran/ Sang Arjuna nauri [119] wacana wêngis/ hèh buta praptaningwang//
34. Duk ing mau sun lagi alinggih/ nèng suwarga anèng wong kang prapta/ sun sêngguh dewa têkane/ bok arsa banjêl wahyu/ kari-kari anganggo kanthi/ kanthine kang ginawa/ iku pan garwaku/ tur garwaku sing pêng-pêngan/ jaka lara atmaja Basudewa ji/ panêngran Dyah Sêmbadra//
35. Nusul sun sêngguh kangên mring mami/ mung sadhela kalepat alunga/ wong lanang bêbarêngane/ sun nut saiki jêbul/ malbèng kene iku kang linggih/ sun jaluk garwaningwang/ Kesawa sumaur/ aku tan wruh garwanira/ nanging iki mau ana wong kang prapti/ aran Sang Jatilingga//
36. Prapta banjur angwènèhkên rabi/ iya bênêr arane Sêmbadra/ jare wis bosên ujare/ Sêmbadra sinrah mringsun/ ewadene tarinên dhisik/ lamun Sêmbara arsa/ milu ing sirèku/ yèn tan gêlêm bae aja/ sira pêksa sun rewangi takêr gêtih/ singa ingkang tiwasa//
37. Sang Arjuna dumadak nuruti/ angrêrintih patanyaning garwa/ biyung kulup ayo muleh/ pagênê ta sirèku/ kadingarèn têkonmu salin/ gêlêm winêngku ing lyan/ tur asipat diyu/ lali mring ubayanira/ apa ora wêlas mring sutanirèki/ sapa ingkang momonga//
38. Sang rètna sumaur cumalêkit/ sapa ingkang tan wêlas ing putra/ dhuh sintên ingkang kasupèn/ sintên ingkang salin kalbu/ yêkti kula botên mijèni/ mung manut ing sakarsa/ mituhu mring [120] guru/ wong wadon atine rupak/ tininggal ing bojo lawas nora mulih/ yêkti ngupaya garwa//
39. Nadyan warnaa diyu rasêksi/ lamun rêsêp amêngku mring kula/ sun ngèngèri têkèng têmbe/ yèn putrane si kulup/ sugih biyung tur widadari/ wangsul badan kawula/ sintên ta kang masgul/ pun lêrês rupane ala/ apêsing wong wadon ginonjak ing janma/ sintên kang mrinanana//
40. Tansah lêndhotan sang ruming sari/ tumênga myat mukaning kang garwa/ dènira ngling sasuwene/ mangkana Pandhusunu/ sumung-sumung mawinga wêngis/ mijil krodhaning driya/ pamuwusira sru/ hèh Sêmbadra bêcik sira/ lah sadhangên sigra jumênêng sang pêkik/ salin têmbanging durma//

~ PUPUH XX ~
D  U  R  M  A 

1. Arjunarsa nyandhak astane sang rêtna/ Kesawa nyandhak aglis/ astaning Arjuna/ binabit kapalêsat/ têbih tibanya kêbanting/ ngêjum busana/ nyandhak gandhewa aglis//
2. Musthi ingkang jêmparing gêng narawantah/ prabawane linuwih/ pinanthêng minantram/ mêtu maneka warna/ gêgaman sarwa mêpêki/ dalêdêg mêdal/ saking pucuk jêmparing//
3. Pira-pira kèhing gêgaman lumêpas/ Kesawa mituruti/ kilaping Arjuna/ sigra nyandhak sanjata/ Nagastra raning jêmparing/ pinanthêng sigra/ sarpa lar kadya pêksi//
4. Kang sarpa lar mijil ing bedhoring panah/ naga gêng gêgirisi/ lahèng a-[121]lap-alap/ nyambêr cucak kuthilang/ rangkêp satus èwu tapis/ nguntali panah/ sirna ingkang jêmparing//
5. Ting kulamêt naga kurang kang minangsa/ jawata kèh ningali/ suka myat ing sarpa/ kang samya gacar panah/ gada bindhi dènuntali/ limpung myang watang/ lag lêg datan mindhoni//
6. Akèh dewa sangu alu lumpang gantar/ ginawe mêmakani/ kurang alu gantar/ dewa binuru ula/ tumbukan lumayu gêndring/ ngungsi Kaendran/ ya ta Sang Pandhusiwi//
7. Sigra nyandhak risang sanjata Bramastra/ wisesa wus kapusthi/ ingangkat minantram/ Parta tumêngèng tawang/ dalêdêg dahana mijil/ kumantarkantar/ kumêlun mring wiyati//
8. Lir jalada kabuncang ing samirana/ sumêbar ngêbar abir/  gumolonggolongan/ ambujung sarpa naga/ kunêng gantya kang winarni/ Narpati Bala-/ dewa kang gung lumaris//
9. Ing nalika angkate saking Mandura/ nalika têngah wêngi/ tansah rêrikatan/ praptaning jaban kutha/ tan arsa anut ing margi/ alas jêjurang/ gunung kèh dènunggahi//
10. Kèh pratapan wasi ajar tinakonan/ datan wani mangsuli/ angungak samodra/ ujwala tan kawangwang/ ribèng tyas Baladewa Ji/ kèndêl sakala/ osik sajroning galih//
11. 11.     Kaya paran anggoningsun angupaya/ kalamun tan na panggih/ lawan ariningwang/ tan mulih ing Mandura/ nèng paran suka ngêmasi/ wiring umiyat/ warnaning kang sujanmi// [122]
12. Katalika Baladewa myat ing wiyat/ ana ingkang kaèksi/ dahana gêng mubal/ lir sundhul jumantara/ wagu gêng tyasnya sang aji/ miyat dahana/ kumêlap angêlêbi//
13. Ciptaning tyas bok giri mijil dahana/ mangkana sribupati/ arsa mrêpêkana/ cipta ge) waspadaa/ têlêng ulading kang agni/ sigra umangkat/ tigang tindak lumaris//
14. Kang winangwang têlêng urubing pawaka/ ya ta ana sujanmi/ ngadêg ngasta langkap/ kumêlun kukus ingkang/ mijil pucuking jêmparing/ dahana mubal/ garjita sribupati//
15. Pinarpêkan tan samar paningalira/ kalamun ingkang rayi/ pamadya Pandhawa/ Sang Arya Dananjaya/ gitaning tyas sribupati/ arsa tulunga/kanggêg èngêt ing wêling//
16. Ing prang nora kêna tulung tinulungan/ anjaba dènsambati/ ya ta Baladewa/ mêmêt gon mrih kawangwang/ lan waspada mrih pinurih/ pranging Arjuna/ kasor jayaning jurit//
17. Lamun unggul wus tan kêna winicara/ kalamun soring jurit/ barênga pralina/ mangkana èsthining tyas/ kawuwusa kang umjil/ Bramastranira/ Sang Arya Pandhusiwi//
18. Mubal-mubal gumulung agêgolongan/ tinundha wanti-wanti/ angêbyuki kirang/ prabawa kang nagastra/ sarpa sirna tumpês tapis/ brastha minangsa/ dening prabawa gêni//
19. Sigra Rêsi Kesawa musthi sanjata/ Barunastra linuwih/ langkapnya pinênthang/ Kesawa nêngèng wiyat/ jalada dhêdhêt nglimputi/ mijil kang suba/ manggala drês niba-[123]ni//
20. Sirêp ingkang prabawa panah Bramastra/ Arjuna sru prihatin/ sigra dènnya nyandhak/ Pasopati nèng langkap/ saha sru dènira angling/ hèh yaksa sira/ tan wurung angêmasi//
21. Pucuking jêmparing mawa ujwala/ muncar sakonang cilik/ wijiling sanjata/ siyunging Hyang Birawa/ rambut binêthot sawiji/ dadi wisesa/ marma ampuh ngliwati//
22. Wus lumêpas sanjata kang pasopatya/ tumanduk angemasi/ sirnaning Kesawa/ katon Bathara Krêsna/ wuwuse Baladewa ji/ tan samar umyat/ mring ari Sri Rimurti//
23. Gya lumumpat sumêbut pan kadya kilat/ prapta ngarsa sang ari/ Narapati Krêsna/ sigra arêrangkulan/ Baladewa sru anangis/ kalara-lara/kèh sambat kang mlas asih//
24. Sang Arjuna ngênthir mring gyaning Sêmbadra/ sinambut sang rêtna di/ pan anggung mêminta/ ing rèh kang pangaksama/ sang rêtna luluh ing galih/ sarêng praptanya/ ngarsaning Sang Rimurti//
25. Sri Kusuma Walikita) apêpajar/ sangsaraning kang rayi/ nata ing Cintakapura/ pura kèngsêr ning praja/ kawit prapta amungkasi/ kadya caritane/ saha waspa umijil//
26. Dyan lon-lonan wong agung tiga lumampah/ katiga gênti-gênti/ dènira carita/ lêlakon kang linakyan/ sarwi têmbange sinalin/ lèrèn durmanya/ asmaradana ganti//

~ PUPUH XXI ~
ASMARADANA 

1. Sri Baladewa lingnya ris/ mring ari Narendra Krêsna/ kaya paran wekasane/ tanya [124] tur bêdhahing praja/ lan jêngkare rinira/ ing Pandhawa kang wus murut/ puluh-puluh kaya ngapa//
2. Sun iki tuntunên yayi/ dènkaya bocah tratèan/ prayogane kang linakon/ trêsnèngsun maring Pandhawa/ ubayaning wardaya/ jagad nêksèni wuwusku/ yèn kongsi cidrèng ubaya//
3. Pandhawa kataman janji/ mulih kabèh mring kamulyan/ sun mung binarêngna bae/ mangka pura ing Cintaka/ ana trêsna Nangkula/ ngungsir wong sabrang kang ngrêngkuh/ papat bupati miruda//
4. Lo mung iku yayi aji/ kang dadi kodhênging driya/ ya saking tyasingsun bodho/ mung kang aran Partadewa/ sih têmên amêmitra/sêmono anggone labuh/ sokur kalamun lulusa//
5. Bok loro-loro ing pikir/ luru êncik olèh babah/ anêlabung pamurihe/ lêgine wong ngêmut gula/ eman yèn linêpeha/ lan mênawa yayi prabu/ wus wruh gone amêmitra//
6. Yayi ing Cintakapuri/ lan kang aran Partadewa/ ngong durung wruh salawase/ umatur Sri Padmanaba/ lamun ari paduka/ ing Cintakapura prabu/ arêmit sabarang karsa//
7. Sang Arjuna anambungi/ umatur mring Padmanaba/ mung sakêdhik ing lepate/ saking pamanah kawula/ dadak nis tilar praja/ punapa inggih ta sampun/ kantenan sor ungguling prang//
8. Pocapane dèrèng busik/ têka lajêng tilar praja/ dahat damêl bingunging wong/ Sêmbadra nolih ing garwa/ sarwi lon aturira/ sintên kang wit damêl bingung/ dadak anutuh mring [125] kadang//
9. Milane kula kapati/ anrangbaya nêmpuh ing byat/ kang minihi gih slirane/ kang raka masa bedaa/ mila nis tilar praja/ nglalu tinilar sadulur/ nglawana prang mêsthi kalah//
10. Kêrêngan seje pinikir/ duwea aji sagrobag/ parak yêktine kêlalèn/ pundi margane jayèng prang/ aluwung ngocatana/ kêdhungsangan sing anusul/ sing disusul ngenak-enak//
11. Kok baut têmên ngarani/ wong slirane ingkang murwa/ gawe bingunge wong akèh/ Krêsna nolih mring Sêmbadra/ sarwi nyalênthik pundhak/ ngandika sarwi mrêngut/ kok sing-sing kang winicara//
12. Arjuna gumujêng ngikik/ sarwi bêksa lincak-lincak/ ngiwi-iwi melatmelot/ sang rêtna rêngu mring garwa/ nyuklèk pang kayu pilang/ ginêpyok pungkuranipun/ Parta dèngkèng sarwi milar//
13. Pungkuran kathah tatu ri/ ngêsas-ngêsês Sang Arjuna/ mingkar nêbih ing lampahe/ kunêng gantya kawuwusa/ kang nèng Nagri Ngastina/ Duryudana sang aprabu/ enjing wus miyarsa warta//
14. Praptaning Arya Sangkuni/ sang nata mijil mandhapa/ nulya mijil pawongane/ ingkang kinon nimbalana/ mring Dahyang Kumbayana/ lawan Arya Sangkuni wus/ kalihe praptèng ngarsendra//
15. Cakêt dènira alinggih/ sang nata lon angandika/ paman matura dènage/ paran laku pakênira/ lan kakang ing Ngawangga/ têka tan barêng sirèku/ lan apa margane pisah//
16. Umatur Arya Sangkuni/ [126] anggèr sang srimaharaja/ lampah kawula wiyose/ dinuta mangka kêkondhang/ ing raka jêng paduka/ Basusena sang aprabu/ mring Nagri Cintakapura//
17. Sayêkti sampun pinanggih/ lan kang nama Partadewa/ pinanggihan jro kadhaton/ sinugata warna-warna/ sangkêp kang sêsêgêran/ dhatêng kawula pukulun/ sampun miranti sugata//
18. Duk raka paduka prapti/ panêmbramane prayoga/ andhap alus wicarane/ nor raga amêlas arsa/ dènira amèt prana/ kadi nilakramèng wiku/ amanis wijiling sabda//
19. Sawusnya sami pambagi/ raka paduka Sri Karna/ dhawuhkên timbalan katong/ sabda paduka tan gethang/ malah gung pamriyoga/ têlas wijiling pamuwus/ tumuntên Sang Partadewa//
20. Ngangsuli timbalan aji/ amanis wijiling sabda/ rèrèh netya sumèh/ sinuhun kawula eram/ pan botên gung-gung mêngsah/ umatur sayêktosipun/ ing naya tan mantra-mantra//
21. Tampi dêdukèng narpati/ srêng sabdaning kang dinut/ yêktining pratingkah awon/ bok inggih mawi kwatgata/ ing netya cêlum miwah/ kabranang hardaning kalbu/ têtêg tanggon ing pangucap//
22. 22.     Makatên dènnya mangsuli/ rubaya dhatêng katêdha/ pangandikane sang katong/ paring pangèstu mring amba/ kang murih ing kamulyan/ kawula sangêt pangêmbun/ matamaning jiwa angga// [127]
23. Namung sabdaning ing wuri/ kawula kataman tarka/ darbe manah melik ing don/ mêngku nagri ing Ngamarta/ punika amangkana/ êmbok inggih sang aprabu/ sampun mawi hardalepa//
24. Rubaya pangraos mami/ sang nata tan kêkilapan/ saobah osiking kang wong/ wondene saking kumêdah/ minihi ing dêduka/ punika mêdal ing catur/ adrênging manah kawula//
25. Milamba purun ngêkahi/ praja ing Cintakapura/ wit Puntadewa sang katong/ tuwin sagotra Pandhawa/ mitra sae kalayan/ tanpa dosa mitra ulun/ sinikara mring wong ing sabrang//
26. Marmamba tan nulungi/ pikajêng srinaranata/ Ngastina jêr sadhèrèke/ pantês lamun mrinanana/ satêmah tinêmaha/ awrating arsa amêngku rat Jawa siniwèng raja//
27. Sinuhun dènnya ngangsuli/ mring sang dipati Ngawangga/ dadak mèsêm pamuwuse/ ngrêrogoh kang jroning guwa/ tan mawi winaranan/ tumanduk ing tyas cumlêkut/ raka paduka sru duka//
28. Duk arsa ngasta nak aji/ kumlawe lêngên cinandhak/ kang katuju gêlugêle/ kinipat malêsat têbah/ enggaling tur kawula/ raka paduka sangprabu/ mêdalkên sudiraning tyas//
29. Krodha wangkingan tinarik/ wanti-wanti panggoconya/ wangkingan malêndho mleyot/ Parta atadhah lêgawa/ sarwi mèsêm ngujiwat/ Kurawa ambyuk têtulung/ kenging ing pa-[128]ngaribawa//
30. Têmah salah ing pangaksi/ udrêg ulêng sami rowang/ sami liwung ing krodhane/ dangu samyambruk ing papan/ anak Dipati Karna/ kantaka satêngah lampus/ mundur sarwi rinarampa//
31. Marma pun kakang dipati/ ing Ngawangga tan sumiwa/ wit sangêt ing kantakane/ ing mangke kula sumangga/ pun bapa tadhah duka/ lêgêg ing tyas sang aprabu/ ngandika mring Dahyang Durna//
32. Nêdha bapa kadi pundi/ sintênta ingkang prayoga/ anutugna ing karyane/ kakang Narapati Karna/ umatur Dahyang Durna/ anjawi karsa sang prabu/ yèn pamanggihe pun bapa//
33. Lamun linawan ing jurit/ dènbyuka tiyang sapraja/ tanpa damêl sayêktine/ ing ngajêng sampun nuladha/ kasore pra Kurawa/ padudon lan rowangipun/ ing wingking mangsa sandeya//
34. Wong lêksan banting-binanting/ prasasat karya klangênan/ tuwas ngunggar tyasing mungsoh/ ngandika srimaharaja/ bapa mangsa bodhoa/ prayogane kang tumanduk/ lêlawan lan Partadewa//
35. Lumawana ing ajurit/ awya nganti mindho karya/ punapi wayahe dhewe/ anak prabu ing Gumiwang/ gumuyu Dahyang Durna/ sarwi lon dènnya umatur/ dhuh-dhuh adhuh prabuningwang//
36. Pun bapa botên ngilani/ dibyane pun Suryanggana/ têmên langkung lan pra katong/ ananging linêbêtêna/ ing duking Partadewa/ prasasat rêncêk katunu/ sulung malêbèng tumangan//
37. Kawula myarsa pawart-[129]i/ sêsumbaring Partadewa/ ing manah kathah karaos/ dhukuhe Kilasawarna/ putra Kilatarupa/ punika pêtênging kalbu/ twin pangintêne pun bapa//
38. Awrat sinanggi ing jurit/ marma yèn parênging karsa/ klilana kawula mangke/ badhe yêktoskên kewala/ warana myang solahbawa/ upami tiyang dêdumuk/ latu kang munggèng tumangan//
39. Miwah anyabrang bênawi/ pun bapa anjajag-jajag/ cêthèk utawi lêbête/ yèn saupami pun bapa/ èstu sagêd lumawan/ kawula mrih saking alus/ punika manawi pasah//
40. Angandika sribupati/ hèh bapa ing Sokalima/ ing pratingkah mangsa borong/ manira pan wis pitaya/ bapa mring pakênira/ miwah marang kaki prabu/ mung sauga kêlakona//
41. Umatur Durna maharsi/ pukulun srinaranata/ mung pangèstu paduka nggèr/ mugi pun bapa sagêda/ malês sih jêng paduka/ Dahyang Durna sigra mundur/ sang prabu kondur ngadhatyan//
42. Laju sowan nata rêsi/ umatur karyaning Karna/ ing sasolah-solahing wong/ ngungun Prabu Dhêstarata/ nahên lampahing Durna/ saking panangkilan mundur/ praptèng Dhukuh Sokalima//
43. Lan kang garwa wus kapanggih/ Rêtna Karpini lan Arya/ Karpa Swatama rowange/ awit kang surya giniwang/ sadalu pagunêman/ ya ta ing wanci mèh bangun/ gumrah swaraning kang sata//
44. Kumrusuk swaraning paksi/ Dahyang Durna wus umangkat/ mung Aswatama rowange/ eling tyase [130] Kumbayana/ aji jaya maruta/ winatak sakala mamprung/ ing lampah kadya pawaka//
45. Mung sawatara wus prapti ngambah jajahan Ngamarta/ linêrêm-lêrêm lampahe/ samarga awirandhungan/ lumampah lawan muja/ pujane maruta sunu/ muga hyang miji misesa//
46. Anglilanana pun patik/ buwang wong murka candhala/ sagung titah ing hyang manon/ byar rahina kawatgata / myat srining pasawahan / kèhing wong padesan mêtu / gawa pirantining karya//
47. Baskara lumampah wukir /sakala ana maruta / umung gumuruh swarane/ barat angirit jalada/ pêtêng ing sanalika/ prapta udan awor lesus/ kèh wrêksa kombul kabucang//
48. Durna saliranya atis/ anggung dhêrodhog wel-welan/ monyor-monyor sêsambate/ kinêkêp dening Swatama/ lumaku taruntunan/ lir wong dhèmpèt èsthinipun/ rikuh dènira lumampah//
49. Kèndêl dènira lumaris/ anèng Dhukuh Kadêmangan/ antara sirêp udane/ kèndêl sami abêdhiyan/ ngiras ngêpe busana/ malêm-malêm sang awiku/ lajêng dènira lumampah//
50. Sinêrang lampahing prapti/ sabêt sapuning Ngamarta/ winangwang sêpi ing wonge/ tan tumingal raja kaya/ ana wisma jênggarang/ tinon saking jaba suwung/ tan ana bawaning janma//
51. Ribèng Baratmadyasiwi/ anggung dènnya ngunandika/ bayèki biyèn tuture/ Ki Prabu Suryaanggana/ tan ana ingkang wing [131] wang/ kunêng gantya kang winuwus/ kinanthi salining têmbang//

~ PUPUH XXII ~
K I N A N T H I 

1. Ya ta ingkang pindha wiku/ lawan Arya Bimasiwi/ miwah garwa sang wranggana/ Partadewa ngandika ris/ mring garwa dyah waranggana/ hèh yayi dènamiranti//
2. Sun bakal katêkan tamu/ pandhita ing Ngatasangin/ nutugkên lakuning Karna/ saiki pan wus mèh prapti/ sira sadhiyaa dupa/ ratus worên wangiwangi//
3. Nyêbara kêmbang rum-arum/ sang dyah mundur nyadhiani/ adan Partadewa mêdal/ duk prapta ing srimanganti/ myarsa panguwuhing Durna/ Partadewa marêpêki//
4. Tundhuk asta sarêng ngrangkul/ Partadewa ngacarani/ sumangga lajêng kewala/ tumamèng sajroning puri/ kinanthi astaning Durna/ aywa ta manggung kêkinthil//
5. Ing sapraptanira dhatu/ wus tata dènira linggih/ ning babut kinêmbangkêmbang/ sinêbaran puspita di/ kinêpyuran ganda wida/ kumêlun kukusing hagni//
6. Bêlêg mulêg jro kadhatun/ ganda lir ngayuh wiyati/ matur Bambang Partadewa/ mring Durna sang maharêsi/ pukulun sang dwijawara/ dahat langkung kumawani//
7. Anilakrama pukulun/ pêpuja puji basuki/ ing marga praptèng wusana/ Dahyang Durna anauri/ bangêt panrima manira/ palibaya wèh pambagi//
8. Katampan ing asta kumpul/ ngalingga pulunging ati/ ing panyarwe pakênira/ paranta palibaya nggih/ basuki rumêksèng praja/ hèh sang sih mêmitra yêkti//
9. Parta ngling sakêlangkung nuwun/ wusana umatur malih/ rubaya sintên sina-[132]mbat/ miwah sasana ing pundi/ paran ing karsa paduka/ katêmbèn manira panggih//
10. Dahyang Druna lon sumaur/ hèh palibaya sun iki/ Pandhita Sokalima/ binapa srinarapati/ Ngastina Sri Duryudana/ kang ginuru-guru nadi//
11. Rubaya ing praptaningsun/ ingutus mring sribupati/ Ngastina Sri Duryudana/ kang dhihin paring bêsuki/ pindho manira dinuta/ ngyêktèkkên kang wus kawuri//
12. Punapi ta gih sirèku/ kang aran Partadewa di/ dènawalèh aturira/ sang apindha lon nauri/ rubaya inggih manira/ Partadewa akêkasih//
13. Durna bêngis ing pamuwus/ yèn mangkonoa sirèki/ kang wani karya sangsara/ mring dutane sribupati/ tur iku duta narendra/ ing karya mung mamrih bêcik//
14. Unduring Kurawa saru/ lir mêntas kasoran jurit/ Narpati Karna kantaka/ paran pakênira wani/ akarya pangewan-ewan/ Partadewa matur aris//
15. Rubaya ingkang saèstu/ manira tan kumawani/ sarta yèn mamrihsangsara/ niaya dutèng narpati/ saking karsaning priyangga/ padudon samining kanthi//
16. Dene Sang Radeyasunu/ wêtawis kakuning galih/ ningali para Kurawa/ sami rowang rame jurit/ rubaya lamun manira/ tan sumêdya akarya tis//
17. Guguk gujênge sang wiku/ têkêm sirah ngolang-aling/ ngandika hèh Partadewa/ samêngko padha wong bêcik/ manirarsa cêcangkriman/ rubaya ingkang mêrdèni//
18. Tih among tugêling gulu/ yèn pakênira ta-[133]n bangkit/ narbuka ing cêcangkriman/ sun karya pangewan benjing/ nèng alun-alun Ngastina/ Partadewa matur aris//
19. Dhuh sang siniswa pra ratu/ prayogi ingkang tumuli/ amêdhar kang cêcangkriman/ ing karya dimèn tumuli/ jatining pangarsa-arsa/ rawuh ing sang maharêsi//
20. Dahyang Durna sigra muwus/ hèh rubaya dènatampi/ ywa kaliru ing tarbuka/ ing satêmah mêmirangi/ cangkriman sinawung têmbang/ gurisa dèn ngati-ati//

~ PUPUH XXIII ~
G  I  R  I  S  A 

1. Durna sigra ura-ura/ cangkriman têmbang gurisa/ swara rênyah gêtêr êrak/ jangga bêdodong ngêlangak/ yèn ngêlik uwang sinangga/ mêcicil idu ting ciprat/ apêrak dènnya pinarak/ sigra dènnya narbuka//
2. Rupa swara pawakarda/ jodho pisah tan wangênan/ kang pêrak nora gêpokan/ wujud tan ngranuhi warna/ dumadi sangkaning apa/ ngucap tan kêna sulaya/ ana urip gung migêna/ yèn pisah aji waluya//
3. Guthaka pringga sinamur/ isining jro luwih samar/ purna mijil kaya gita/ tan kêna yèn tinuladha/ lan ana kinêmbar rupa/ yèn liningga têmah oncat/ pinarpêkan lir sumiwa/ rinasuk seje kang kêna//
4. Hèh ta palibaya nêdha/ kang cangkriman jinawaba/ taha punggêle kang murda/ yèn pakênira tan bisa/ narbuka kang cêcangkriman/ ginawe pangewan-ewan/ mèsêm Bambang Partadewa/ sigra dènnya anarbuka//

~ PUPUH XXIV ~
K I N A N T H I 

1. Dhuh Rubaya sang awiku/ [134] kalilana amêrdèni/ cangkriman kang sapta lingga/ ing jangji manira tampi/ rinanjama wor lan kisma/ yèn lêpata ing pamêrdi//
2. Dene kang sampun sinêbut/ ing ngarsa punika gampil/ tan wontên brojol sing badan/ tan pisah ing siyang ratri/ manggèn salira paduka/ marmamba umatur gampil//
3. Lan sawiyah lare dhukuh/ tan pêgat ing sabên latri/ sring kadamêl dêdolanan/ pamancat arsa aguling/ ing sabda punika kirang/ kêkalih tutup satunggil//
4. Dene rupa kang winuwus/ kang ni swara tan kapyarsi/ punika karsa paduka/ nèng jalada ing pamêrdi/ dumunung wontên paningal/ purnama tanapi warih//
5. Sadaya prabawa ayu/ nglêrêmkên sadaya runtik/ lir tyang kataman ing wulan/ dhasare purnamasidhi/ dora yèn botên karênan/ aras-arasên ngoncati//
6. Toya tan kenging winuwus/ dhasare prabawa atis/ baboning akèh sanepa/ mripat sinêpakkên warih/ kadi panêmbahan duka/ asring sandeya ing runtik//
7. Mangka kang kataman bêndu/ kawistara ing pangaksi/ rubaya dora kewala/ kang sèstu dukane lilih/ ping kalih ingkang suwara/ wujude datan kaèksi//
8. Rubaya ucap ing punggung/ punika winastan angin/ sintênta ingkang wuninga/ warna wujud ingkang angin/ anjawi mung kapiyarsa/ suwara gora ngajrihi//
9. Rosa kaprawiranipun/ gurda gung katêmpuh angin/ punggêl sol [135] sêmpal kaprapal/ yèn mulêg barang kapuntir/ bisa kumbul ngantariksa/ katon cilik kêthip-kêthip//
10. Gronangin dènnya dumunung/ prawirane dènbubuhi/ sabarang kang mawa ganda/ amêmijang arum wangi/ yèn ing lyan pan baya bisa/ amastani arum bacin//
11. Pawakarda malihipun/ pawaka wêrdining gêni/ harda bangêt tanpa mêndha/ anggèn kawula mêrdèni/ dumunung dhatêng talingan/ surya nêpsuning sujanmi//
12. Mangka wong lamun ngarungu/ ujar kang boya prayogi/ prabawaning kang talingan/ bêrbabak salira gêni/ krodhane boya sakira/ ing purwa tan dènkawruhi//
13. Tan samar akarya lampus/ anut pamyarsaning kuping/ nanging sor prabaweng netra/ cihnane yèn wus kaèksi/ lilih duka têmah mêndha/ sor lan pigunaning warih//
14. Jodho pisah doh anglangut/ rubaya bumi lan langit/ dumunung tutuking janma/ pangwasane angawruhi/ sabarang kang rasa-rasa/ yèn ing lyan boya nitèni//
15. Mung tutuk ingkang kadunung/ mijang rahsa pêdhês asin/ rubaya catur prakara/ mangka wakiling Hyang Widhi/ kadunungan sowangsowang/ pangwasane andhèwèki//
16. Kang pêrak tanpa dinumuk/ punika tan wontên malih/ mung Hyang jagad amisesa/ sintên kang sagêt mêstani/ doh pêrak Hyang Wisesa/ lan warnane kadi pundi//
17. Yèn prak dene pan kadumuk/ lamu-[136]n têbiha Hyang Widhi/ yêkti lir pring tanpa rosan/ ngêlowong kita puniki/ myarsa obah osik tanpa/yèn wontêna kang mêstani//
18. Hyang Suksma wontêna wujud/ dora têmên kang mêstani/ iba kèhing tyang sumewa/ yèn sonya pan kadi pundi/ dumadi saking punapa/ rubaya kita puniki//
19. Badan tan ngawruhi wujud/ lo ing agêsang puniki/ kêdah wruhe sihing badan/ prayoga miwah bêbêrsih/ nanging pilih tiyang ingkang/ angrêksa badanirèki//
20. Durna sadangunya wau/ saure mung inggih-inggih/ mung sumaur alahiya/ Partadewa angling malih/ dumadine ing agêsang/ miwah sabarang kumêlip//
21. Tuwuhan sêsaminipun/ punika saking ing pundi/ kados tan mêdal Hyang jagad/ kang misesa ing dumadi/ marma amba kêdah wruha/ maring kang akarya urip//
22. Kang tan sulaya ing wuwus/ sabda sabarang dêra ngling/ têgêse sabda pan nyata/ kang ingaranan sayêkti/ irêng ingaranan seta/ yêkti mêmplêg dadi putih//
23. Marma yèn kang para wiku/ tan samar karêping janmi/ paitan tuhu wêcana/ mirsa sadèrènging lahir/ urip anggung amigêna/ yèn pisah kadi tan mikir//
24. Lupa badane ngalumpruk/ nir pangupajiwa ênting/ maligi madhêp sajuga/ punika kang dènwastani/ kasêbut Sang Hyang Pramana/ dumunung pranaja kering//
25. Uriping pramana iku/ tan lyan amung anê-[137]nêmpil/ lir simbar munggèng ing wrêksa/ pramila dipunwastani/ gêsang manggung amigêna/ dene karêm bêbarungi//
26. Anyênyiwo angrubiru/ ananggulang tyas kang bêning/ ngubungi panggawe ala/ sok karya gitaning ati/ dununge kang ingaranan/ pinisah raga ngalinthing//
27. Rubaya tiyang puniku/ dènpramana angoncati/ dahat katungkul ing gêsang/ tan darbe cipta mêmilih/ mèh kadi têkoning kewan/ pangupanyaning sirnanting//
28. Lan wus pinasthi dewa gung/ gèsanging manungsa nènggih/ pae lan gèsanging kewan/ manungsa anandhing milih/ adhêm bisa gawe panas/ kêcut bisa dadi lêgi//
29. Yèn kewan sêsaminipun/ êndi kang pêrak binukti/ lan tan sagêd ngreka daya/ sawontêna kang binukti/ botên andarbèni akal/ mila pinangan ing janmi//
30. Guthaka pringga sinamun/ punika kawula wêrdèni/ guthaka wrêdine guwa/ rong lèng babahan kang sami/ pringga têgêsipun samar/ sinamun ing aling-aling//
31. Naming karsaning sang wiku/ dumunung tiyang garbini/ awit babahan ing jabang/ sinamun miwah piningit/ lan duk ning garbaning biyang/ sintên ta ingkang udani//
32. Mijil karya gitèng kalbu/ luwar saking ing kuwatir/ ilang kang rasa sumêlang/ tinuladha pan tan kêni/ têgêse sintên kang bisa/ ngèmpêr eloking Hyang Widhi//
33. Lan ana kinêmbar wujud/ yèn lininggar) ango-[138]ncati/ pinarpêkan lir sumiwa/ rinasuk seje kang kèni/ rubaya pambatang kula/ tiyangamawang ing cêrmin//
34. Kados pundi ta sang wiku/ pambatang kula puniki/ lêrês lêpat kêkêncêngan/ ing karsane sang ayogi/ punapa sampun atêlas/ ing wingking mênawi tasih//
35. Yèn tan sampun wontên kantun/ karsa paduka pêparing/ ambêbadhe coba-coba/ rubaya kawula pundi/ Dahyang Druna tan ngandika/ lingak-linguk salira tis//
36. Naya aclum kusut amêsum/ aputih tan darbe gêtih/ tan miyarsa turing Parta/ yèn tan tinanya krêp angling/ pamuwuse tan na liyan/ mung hêm sandika lo inggih//
37. Rahadèn Tênaya wiku/ nèng wuri kêrêp anjawil/ sinauran gih sandika/ Partadewa duk miyarsi/ pangucaping Dhanghyang Durna/ dahat wlasira ing galih//
38. Wusana alon umatur/ saengga angarih-arih/ rubaya jêng panêmbahan/ manira matur sayêkti/ sampun dhahat sandèyèng tyas/ kabatang ingkang cêcangkrim//
39. Manira tan ngrasa unggul/ mung rumangsa kataman sih/ wêwulang jêng panêmbahan/ ing toh tan nêdya katampi/ linirua ing panabda/ jaya wusanèng dumadi//
40. Raosing tyas kang satuhu/ yèn lawan rênaning galih/ manira arsa jêjanggan/ supadi kapanduk ing sih/ ing mangke wus salin têmbang/ kang kangge sinom [139] pangrawit//

~ PUPUH XXV ~
S  I  N  O  M 

1. Ya ta Dhanghyang Kumbayana/ myarsa tur kang wor mêmanis/ prênthul-prênthul tuwuh ing tyas/ wusana ngandika aris/ êlo anak bokinggih/ awon jamurên ning wadhuk/ lamun pakênirarsa/ tadhahana nêm pêdhati/ ing kadibyan manira mangsa têlasa//
2. Kunêng lingnya Kumbayana/ obah jêngku amalangkrik/ Partadewa matur sigra/ mugi dènsih anjatèni/ manira nalika lit/ myarsa linge kang pra wiku/ lamun laladan sabrang/ prajane ing Atasangin/ kang jumênêng narendra ngiras pandhita//
3. Jêjulukirèng narendra/ Sri Maruta maha rêsi/ têdhaking Bayu bathara/ saking Sang Rêtna Maruti/ ingkang kagarwa dening/ Hyang Karaba asêsunu/ Prabu Rêsi Maruta/ kangsaning Hyang Odipati/ kinarsakkên ambaboni pra pandhita//
4. Ing sabrang suyud sadaya/ sungkême anggurunadi/ Rêsi Maruta pêputra/ Baratmadya kang wêwangi/ sumilih ing rama ji/ pandhita mêngku kaprabun/ tan pae lan kang rama/ ambêg santamartèng dasih/ Baratmadya yoga Bambang Kumbayana//
5. 5.        Gumujêng Maharsi Durna/ anyêndhu dènnya nauri/ lo gih kula niki kula/ palibaya kang de angling/ Partadewa ngling malih/ Kumbayana tyas pinunjul/ langkung lan bapa eyang/ ing karsane angêjawi/ wit miyarsa ing tanah Jawa ing benjang// [140]
6. Wontên prang ran Bratayuda/ Kurawa lan Pandhusiwi/ pandhita maharsi dewa/ pamêcane pêsthi-pêsthi/ sapa kang anglabuhi/ ing Pandhawa karyanipun/ pasthi nêmu suwarga/ saundhausuking panci/ Sri Bathara Krêsna kang minta nênimbang//
7. Duk samantên wiku putra/ kasmaran miyarsa warti/ matrênyuh tyas tilarpraja/ ing tyas sumêdya nglabuhi/ ing Pandhawa karyèki/ duk praptaning muhara gung/ kramantuk admajendra/ kawit kêna ing pangingling/ tan cinatur ing lêlakon tan prayoga//
8. Sapraptaning tanah Jawa/ kêna ing sangsara luwih/ anèng nagri ing Cêmpala/ sang wiku putra ubanggi/ sapa bisa matrapi/ ing sikaraning wong iku/ pratignya kinawulan/ lan wontên kinandha malih/ Pandhawa lan Kurawa nèng Jalatundha//
9. Angupaya astagina/ kang arupa cupumanik/ pusaka Sang Parikènan/ tumrah Palasarasiwi/ Kurawa adrêng mamrih/ aminta pusaka cupu/ nanging Sri Dipayana/ ing batos datan marêngi/ astagina sinabdan mêsat gêgana//
10. Dhumawah ing Jalatundha/ jumêgur lir ruging giri/ Kumbayana nulya prapta/ tulung nglêpaskên jêmparing/ Sang kaliardadali/ sêlulup jroning kang sumur/ jêmparing tanpa guna/ jêr sampun katampan dening/ dewa penyu parab Begawan Nala//
11. Gumuning manah kawula/ sabdaning dipa maharsi/ tyas rilane mring Pandhawa/ dumadakan Madrimsiwi/ kramantuk widadari/ ananging arupa kêbul/ astagina katampèn/ de wruju Pandhu narpati/ [141] lan sêmantên wikuputra agawe glar//
12. Nraju Pandhawa Kurawa/ sing abot dènsuwitani/ kang mêkatên lah rubaya/ gumliwange dèn katawis/ mangka pun Pandhusiwi/ gangsal Kurawane satus/ pasthi satus kang awrat/ Kurawa minggah rumiyin/ nuntên pun Pandhawa kantun dènnya minggah//
13. Nalika minggah sêkawan/ rampak nanging dawêg silir/ nuntên Bima tumut minggah/ taraju jomplang ajênthir/ Kurawa ingkang sami/ nèng traju tiba kumrutug/ Kumbayana kataman/ ing ubaya karya malih/ Duryudhana ingkang karya amiliha//
14. Narpati sèwu nagara/ lan sang prabu Dwarawati/ wikuputra manjing marang/ ing raja kang sèwu nagri/ Duryudhana narpati/ milih ingkang ratu sèwu/ inggih botên kadosa/ dora têmên kang sung warti/ dene maksih darbe milik kawibawan//
15. Nanging layak makatêna/ nalika nyabrang jaladri/ kawêkèn tan angsal palwa/ nuntên wotên ingkang prapti/ awarni kapal wilis/ èstri cahyane umancur/ turangga tinumpakan/ bisane nyabrang jaladri/ langkung rêmên lampahing ingkang turangga//
16. Ingkang nitih duk umiyat/ parjine ingkang turanggi/ krodha liwung anêmpuh byat/ turangga nulya garbini/ sarêng praptaning jangji/ mijil jalma warna bagus/ suku kiwa taracak/ soring karna mawi suri/ wus ingaran sira Bambang Aswatama//
17. Dhahyang Durna duk mi-[142]yarsa/ Partadewa dènira ngling/ krodharsa angrangsang sirah/ karo tiba gumalinting/ gumlundhung praptèng jawi/ kabucang ing maruta gung/ karo lêpas lir panah/ anèng tawang jêlih-jêlih/ sang pandhita tiba jro pura Ngastina//
18. Wuwusên dyah waranggana/ lan Gathutkaca nulya glis/ karone marpêgi sigra/ winartan karyaning tami/ purwa prapta mungkasi/ sang rêtna kalangkung ngungun/ ya ta Sang Partadewa/ angandika marang sori/ wruhanira bakal ana dhayoh prapta//
19. Ananging dhayoh pamungkas/ garjita sang ruming sari/ ya ta sampun aluwaran/ kunêng kawuwusa malih/ Sang Parbu Arimurti/ jawi pamêngkang wus rawuh/ lan Nata Baladewa/ Sêmbadra myang Pandhusiwi/ lon umatur Sri Kresna mring Baladewa//
20. Yèn parêng karsa paduka/ kula ingkang ngrumiyini/ nandangi pun Partadewa/ kula ujane ajurit/ angling Baladewa ji/ mung dèn prayitna ing pupuh/ yèn kongsi kasuwèn prang/ lilanana anusuli/ adan mangsah Narapati Danardana//
21. Sapraptaning palataran/ sêsumbar srinarapati/ ndi rupaning Partadewa/ dulunên iki Kresna ji/ iki Sri Arimurti/ Danardana iya ingsun/ pêparab Narayana/ Kesawa anrang ing jurit/ iya ingsun Mahaprabu Padmanaba//
22. Ya Bathara Narasinga/ kang mong si kalima siki/ gugup bungah nêmu praja/ yèn Si Basudewa siwi/ isih mong Pandhawa ji/ mangsa kênaa rinêbu-[143]t/ mêkatên nguyang warta/ aja ngucira ing jurit/ lah dènage mêtua tandhing sudira//
23. Angêtog prawiraning prang/ angrok bandawalapati/ gathuk bau têpung jaja/ ukêl kol aliru kêris/ Partadewa miyarsi/ nyandhak samir sutra wungu/ sumampir ing wijangan/ gandrung-gandrung amarpêki/ Kandhiraras ambondhèti munggèng wuntat//
24. Esthane pan kadi arsa/ anêmbrama mring dyah adi/ mrih rêsmi ge lumuntura/ Krêsna gita amalangkrik/ waspada myat kang mijil/ mungkur kukur-kukur pupu/ Kusuma Kandhiraras/ anggêtak saking ing wuri/ Krêsna jola niba ngrangkul Partadewa//
25. Sakamantyan sukaning tyas/ Partadewa lan sang aji/ matur Rêsi Kamajaya/ lan kang rayi sribupati/ pukulun yayi aji/ ing lêpat kawula katur/ de sangêt kumawawa/ lumancang tan tur udani/ ing pangrêksa mring arinta pun Pandhawa//
26. Sinêmbadaa paduka/ mêmêling winanti-wanti/ kasangsaya gitaning tyas/ gumujêng srinarapati/ dhuh kakang maharêsi/ sabda paduka kalintu/ lêrêse rak manira/ kang minta aksama yêkti/ dene kapilare têmah damêl susah//
27. Umatur Hyang Kamajaya/ dhuh yayi jêng sribupati/ kados manira tan susah/ matur purwa amungkasi/ kados yayi wus ngèksi/ sadaya lampahanipun/ angling Bathara Krêsna/ manirarsa mêdal jawi/ asêsandi kasor prang lan Partadewa//
28. Nahan Sri Bathara Krêsna/ mè-[144]yèg-mèyèg mêdal jawi/ saloyoran ngayang-ayang/ dupi praptane ing jawi/ panggih lan Pandhusiwi/ tinanya datan sinaur/ pijêr ngêsês angayang/ pamuwuse ringik-ringik/ Sang Arjuna gupuh mlajêng malbèng pura//
29. Sêmbadra tansah tut wuntat/ prasasat tan ngambah siti/ wuwusên kang anèng pura/ Kamajaya lawan Ratih/ duk miyat yèn kang rayi/ sigra amarani gupuh/ tundhuk wus rêrangkulan/ lir kêkupu amrih rêsmi/ Dèwi Ratih wus panggih ngrangkul Sêmbadra//
30. Wuwusên srinaranata/ Krêsna Baladewa maksih/ anèng jawining pamêkang/ tan darana angêntèni/ nusul wong agung kalih/ sapraptanirèng kadhatun/ myat kang rayi wus lênggah/ kapat Sêmbadra lan Ratih/ cuwa ing tyas angadu tan kadadeyan//
31. Sigra Sang Arya Têtuka/ ngabêkti ing sribupati/ Mandura nulya manêmbah/ ing Bathara Arimurti/ nulya ngabêkti maring/ kang paman Sang Pandhusunu/ saha sru karunanya/ dangu anyungkêmi wêntis/ Sri Bathara Krêsna umatur ing raka//
32. Sang Bathara Kamajaya/ pukulun sang maharêsi/ wus wancine anguculna/ mring ingkang sami piningit/ nahên angandika ris/ mring sang ari Pandhusunu/ kinèn manèh gêlagah/ kang tuwuh udyana warih/ dyan Sang Parta umangkat malbèng udyana//
33. Winawas wus kasat mata/ kang warna galagah langking/ Arjuna sigra anyandhak/ jêmparing Ayahsêngkani/ lumêpas wus ngênèni/ purna sirna glagah wulung/ kawangwang Yudhistira/ tu-[145]win tiga kang para ri/ Bayuputra lumumpat nyandhak Arjuna//
34. Ingumbulakên mring wiyat/ tibane katampan dening/ astanggung winangwang-wangwang/ gêdrug-gêdrug Bayusiwi/ lir bêlah kang pratiwi/ gêrêng swara gumaludhug/ lir gurnitèng ancala/ mangkana sang purnèng jati/ saisining kadathon sadaya mulya//
35. Kusuma Dayita nata/ lan sagung kang para cèthi/ wus purna lan kadi saban/ isin pulih kadi nguni/ bêburon samya prapti/ paksi munya ting balêkur/ mina kèh samya polah/ wrêksa wohe dadi- dadi/ sinang-sinang ting gêrandhul dhêdhompolan//
36. Kunêng mulyane sadaya/ Hyang Kamajaya bêbisik/ mring kang rayi Sang Arjuna/ yayi sira sun tuturi/ sutanira saiki/ manjing mring wismaning mungsuh/ karêpe manuhara/ sadulure ratu prapti/ anglakoni tuduhe martuwanira//
37. Sri Rêsi Jayawilapa/ dèrèng dumugi dènira ngling/ Arjuna galêlês mentar/ Bima sigra anututi/ Sang Prabu Arimurti/ tanpa pamit nuli nusul/ sarêng Sang Gathutkaca/ Kamajaya wusnya pamit/ adan mentar lan garwa ajumantara//
38. Nêngna Sang Hyang Kamajaya/ wuwusên kang anèng puri/ Drupadi lan Wilantênan/ tiga Kusumayu Kunthi/ cipta lir wong angimpi/ umyat rêsmining kêdhatun/ tambah endah ing warna/ kêbon-kêbon ngudyana sri/ puspitanjrah mawarna wangine tambah//
39. Wrêksa wohe tuwa-tuwa/ rampa-[146]k tumpuk tumpang tindhih/ tuwin kang ngêning balumbang/ toyanya tambah awêning/ mina kang taksih alit/ muncul gêdhe ting calêbung/ banyak arak-arakan/ akarya langêning ati/ urang watang mangan lumut ting salengkrang//
40. Kunêng gantya kawuwusa/ ingkang lêlana don jurit/ narendra gung ing Gumiwang/ kang anggung among wiyadi/ kasangsaya ngranuhi/ kapirangu amalatkung/ Prabu Suryaanggana/ supe maring pasanggiri/ mung Lêksmanawati kang katon gumawang//
41. Kêna ing sêsandi karya/ bisane Rêtna Gêndari/ asêsandi ingkang wayah/ kêkintun rimong palangi/ pinanduk ing ganda mrik/ lan pratandha srat winangun/ têmbunge amlas arsa/ nor roga mêmulêt ati/ pangarahe supaya mêmpêng ing yuda//
42. Nanging malah dadi wisa/ wisaning wong mangun jurit/ lali gawe sung kawangwang/ kang paring rimong pêlangi/ kadi katon sumandhing/ sasmita ywa anrang pupuh/ supe dhahar myang nendra/ tan arsa siniwèng  abdi/ guramean ngudrasa nèng pasarean//
43. Gêguling karya sumêlang/ kang anggung liniling-liling/ sinepa kusumaning dyah/ sinabda rum angrêrêmih/ dhuh mirah jiwa mami/ asih têmên ing apunggung/ sidhat gung mawa karna/ wisma tan ingambah janmi/ dèntulusa asih mring wong kawlas arsa//
44. Kagendra suwiwi pagas/ ayam kuncung taya rêsmi/ mina mananduk ing saya/ ayu gêgêg mêrak ati/ pêksi kang grana èsthi/ dêdalan tumanduk ngranu/ tan kondur ma-[147]rang sabrang/ sinangkala naya manis/ jênak têmên gusti anèng pamondhokan//
45. Rêkatha lit ing udaya/ rambatan dèntaratagi/ wong ayu salina sinjang/ ing kene wus amiranti/ panêngran[sira manjing/ pêpantêsên busanamu/ aywa kapati abra/ eman rêsmining sotya di/ mêsum kasor ujwalane mukanira//
46. Kunêng kang anggung migêna/ wuwusên Arya Pamadi/ patêmon lan Badranaya/ Sêmar lara dènnya nangis/ wus sirêp kang prihatin/ Arjuna alon andangu/ dhuh kakang anakira/ ing mêngko ana ing ngêndi/ alon matur Saronsari mring Palguna//
47. Turene têng pasanggrahan/ karêpe angincim-incim/ têng adhine Suryanggana/ Arjuna sigra nututi/ ing wanci bangun enjing/ wuwusên kusumaningrum/ lagyarsa asêsotya/ ingiring pawongan kalih/ bêkta nampan isi sabuk lan pêsatan//
48. Sang rêtna manjing patirtan/ Bimanyu prapta ing wuri/ wor pawongan bêkta nampan/ tan nyana lamun sinandi/ narka abdi kinasih/ pasatan tanapi sabun/ ngulungkên wus tinampan/ ya ta kusumaning puri/ saking jamban nguwuh amundhut kosokan//
49. Bimanyu malbèng patirtan/ sang rêtna ngandika aris/ age simah kosokana/ wus lawas ora babêrsih/ sigra dènnya ngosoki/ sariranggung linalulur/ jaja gigir padharan/ bocong wêlakang myang wêntis/ nora gêlêm dikon wi-[148]s bok lara simah//
50. Baskara mèh kawatgata/ ujwalane mananduki/ wus purna dènira siram/ mundhut pasatan sang dèwi/ ingaturakên nuli/ plengas-plengos Sang Bimanyu/ dangu-dangu kawangwang/ katon brêngose jlekithit/ sang kusuma arsa jrit nanging tan bisa//
51. Lathi tinutupan asta/ ginèrèt mêdal ing jawi/ arikuh dènnya lumampah/ pijèr kasrimpèt pang garing/ satèmah minggrang-minggring/ asta ro anggung anyut/ ya ta abdi ro ingkang/ satêngga jawining kori/ pandulune mring sang dyah lir pinalara//
52. Pawongan jrit lumaksana/ arsa tur uningèng gusti/ wuwusên Sang Hendraputra/ kagèt duk miyarsa panjrit/ linuru wus kapanggih/ ing putra Risang Bimanyu/ ngèwèng-èwèng wanodya/ kreyaban lumaku miring/ pinarpêkan tinanya saking ing wuntat//
53. Bimanyu kagyat anjola/ ucul ngasta mring sang dèwi/ arsa mlayu dyan cinandhak/ ujunging pasatan kêni/ tèmah dheprok sang dèwi/ Arjuna tanya mring sunu/ paran purwaning arsa/ Bimanyu matur mungkasi/ angandika wong agung Hendraatmaja//
54. Wis kulup nuli uculna/ tuwin kalamun sira sih/ gampang yèn wis sampurnèng prang/ kalamun unggul ing jurit/ tan wurung yèn sirambil/ parikramaning prang pupuh/ brana mangka jarahan/ panungkul para bupati/ sakèh ingkang putri minangka têtawan//
55. Payo malbèng pasanggrahan/ wruh-[149]a rupane sang aji/ ing sabrang Sri Suryanggana/ kaniayane kêpati/ angiras sun tuntuni/ pakartining prang rahayu/ tan amigênèng guna/ wus manjing satriya kalih/ kawuwusa wus salin têmbange durma//

~ PUPUH XXVI ~
D  U  R  M  A 

1. Suryanggana tan pêgat amriyêmbada/ guling gung linaliling/ dhuh pêpujaningwang/ aja tumuli nendra/ sapanên dasihmu gusti/ paran ta mirah/ dhahat tan nabèng dasih//
2. Larang têmên biyadane wong Ngastina/ baya durung bisa ngling/ wuwusên kang prapta/ pawongan tur uninga/ yèn pura kataman dening/ satriya endah/ misesa ing sang putri//
3. Gusti ari paduka linarak-larak/ kilap dadosing wuri/ ya ta srinarendra/ duk myat pawongan prapta/ gregah nulya amrêpêki/ sarwi mêndhapan/ wuwuse angrês-rêsi//
4. Dhuh gustiku ing mangke kawulanira/ layak wurung ngêmasi/ yèn sirawus prapta/ mirah paring husada/ parêkan mundur sarya ngling/ gusti kawula/ dede sang raja putri//
5. Kunêng ingkang anggung kandhuhan kung rimang/ wuwusên Pandhusiwi/ nèng jaban purendra/ arsa anêtêpana/ lungguhing satriya luwih/ utamaning prang/ yêkti nganggo tinari//
6. Wani ora tinakon lawan prayoga/ dadi tan ngucirani/ yèn liyaning praja/ nganggo ambuwang layang/ ya ta Risang Hendrasiwi/ adan sêsumbar/ swara lir muksèng wyati//
7. Aprabawa yayah kapilêng-[150]kang myarsa/ mangkana dènira ngling/ kèh Suryaanggana/ yèn sira tambuh mring wang/ sun wirèng rat wignyèng jurit/ samya Pandhawa/ trah Rêsi Bramamani//
8. Sun atmaja Surapatindra Suraya/ ya Sang Prabu Karithi/ siniwèng wranggana/ lêlancuring surendra/ kinarya lananging bumi/ winênang ngrunah/ wil diyu myang rasêksi//
9. Nadyan janma kang ambêg murka candhala/ tan parikramèng jurit/ kaya têkonira/ mukul prang murang dalan/ nir parikramèng aji/ kasusu arsa/ tampa putrining aji//
10. Bungah-bungah panarkamu kadangingwang/ murut wêdi ing jurit/ hèh Suryaanggana/ rêbutên ing ayuda/ sotyèng rat ingsun Jahnawi/ ya Dananjaya/ ya iki Si Pamadi//
11. Ya Arjuna ya Janaka ya Pamadya/ ya Parta Pandhusiwi/ ya Arya Palguna/ dènage Suryanggana/ mêtua sun kang anadhahi/ yèn nyata lanang/ sagêndhingmu ing jurit//
12. Ya ta wau Sang Prabu Suryaanggana/ karna kadi pinêthik/ sirna brangtanira/ mring putri ing Ngastina/ gêgamaning prang cinangking/ mijil ing jaba/ wusnya myat kang nyumbari//
13. Amêrpêki Parta cinandhak lambungnya/ nanging tyas datan gigrig/ singgan-singgun nora/ ya ta Sri Suryanggana/ angling hèh Parta dèn aglis/ apa nèng sira/ tibakna sun tadhahi//
14. Anauri satriya Adananjaya/ langka ujarmu iki/ dudu watakingwang/ yèn aprang dhinginana/ kapindhone yèn sirèki/ sun dhinginana/ bok tan nga-[151]nti malêsi//
15. Muring-muring sang nata narik curiga/ anggoco wanti-wanti/ Arjuna tan obah/ eca ngadêk ing ngarsa/ rusuh trape dènira mrih/ marjayèng Parta/ Arjuna mèsêm angling//
16. Hèh sang nata aja kêsusu ing aprang/ sun tan nêdya ngoncati/ salina gêgaman/ anggonên marjayèngwang/ sang nata sugal nauri/ hèh Pandhuputra/ malêsa sun tadhahi//
17. Sigra narik curiga Ki Kalanadhah/ pusaka Hyang Pramèsthi/ duk sinurayèng prang/ lan yaksendra Newata/ barêng panah Pasopati/ siyunging Kala/ loro pinuja dadi//
18. Siyung ngisor dadi kêris Kalanadhah/ kang dhuwur Pasopati/ Arjuna ngandika/ hèh Sang Nata Suryanggana/ iki wêkasanmu urip/ age umyata/ ujwalaning hyang rawi//
19. Ewadene sirarsa urip dènkêbat/ ambungên sikil mami/ anjrit Suryanggana/ sarwi amrang curiga/ tan sira dhewe pinaring/ jaya kadibyan/ pagene sun ngabêkti//
20. Wus jamake wong bêcik lawanan aprang/ sapa sor angêmasi/ sang Padmèng Surendra/ mantukkên Kalanadhah/ pêcating yitma barêngi/ Sri Suryanggana/ gumlimpang wus ngêmasi//
21. Surêm-sirêm gêgana alimêngan/ pracihna ratu mati/ jalada mangubyat/ gumlêgêr kang prabata/ gurnitaning jalanidhi/ bantala obah/ munya dhêdhêt rawati//
22. Ing sadangunira wong agung dènnya prang/ Bimanyu ngintip-intip/ tuwin sang lir rêtna/ [152] anggung ngungak cêndhela/ duk rak kang ngêmasi/ anjrit karuna/ lumayu dèntututi//
23. Cinandhak rikmane sang rêtna kalumah/ karuna dènlik-elik/ Sang Arjuna sigra/ sirahe Suryanggana/ pinagas murda gumlinting/ adana nyandhak/ sanjata Dadedali//
24. Linêpaskên sinangên wus buncang sirah/ tiba ngarsaning Patih/ Gajah Satrutapa/ bubar ing panangkilan/ gumuruh kang pra dipati/ sadaya arsa/ bela patining Gusti//
25. Gumarubuk lumêbêt ing pasanggrahan/ wuwusên Bayusiwi/ lawan Gathutkaca/ kèndêl ning soring wrêksa/ tan antara ingkang prapti/ narendra Krêsna/ prapta sru dènira ngling//
26. Yayi Werkudara age têtulunga/ lan sira Bimasiwi/ ingkang rinêbut prang/ kaipe Madukara/ nèng jro kinêmbulan dening/ prajurit sabrang/ rajane wus ngêmasi//
27. Bima Gathutkaca marang pasanggrahan/ sinambi turut margi/ anjèthoti sirah/ Sang Arya Wêrkudara/ mung gada kinarya babit/ rangkêp pat lima/ gélasah angémasi//
28. Kang katênggêl gada ajur datan kalap/ suh ajur ting saluwir/ kêna tinêngêran/ tilas Bima Têtuka/ kang tugêl sirahe pêsthi/ sisa Têtuka ting saluwir//
29. Kang sayêkti ginada ing Arya Bima/ wong sabrang kêkês wingwrin52)/ ya ta kawuwusa/ Sang Gajah Satrutapa/ umiyat Radèn Pamadi/ lumayu sigra/ prapta nungkêmi sikil//
30. * Bima Krêsna Gathutkaca samya prapta/ miyat54) kang anyungkêmi/ ya ta Sa-[153]trutapa/ umatur wor karuna/ dhuh gusti sang jayèng jurit/ mugi pyarsakna/ ing ature pun patik//
31. Yèn paduka anglajêngna ing dêduka/ tan wande tumpês tapis/ dhuh gusti ngemana/ mring kawula Gumiwang/ kawula ingkang kadugi/ nyirêp ing wadya/ kang sami labuh pati//
32. Lawan botên adamêl sukaning driya/ mrih pêjahing cêcindhil/ ing prang tan linawas/ angling Sang Hendraputra/ pangucapmu lir garimis/ sun durung wikan/ aranmu kang sayêkti//
33. Lawan apa lungguhmu ana ing sabrang/ paran karêpmu iki/ dene sira têka/ nungkêmi padaningwang/ matur Satrutapa Hèsthi/ gusti kawula/ ing sabrang lênggah patih//
34. Kaparingan nama Gajah Satrutapa/ wondene ingkang abdi/ kamipurun nyêlak61)/ ing ngarsa jêng paduka/ yèn kaparêng karsèng gusti/ rèhne ing mangkya/ raja kawula lalis//
35. Kaparênga kêng abdi ngaturkên praja/ Gumiwang mring Jêng Gusti/ minangka62) têtawan/ putrine srinarendra/ panunggul brana sotya di/ dêdamêling prang/ pratandha jayèng jurit//
36. Pintên banggi kang abdi pinarêng gêsang/ sok sampuna ngabêkti/ lan ngaturkên praja/ saisine Gumiwang/ owêl tuwuh glagah grinting/ luhung têksiha/ sumiwi ing Jêng Gusti//
37. Matur nêmbah Arjuna mring nata Krêsna/ pukulun sribupati/ kawula sumangga/ turipun Satrutapa/ sang aprabu ngandika ris/ ingkang prayoga/ Si Satrutapa patih//
38. Dhawuhêna ngratoni [154] Praja Gumiwang/ angrèha pra bupati/ miwah manca praja/ kabèh padha renea/ ya ta Sang Arjuna aglis/ dhawuhkên marang/ sirèng rêkyana patih//
39. He ta Gajah Satrutapa tampanana/ dhawuhing bathara ji/ yèn ing mêngko sira/ ginanjar mêngku praja/ ing Gumiwang angratoni/ labête lawas/ kawêngkuwèng sireki//
40. Aja owah jenênge Sang Prabu Gajah/ Satrutapa narpati/ sira manèmbaha/ mring prabuku Ngamarta/ sira muliha dènaglis/ sakèhing brana/ kapraboning narpati//
41. Lan sakèhe pusaka gêgamaning prang/ kadarbe ing sirèki/ mung bêndaranira/ Si Lara kang sun gawa/ cèthine aja na kari/ Sang Prabu Gajah/ sumungkêm sru anangis//
42. Angrêrêpa ature Sri Satrutapa/ sumungkêm ing pratiwi/ dhuh gusti kawula/ lilanana atut wuntat/ Arjuna ngandika aris/ dènage sira/ muliha aja kari//
43. Marma sira yèn ngantia lawas-lawas/ sadeyaning wong cilik/ tan wurung akarya/ rêtu rusaking praja/ sang nata manêmbah aglis/ sumungkêm pada-/ nira Sang Arimurti//
44. Nulya nêmbah mring wong agung ing Pamênang/ nulya mring Sang Pamadi/ riwusnya mangkana/ sang nata agya budhal/ kêbut ing sisaning pati/ sang prabu anyar/ ing lampah mandhêg nolih//
45. Kadya priya kasmaran ing wanodyendah/ samarga tawang tangis/ wuwusên Sri Krêsna/ angling mring Dananjaya/ yayi pasanggrahan iki/ sira basmia/ kabèh dimèn barêsih//
46. Yèn wis tunu sira buncanga ing barat/ bangke dimèn barêsih/ [155] sigra Dananjaya/ musthi kang Bramastra/ kumêlun dahana mijil/ kumantarkantar/ wisma gung kang dènbyuki//
47. Gumarubug saengga wana kawêlagar/ ngêbyuki nganan ngering/ sigra Hendraputra/ mênthang sanjata wrayang/ lumêpas nêmpuh ing agni/ mubal sumêbar/ sumyur sumawur mamrih//
48. Bangkening wong kabuncang tibèng samodra/ kumrutug lir garimis/ minangsa ing mina/ kêmroyok ting kalobak/ kunêng wuwusên Sang Aji/ Krêsna lan kadang/ wus bubar kundur maring//
49. Ing Cintakapura bêkta putri tawan/ punggêl kang dènsêrati/ lakon Partadewa/ ing Dhukuh Tejamaya/ sangalas Besar Dal warsi/ sastraningangka/ 9 9 7 1 mungkasi//

tamat

SULUK PANDUKING DUDUNUNGAN

Anggitanipun abdi-dalem Raden Tumenggung Sastranagara.

sekar Dhangdhang-gendhis : 12 pada.

~ DHANDHANGGULA ~    

1. Poma sira ngawruhana sami, aja pangling jebeng susurupan, den awas sira tataken, ewuh ing takon dunung, lamun nora kalawan wisik, lir kinjeng tanpa soca, saparane nglangut, poma jebeng angungseda, atakona ingkang wus angaji pati, ing reh kang nora samar.
2. Poma-poma anak putu mami, aja tungkul dunya lan kapenak, dene tan ana  wekase, tan ana wadinipun, lara pati sira lakoni, tan lana ananira, nora wande mantuk, nora jenak neng dunungan, jroning dunya den padha sira prihatin, aja sah paguneman.
3. Paguneman lan mitranireki, sira jebeng yen nora tatanya, ningalana sastra bae, sastra minongka wuruk, aja kandheg sira akhasil, upayanen den-angsal, aja sira tungkul, aja wedi beya wragad, yen tan duwe ngadhapa saosa kardi, asraha jiwa raga.
4. Supaya jebeng antuka wisik, yen tan nemen mongsa den-wejanga, den-sareh amet galihe, ewuh wong takon dunung, marga rusit repit aremit, pirantine wus teka, jebeng aja tungkul, poma-poma den-waspada, raganira lir lungan sipeng ing margi, pasthi tan wande pulang.
5. Den-aeling jebeng ing ngaurip, aja sira laku dora-cara, dadi panengeran ngakeh, tan kandel golek ngilmu, nora kaya wong temen kaki, nastiti akeh welas, lan kandel ing guru, pan kolur pamulangira, satibane wong temen akeh wlas-asih, lan kinasihan ing Hyang.
6. Ya iku wong kang temen nastiti, angguguru ingkang wus apana, dadya wruh panjing surupe, kyeh lire angguguru, kang saweneh ateki-teki, mring pandhita-pandhita, tan ana potipun, atakon ngilmu kang nyata, ewuh temen eh jebeng raga puniki, atakon ing dunungan.
7. Aja lali ing namanireki, aja dumeh sira wruh ing sastra, aja tungkul sastra bae, yen durung ngolih tuduh, guguruwa mupung ngaurip, kang anom lan kang tuwa, tan lana neng dunung, tan wande tekeng ngakerat, raga iki nora wurung pulang siti, jebeng paekanana.
8. Kang wangsit jebeng sengga wong ngimpi, tansah rupane dhewe den-kawangwang, pralambining turu dene, sajroning turu iku, angrasani nikmating urip, saniskara katingal, sajroning aturu, nora beda pejah gesang, kang wus awas dening wruh raga pribadi, iku wekas ing sukma.
9. Pan wong iku jebeng wus pinasthi, yen wong lara pangantepe teka, belis lanat katon kabeh, ana kang rupa guru, ana rupa ibu lan nini, ana rupa wong sanak, ana rupa dulur, ana ngajak kekesahan, lah den-tetep imanira aja gingsir, iku tingal sakarat.
10. Poma jebeng sira yen asakit, ujar iku sira aja lena, weneh andulu ngilmune, akeh liring kadulu, yen kapencut aniniwasi, dadi mring panasaran, kang ngagama dudu, yen tingale kang wus nyata, jroning pati datan amanggih-pinanggih, wus katingal sampurna.
11. Poma jebeng yen prapteng sayekti, aja pegat ing pangrakitira, tegese iku elinge, dipun-eling ing tuduh, ngurebana ujar kang yekti, kawruhana den-awas, ing sakarat iku, nora kena ginagampang, den-amadhep gagamanira den-becik, aja kongsi kasoran.
12. Yen kasora jebeng tibeng sisip, pan kasasar jro sakarat pama, pacampuh ing ngaprang gedhe, mungsuhira pra ratu, wadyanya keh tur sekti-sekti, sira ijen kewala, tan wande kapikut, nanging jebeng ana uga, wong sawiji ngasorken mungsuh sakethi, mawendra wurda sirna.
13. Tanah Ngarab Jeng Bagendha Ngali, yen mengsah prang pan ijen kewala, amung lawan titihane, lan pedhangira ampuh, marma jebeng ing wong ngaurip, ngupayaa gagaman, ingkang lewih ampuh, liring gagaman kamuksan, yen wus nyekel sirna mamalaning pati, mulya jati wisesa.