SERAT MADURASA (II)

Perangan 10
ALUS KASARING RASA PANGRASANE MANUNGSA

BEDA-bedaning manungsa, katarik alus kasaring rasa pangrasane, ana kang banget aluse, ana kang banget kasare. Kaupamakna pucuking driji karo dlamakan. Pucuking driji bisa mbedakake gegrayangane : sutra, bludru, lenga, glepung, kapas kasa, kikir, rempelas. Nanging dlamakan ora bisa. Pucuking driji gampang krasane, dene dlamakan angel krasane.

Manungsa kang kena kaupamakake pucuking driji, enggal krasa lan ngraitane yen ngrungu pitutur, sarta enggal bisa mbedak-mbedakake kang perlu lan kang ora, nimbang kang alus lan kang kasar, ngregem kenceng marang nalar kang wigati, nggandhuli kukuh marang kang katon. Tansah gagap-gagap utawa ngintip-intip nalar kang bener lan becik.

Nanging kang kena kaupamakake dlamakan : tanpa gawe, panggugah, penget, pitutur, kojah, carita, tepa tiladha, pasemon sapanunggalane. Marga kabeh ora ana kang krasa ing rasane, marga rasane kaling-kalingan ing rasa kasar (hawa napsu) kang kandel kaya kapale dlamakan. Sumitra kang wus kadhasaran rasa alus sawatara, iba kencenge anggone ngregem surasa kang muni ing dhuwur. Muga pinaringana rahayu.

PRAYITNA, WEWEKA, WIRANGNYA

Prakara kang perlu katindakake luwih dhisik tumrap wong ngudi kawruh kasampurnan, yaiku : nglelantih mbedakake thuthukulan kang ala karo kang becik; niteni kang bener lan kang luput, ing sajroning batine dhewe. Tekade : MENENG (sing sapa arep weruh obah-obahan, kudu meneng).

Yen wis bisa mbedakake rasa rupa-rupa, jalaran saka sregep ngrasakake karo niteni, iku diarani : PRAYITNA.

Sawise bisa mangkono, banjur kang ala lan kang becik mau dipisah-pisah, kang ala ora ka-anggo, ka-angkah aja thukul maneh, sarana kalalek-lalekake, dene kang becik (kang bener) dianggo, diurip-urip. Yen wis bisa memisah mangkono iku, arane : WEKEKA.

Sawise kapisah-pisah, kang becik lan kang bener mau diejumi, ditata utawa dienam, diempakake dayane, dipigunakake manut dayane. Yen wis bisa ngupakara utawa nggarap, kang becik lan kang bener manut mesthine, karan : WIRAGNYA.

Manungsa kang sinebut wiragnya, wis mungkur saka pagawean mbedak-mbedakake ala lan becik, apa dene misah-misah ala karo becik, kang dumunung ing batine. Garapane mung kang sarwa becik, wis ora gepok senggol karo kang ala. Yaiku drajading para Nabi lan para Sukci ing ALAM GAIB.

ΘΞΘ

Perangan 11
MRATELAKAKE BAB THUKULING BUDI

lire :
oleh piwulang kang metu saka atine dhewe,
yaiku piwulang kang agawe marem lan panarima ing ati.

1

CARITANE WONG KANG DHEMEN WURU DAWA

Sawijining wong karem wuru dawa lan sesongaran ana ing pakumpulan, pangrasane : wong liya padha dhemen, marga gagah/bergas, ora weruh yen d-ewani lan di-esemi ing wong. Yen dielikake, ora dadi ing panarimane, malh kleru tampa. Ing sawijining dina wong mau main ana ing pakumpulan, banjur weruh wong waru dawa sarta sesongaran, apa-apane jibles kaya dheweke, ing kono thukul ewa lan gethinge marang kang wuru dawa mau, ciptane : E, e, dadi kalingane wong wuru dawa lan sesongaran iku ala banget, mangka aku biyen iya ala banget kaya kae.

Kancaku main iki pasemon lan lelejeme padha nyampahi, nyampleng kaya nalika aku wuru biyen kae. Yen ngono aku biyen ya di-esemi kaya mangkene, adhuh, lali lali den elingna : Aku ora arep wuru dawa maneh-maneh.

Liding kandha : Pitutur saka buku, guru, Nabi, Wali, lan liya-liyane kang dununge ana ing lair : tanpa gawe yen ora kapethuk karo rasane kang dipituturi. Marga kang kuwasa nuruti iku sajatine tuwuh ing batine wong dhewe-dhewe.

Mula sarehne kapethuk lan panarimaning ati iku asale saka ngrasakake karo niteni, mula wong urip kang teberi ngrasakake lan niten, akeh bathine, marga rina wengi tansah oleh pitutur saka atine dhewe.

2

DONGENG MANUK CILIK LAN KUCING

Sawijining kucing gumun banget weruh manuk cilik, saben-saben miyik, tansah dicolong ing kewan liya. Osike : Ah, mbesuk, yen aku manak, anakku bakal dak elah-elih panggonane, supaya kewan kang nedya ganggu gawe anakku, aja nganti bisa niteni panggonane anakku.

Prayitnane lan wewekane kucing saka anggone niteni, kang njalari slameting anak-anake.

Ing sawiji dina manuk cilik kapethuk kucing, sambate :

Dhuh kucing, aku tuturana, kepriye bisane anakku slamet kaya anakmu. Kucing mratelakake yen anakke kerep dielah-elih panggonane, murih kewan liyane ora neteni panggonane.

Manuk takon maneh : Kepriye asale kowe duwe akal kang mangkono? Wangsulane kucing : Ya marga kerep weruh anakmu dicolongi gagak, jalaran ora kok elih panggonane.

Liding dongeng : Kahanan lan lelakon kang gumelar kabeh iki dadi guru ingatase kang ahli ngrasakake lan niteni. Terkadhang lelakoning wong sok dianggo pangilon dening kang niteni, nanging kang dienggo ngilo ora weruh, marga ora niteni.

3

KATRANGAN : APA-APA YEN ORA KALING-KALINGAN
BANJUR KATARA

Bisane oleh rasa lan pangraita, saka ngrasakake lan niteni mau marga ora kalimputan ing obah-obahan, kayata : olehe pitutur saka atine, enggone wuru (mabuk) iku nyata ala, iku sababe : thukul pangraitane katarik saka menengge ing sawatara.

Marga dhek samana atine aso dening ngrasakake kerti.

Iku minangka tuladha, yen thukuling pangraita utawa tumandanging rasa iku, jalaran saka menenge adon-adon kasar.

Mula, wong urip kang kepingin akeh bathine, kudu akeh enggone ngleremake pancadriyane. Saya akeh lereme saya akeh bathine.

Saka banget lereme, saya pramana marang rasa kaalusan.

Wong ora susah duwe niyat : aku tak ngrasakake utawa aku tak sregep niteni. Cukup mung : TAK MENENG.

Mengko rasa panggraita thukul sajroning meneng, ora nganggo : tak.

4

WONG WANGKOT LUMUH NGRASAKAKE LAN NITENI APA-APA,
IKU THUKULING RASA LAN PANGRAITANE
KUDU KEPENTOG ING KASUSAHAN, MURIH KEPEKSA
MENENG ADON-ADONE KANG KASAR.

Conto : Pitik kang lumayu apetrak-petrak, marga buntute katutan blarak garing muni kresek-kresek, dikira ana kewan liya kang mbledig. Ora ngertia yen saka panggawene dhewe.

Apa kang sinandhang ing manungsa ya saka polahe dhewe, nanging ora rumangsa?!

Dituturana nganggo buku, guru, wali lan Nabi, yen durung ngrasakake lan niteni dhewe, iya ora percaya, tansah mamang, iya apa ora, jalaran durung ngalami tandha yekti.

Pitik kang petrak-petrak mau lagi yakin ngandele yen wis kepentog, upamane : kapentog ing grumbul (pager) kang marakake kepeksa meneng, ora bisa mbanjurake polahe. Ing kono thukul panggraitane lan ngrasakake ing yakine. Blarak ing buntute banjut dicucuki.

Liding kandha :

Wong kang wangkot iku sok dipentokake dening kang murba masesa murih kepeksa : meneng, aja bisa mabnjurake polahe.

Wujuding pentogan yaiku : lara, kasusahan utawa kasangsaran.

Awit saka iku wong nemu kasusahan aja ngresula, malah kudu sukur kanthi prihati, nggoleki lupute, banjur mareni.

Dene yen durung kapentog, diprayitna nggolek dalane panggraita sarta thukuling rasa lan budi, sabisa-bisa aja kongsi dipentogake, bebasan : Aja pupur sawise benjut.@@k.

5

KANG KENA DIENGGO GANDHULAN KUKUH IKU :
OLEH-OLEHANE DEWE

SAWENEH wong bungah lan marem, sabab oleh ngelmu kang peng-pengan saka guru linuwih. Ana saweneh bungah lan marem saba jajah sesurupane, saka layang warna-warna anggitane pujangga linueih, utawa saka kitab warna-warna anggitane para Auliya kang luhur martabate.

Mungguh sayektine kang patut digawe gocekan (ora mlesed) iku mung pitutur kang tinemu ing batine dhewe.

Pitutur saka njaba (lair) mung dadi srana thok-thok, lire : dadi lantaran bisane niteni karo ngrasakake, sarana taberi ngleremake pancadriya.

Dadi yen ora taberi nyuda tumangkaring hawa lan ngrasakake nganti weruh marang rasane, kaya wong ngrasakake asining uyah, iku ngelmu lan sesurupane, kang akeh-akeh tanpa gawe ; sabab mung dumunung ing angen-angen, tegese : mung lagi bisa ngarani bener lan becik, dhemen sarta ngalem, utawa lagi ngerti marang surasaning tembung.

Aja gumampang ngaku weruh marang RASANING tembung, yen ora sregep ngenengake rasa kasar.

Ringkese :

Bola-bali kang mupangati iku mung OLEH-OLEHANE DHEWE.

Rejeki kang olehe saka nyambutgawe krekelan, kang krasa nikmat lan mupangati marang awak sarta mberkati iku mung saka kringete dhewe.

Saweneh wong kang ngudi kawruh mung arep njupuk wose bae, ora dhemen marang buku kang mung isi pitutur, kang disenengi buku kang isine dhuwur-dhuwur lan gedhe-gedhe.

Ana saweneh : dupeh wis sugih ngelmu, rumangsa wis mumpuni, nampik marang layang pitutur, kayata : Layang Wulang Reh, Wedhatama, dilepeh pituture, ciptane : Ah, iku rak kanggo kang isih ca-ra-kan, aku rak wis dhuwur.

Wong kang mangkono iku sejatine wis kesasar adoh, sabab kadhasaran ing riya’ (angkuh, sombong).

KATRANGAN

Kang kacetha ing angka, 1, 2, 3, 4, 5, kasebut ing dhuwur mau kabeh, mung aweh pituduh, yen manungsa bisa thukul budine (oleh piwulang kang yakin, kang metu saka batine dhewe, kang agawe kemaremane ati kang temenan) sarana MENENG adon-adone kang kasar. Dene dalaning meneng : ana kang sabab diniyati, ana kang sabab kapeksa, ana kang jalaran saka kapinujon. Bablase kanalaran iki, nyumanggakake.@@k.

Bener luput ala becik lawan begja,
cilaka mapan saking,
ing badan priyangga,
dudu saking wong liya,
pramila den ngati-ati,
sakeh durgama singgahan den eling.

ΘΞΘ

A

Perangan 12
MRATELAKAKE BAB EMPAN LAN URUBING DAYA

Apa tegese : empan? Apa tegese : urub?

Geni, empane : dithuki kayu garing, ditepasi, urube yaiku undhaking geni kang katon, kang banjur ngundhakake RASA PANAS. Dayaning tangan, kepriye empane? Dikulinakake nyenyekel, nyambutgawe, angkat junjung barang abot lan sapanunggalane.

Endi urube? Yaiku : undhaking kakuwatane, undhaking kaprigelane, lan banjur ngundhakake rasa kuwat rasa prigel.

Rasa driji, kepriye empane? Dilelantih ngrasakake lan niteni beda-bedaning grayangane barang warna-warna, kayata : sutra, elar, rempelas, es, wedang, dom lan liya-liyane.

Endi urube? Iya awase marang beda-bedaning grayanganing barang. (Wong wuta lumrahe luwih awas panggrayangane katimbang wong kang isih waras), iku kabeh oleh-olehing ngrasakake karo niteni kanthi kalumpuking kekuwatan gumeleng nuju marang rasa sawiji.

Liding catur :

Gedhening daya saka urub (urip), urub saka kehing empan (kulina), dene kulina iku saka sapisan, nuli pindho, ping telu, sapiturute, suwe-suwe mempan, nganakake urub.

B

MAKSUDE BOCAH DISEKOLAHAKE

Bocah sekolah iku maksude : ngempakake pandulu, pangrungu, pangucap, pangrayang, pikir lan rasa.

Empaning pandulu : ndedeleng kang titi, nggambar, nitipriksa wanguning gambar lan tulis, nyawang pranatan kang becik sapanunggalane.

Oleh-olehane : awan pandulune, yaiku urubing pandulu, uga karasa awase (urub tegese : urip).

Empaning pangrungu : kulina nggatekake dhawuhe guru, clathune kanca-kancane lan clathune dhewe.

Empaning pangucap : clathu seru, cetha, beda-bedaning wanda, aksara ilat, gorokan, lambe, mangsuli pitakon, mratelakake sapanunggalane.

Empaning tangan : nggambar, nulis, nyulam, ngukir. Oleh-olehane kaprigelan.

Empaning pikir yaiku : ngematake tumandanging pandulu, pangrungu, pangucap, panggrayang sapanunggalane.

Yen ing bab iki nganti kurang wigatine, bisa nuwuhake prakara kang ora rinasa, kayata :

1.     Kerep ngucap manut roh khewanine, katarik pambandhanging nafsu kang ajak gugup, kesusu, temahan tinggal pikiran.

2.     Kerep ora sumurup kliruning caturane dhewe, sebab pangrungu ing nalikane clathu, ora gathuk karo pikiran, sababe : ana kang saka pambandhange nafsu, ana kang jalaran angen-angen, kulina tumandang tanpa sir (panggagas).

3.     Akeh bocah lalen lan bingungan, peteng sarta bruwet, iku ora liya sabab kulina nggagas lakuning pikir tanpa pranatan ora kaya banyu mili, malah kaya banyu kang diubek-ubek utawa mambeg.

4.     Akeh bocah cepak klirune, jalaran saka gugupan, kagetan, uwasan, sumelangan, tipisan aten, iku sabab kulina ngempakake nafsu kang ajak gugup, wedi lan sumelang, ora ana kang ngenggokake murih saline kang diempakake. Manawa nafsu kang ala kakehan empan, gedhening kekuwatane ngalingi rasaning : sir.

5.     Akeh bocah kang solahe rengeh, sugih bendana, kurang pangarah-arah, kayata nyelehake barang kurang pernah. Doyan edheg, mlaku kerep kesandhung. Iku sababe kakehan obah roh khewanine, ora ana kang nyenthoki, kebannjur dadi roh khewani kakehan empan, kagedhen kekuwatane roh peteng, metengi pikir.

Ing ndhuwur iku empaning pikir kang sapisan (ngematake tumandanging pangucap, pangrungu, pangambu, panggrayang, pangicip) dene kang kapindo : dienggo ngeling-eling sarta nganam-anam (golek pikiran), kayata : nganggit-anggit, etung-etung, ngapalake, mangsuli pitakon, golek reka lan liya-liyane.

Empaning rasa : mbedakake klakuwan ala lan becik, sarana dongeng, dituntun welas marang kewan, ngajeni marang wong tuwo, guru lan sapa kang patut diajeni. Dipurih ngrasakake tindak saru lan pantes, dituntuni weruh marang unggah-ungguh, tatakrama, duga-duga, prayoga, riringa, weruh ing panarima lan sapanunggalane.

Yen karingkes, maksude sekolah iku : ngurip-urip rasa kang becik (kang marang alus lan padhang), memati rasa kang ala (kang marang kasar lan peteng).

Jiwa kang isih ringkih kaya jiwane bocah, durung duwe kaprayitnan, durung pati bisa mbedakake ala karo becik, kang dumunung ing garbane, mulane ya kudu weweka.

GURU kang dumunung sjabaning garbane murid, ka-anggep ana sajroning garbane murid, lire : kudu ngleboni atining murid, dijaluki tulung dening jiwa kang ana ing garbane murid, ing prakara prayitna karo weweka, apa dene panuntuning pikir sarta pratikel empan kang becik, pamenggak kang ala.

Dadi guru iku dhukun kang wajibibe nambani lelaraning jiwa, kudu nitipriksa apa lelarane, apa tambane, sarta kapriye patrape nambani.

Bisane mangkono yen guru prayitna dhewe sarta weweka dhewe, marga bisa meneng adon-adone kang kasar supaya bisa ngrasakake karo niteni.

Guru sekolah, guru kawruh kasidan, apa dene guru sajati ing alam gaib, kwajibane ora beda, kabeh-kabeh tetulung ing bab : prayitna lan weweka, banjur panuntun karo pratikel. Kabeh utusane Allah, dikarsakake mbeciki sipating Allah, iya sipate pribadi.

ΘΞΘ

C

Perangan 13
SAPA MBUWANG ALA,
NEMU BECIK, SAPA GOLEK BECIK, LUNGA ALANE

Wit-witan kang pange ngisor dirempeli, sing dhuwur dadi lemu. Wit mbako, teh, kang dicewoki ngisor, kang kari dadi mirasa. Wit kang kuru marga kemladhean, yen wis dibuwang kemladheane, dadi lemu. Bocah kuru marga cacingen yen wis disirnakake cacinge, badane dadi seger.

………..kabeh mau sabab dayaning ngaurip kang maune nguripi kang ala, banjur ngalih nguripi kang becik. Kekuwataning uripe ora kalong, mung ngalih, gumeleng, nglimpuk marang kang becik, kaya ilining banyu, yen kang pating sereweh dipepeti, ilene nglupuk gumlogok. Mangkono uga ilining banyu urip, manawa adon-adon kang kasar (asor) dirempeli adon-adon kang alus (luhur) dadi mundhak dayane. Kayata : yen nafsu kang ala disudani empane, nafsu kang becik dadi gedhe dayane. Manawa tansah dibanjurake wnggone nyudani saka ngisor, sangsaya lawas sipating manungsa sangsaya alus lan luhure, sangsaya gedhe dayane, nganti tekan rasa mulya, kang aran rasa Sangkalpa, wekas-wekasane gaib, yaiku : sampurna. Budi lan Rasul kena ka upamakake wit (tumrap jiwa kang durung kaya jiwane Nabi). Roh kewani (napsu) ka-anggepa kemladhean pang kang ngisor, utawa cacing kremi kang dadi lelara.

Ing ndhuwur iku lire, tembung mbuwang ala nemu becik. Dene golek becik ilang alane, mangkene :

Sing sapa ngekehake empane rasa kang becik, sanajan ora duwe karep mbuwang alane, nanging kang ala padha lunga karepe dhewe, sabab selawase kang becik diempakake dayane, dayane urip tansah mili marang becik kang becik, nguwatake kang becik. Kang ala ora keconggah ngempakake dayane, katut dayane kang becik. Ilining banyu urip, kekuwatane tansah marang kang becik, kang ala kekurangan banyu, kekurangan empan. Manawa tansah kekurangan kekuwatan, lawas-lawas mati, kari mligi kekuwataning daya alus luhur, tumindak tanpa rubeda. Yaiku kahananing manungsa kang wis wiragnya, wujude : sarupaning para Rasulollah.

ΘΞΘ

D

Perangan 14
MAKSUDE WONG MENENG

ORA kurang wong kang salang surup ing bab maksude wong meneng, kayata : takon marang atine dhewe mangkene :

“Wong meneng iku apa supaya kaya tunggak (watu).”

“Wong mbuwang pikiran lan gagasan iku apa supaya bodho kaya kebo.”

“Wong mbuwang pepenginan kemeren utawa kabungahan iku, apa supaya kaya bekakas mesin utawa manuk ing kurungan.”

“Wong ngangkah ora duwe napsu, lara ati utawa isin iku, apa supaya  kaya wong gendheng, kang prasasat ora duwe pangrasa.”

Ora kurang wong kang kipa-kipa, ngemohi banget ngudi kawruh kasidan (kebatinan), sumelang yen ngemperi : tunggak, kebo, bekakas mesin utawa kaya wong gendheng (ora duwe pangrasa).

Nadyan wong kang wis melu ngudi kawruh, uga akeh kang kliru surup ing bab maksude wong meneng. Yaiku, sababe saweneh wong ngudi kawruh, malah dadi peteng utawa bingung kasasar ngelmu lan lakune.

Wong bgulinakake meneng iku kang dilelentih ENENGING ADON-ADON KANG KASAR, KANG ASOR. Ando-adon kang alu malah diempakake manut apa mesthine, aja kongsi kang sasar kaduk empan kang alus kurang empan, kaya pratingkahe kang ahli donya, kang sejege urip durung tahu ngicipi rasaning rasa alus kang sumingit ing garbane, kang kalimputan ing rasane kasar, kang disengguh wis alus, wis luhur, wis bener banget.

Wong ngulinakake meneng iku sejatine ora ngangkah enggone arep meneng. Enggone keraya-raya ngenengake kang kasar (kang asor) iku saking dening arep ngegungake empaning kang alus kang luhur, kang nyedhaki rasane kang kagungan urip, kang tumandange saya manut karsane kang Murbeng Jagad, kang nggayuh kamajuwaning jiwa dadine luhur lan mulya, kang dayane mbrekati jiwa-jiwa liyane kang isih asor, kang mumpangate ngluwihi saka kang mung mbudi kadonyan thok-thok.

Rehne prakara iku alus, temtu bae :

• Ora katon ing mripat.

• Ora gamoang dipikir, ora kena rinasa nganggo rasane kang ahli donya, kongsi ahli donya pada nyengguh :

1. Ora tetulung apa-apa marang sapadha-padha.

2. Bodho banget.

3. Ora duwe pangrasa.

Kang ahli donya, sanajan ora gelem diarani ora nindakake rasa kang becik lan alus, ngati-ati ngupaya kang bener perlu, nanging durung bisa ngrasa enggone :

1. Kaduk kira-kira, kurang yakin.

2. Kaduk kasar, durung weruh kang luwih alus, luwih mulya utawa kang mupangati.

3. Kaduk rubeda kurang widada (dumunung ing atine).

4. Asring kelacuten, mungguha lokomotif ngono kurang rem lan kerep salah wesel (mula ahli pikir lan ahli rasa kudu nyambut gawe bebarengan, tulung-tinulung ijol kabecikan).

ΘΞΘ

E

Perangan 15
BAB ENENG SAJRONING SAMADI (MATIRAGA)

Gangsingan kang gumlethak, upamakna mati. Gangsingan kang muded, nanging kanthi rongeh, upamakna : urip kang kakehan tumangkare. Gangsingan kang muded lelet anteng (muter seser), ngadeg kaya saka, upamakna : meneng.

Ya mangkono iku, eneng kang diudi dening para linuwih, dadi enenge enenging urip, dudu enenging pati.

WONG SEMEDI utawa matiraga, wiwitane ngenengake adon-adon kang kasar-kasar, ngiras ngaringake angin, agawe enebing banyu, saya meneng rasane kang kasar-kasar, saya katara kang alus-alu. Mundhak lereme ya mundhak krasane kang luwih alus maneh. Yen bisa mbanjurake, pancadriya bisa lerem babr-pisan, banyu uriping manungsa nglumpuk gumeleng ana ing Rasul lan Budi. Iku upamakna : soroting srengenge kang ambane mung sak ambane suryakantha, yen diklumpukake ana ing tengah kongsi dadi sak klenteng, cahyane ngemperi srengenge, dayaning panase tedhas dienggo nggosongake kayu.

Dadi ringkese wong meneng iku : maksude ngumpulake kekuwatan kabeh. Yen wis ngumpul, gedhe dayane, banjur dienggo manut apa sire kang duwe kekuwatan. Tumrape kang kurang ptayitna, klumpuking kekuatan di-ilekake marang rasa asih kang asih klebu asor, kayata : nenuwun utawa memuja mangkene, kang nalisir saka tekad menyang Allah. Tumrap kang wis prayitna, kaklumpukake marang Rasamulya, iya sang Kalpa, iya rasa tresna marang DAT, asih marang sipat, iku Rasa kang dhuwur dhewe, padha-padha Rasa kang gandheng lan manungsa. Sasirnane iku aran maha Kalpa utawa Nirwana.

Sarehne iku anane saka sirnane rasaning manungsa babarpisan, mulane gampanging tembung : sirna utawa wungwang. Saweneh wong kliru, dupeh wis ora krasa apa-apa (sirna), disengguh padha karo watu.

Uriping manungsa kalane lagi nguripi pancadriya, katembungake urip sajroning sagara maya, pindhane kaya iwak urip ing banyu. Manawa manungsa wis bisa nggeget (ngenyami). Rasa kang ana sajroning sanubarine (ora kalimput ing rasa sajabaning sanubari) iku manungsa kena kaupamakake wis oleh gandhulan, mentas saka ing sagara maya.

Rasa sajroning sanubari kaupamakna tali kang ana ing sajroning sagara, digandhuli ing manungsa kang kaupakake iwak, manwa kukuh anggone gandhulan (ora uwal kasentor ing ombak utawa ora nyleweng), manungsa bakal dientas saka sagara mau menyang ndharatan, banjur weruh padhang hawa (jaman kang luwih mulya kang ora kena kinaya ngapa).

ΘΞΘ

F

Perangan 16
BAB WUJUDING KEKUWATAN ALUS KANG KATON ING LAIR

Wong kang dibasakake otot kawat balung wesi, otot karo balunge padha oleh pangalembana, nanging yen dititipriksa, kang duwe kukuwatan dudu otot lan balung, tandhane yen wis diulesi : ora bisa apa-apa. Tetela kang kuwat iku kang alus, kang ora kasat mata. Otot lan balung rak mung kelar ngangkat barang thok balik kang alus kelar ngangkat otot lan balung kang di baluhi (dibandhuli) ing barang kang di angkat.

Ka-alusan kang ngangkat otot lan balung mau padha-padha alus, kasar dhewe. Ana kang alus maneh, kuwate ya ngluwihi. Kang ngungkuli aluse ya isih ana kang ngungkuli maneh, kuwate ya kungkulan maneh. Sapiturute tansah ana kang ngungkuli maneh. Saya alus saya kuwat, LAN SAYA LEPAS TEBANE, pantoge : ora kena kinaya ngapa, katembungake gaib, kukuwatane tanpa wate. Kekuwatane alus diarani : k a w a s a.

Manungsa kang ngekehake empaning rasa kang alus, ya akeh aluse, akeh kukuwatane kang ora kasat mata, wasana : puja, puji lan pangucape kairing ing kakuwatan kabeh.

Tuladha kakuwataning ati kapracayan :

Ana sawijining pandhita Hindhu, kapethuk wong lara sambat njaluk tamba. Pandhita mituturi : Pracaya yen bakal waras, calathuwa : aku waras, aku waras, saben dina, nanging kudu terus ing ati, sarta diprecaya : Kowe bakal waras temenan. Pandhita mbanjurake lakune. Kang lara precaya banget marang ujaring Pandhita, sarta miturut saprentahe, iku ndadekake ing warase (Layang : Rama Kresna). Mangkono iku tandha yekti, yen mula ana kekuwatan kang ngebat-ebati dumunung ing garbaning manungsa manungsa, bisa ngendhih lara, kongsi salin dadi waras. Dayaning ati pracaya (kandel kumandel) tarkadang ngungkuli tamba saka dokter.

Piyandele wong lara kang kasebut ing dhuwur mau durung sapiraa yen katimbang kukuwating pangandel marang Allah, awit pangandel marang Allah (kang nganti karasa ing sanubari) iku kukuwatan kang luwih dening alus, luwih sumenteg sarta kukuh bakuh. Wong gedhe piyandele marang Allah babasan ngungkuli kang abebeteng waja. Rasa susah, sangsara, lara, luwe, mlarat, bilai sapanunggale : Ora kawawa nanggulangi kukuwataning rasa ngandel marang Allah, (kang karasa ing sanubari) kang gedhe dhewe kukuwatane. Mungguh gedhening daya mau asale ora liya saka kehing empan, yaiku : kulina meneng ing wayah kang katamtokake, mamati kekuwataning adon-adon kasar, ngempakake Rasa ing telenging sanubari.

Wong arep pecat nyawane iku lara, wong lara kasandhang wis ngarani, ewadene bisa suda terkadhang sirna dening rasa pangandel sarta tresna. Mulane padha kawuningana.

Wong kulina ngumpulake kukuwataning rasane, kailekake gumeleng marang PANGANDEL sarta TRESNA, kang dumunung ing sanubari, banyu uripe tansah mili bakal wutah marang gesanging Allah, kaya banyu kali wutah ing sagara, awor dadi siji jumbuh ora kena kabedakake. Ya mangkono iku kang dikulinakake dening para kasidan jati kongsi tumeka ing wekasan.

Tumrap kang nandhang susah lan sengsara, kajaba ora wenang tipis piyandele marang Allah, perlu ngawuningani : kasusahan utawa kasangsaran kang katurake marang kang ginaib kanthi tekan ing rosing rasa : Luwih dening gedhe paedahe. Dadi ora prayoga wong ngersula dening susah lan sengsara, nadyan dikayangapa, sabab : JIWA KANG ABADAN KASAR BISANE MULIH MARANG GAIBE MANEH, DALANE ARUPA KASANGSARAN BISANE MENTAS JIWA KANG KASAR LAN PETENG MARANG KA-ALUSAN LAN PEPADHANG. (MITRA kang durung bisa ngrasa babar pisan marang unen-unen sathithik iki, rembuge kang nulis iki mung PRACAYA bae, besuk ana mangsa ngrasa lan pracaya banget).

KOSOK BALINE

Wong kang piyandele marang panganan, tartamtu uwas sumelang sarta ora kuwat yen koncatan daging utawa pangan kang mirasa. Jalaran saka pracaya ing ora kuwate, ya kasembadan ing ora kuwate. Jalaran saka tipis piyandele marang Allah, ya kekurangan daya urip. Jalaran saka uwase uwase, ya dadi lan tiwase. Upama wedi mati marga ora mangan daging, bisa uga mati marga ora mangan daging. Wong kang kandel piyandele bisa urip mung karo banyu, sok uga ngirih-irih ngarah-arah patrape ngulinakake, ana kang bisa urip mung karo banyu bae, kukuwatane badan wadhag kang menggrik-menggrik sarta kemeng kalironan kukuwataning badan alus kang luwih lepas tebane.

Wong kang percaya yen dhirine bisa ngudi lan nggayuh kawruh kasampurnan, awewaton sumendhe marang Allah kang pinracaya ing sanubarine, insya Allah bisa nggayuh, dene wong kang ora pracaya marang dhirine, utawa dhirine diapesake dhewe, dhirine bisa apes temenan, katarik saka piyandele dhewe utawa tingkahe dhewe.

ΘΞΘ

G

Perangan 17
SAKSINE NGANDEL MARANG ALLAH TEKAN ING SANUBARI

Sawijining wong clathu : AKU ORA NGANDHEL yen ana memedi, nanging bareng lumaku dhewe ana ing panggonan lindhuk, pengkirag-pengkirig, calathune : ora ana memedi ora barang. Perlune mung dianggo nglipur ing wedine, terkadhang diarani ngandel, meksa ora gelem. Wong mangkono iku durung bisa niniteni, yen asaling rasa wedi iku saka rasa ngandel, lan durung bisa ngrasakake (ngematake) bedane rasa NGANDEL karo RASA MAMANG, kongsi RASA MAMANG disengguh rasa NGANDEL. Iku padhane wong calathu : aku ora serik. Kang dikandhani ota nggugu, sabab serik karo ora, katon ing ulat, pasemon lan sajak, iku uga durung bisa mbedakake RASA SERIK, karo ORA SERIK.

Bab ngandel marang Allah aja kongsi kliru karo mamang. Aja gumampang ngaku ngandel, lan ora prelu nuduh-nuduhake ing pangandele marang Allah, mundhak kaya kang mengkerig-mengkerig nuduhake ing ora ngandele marang memedi. Sadhengah kang kumudu-kudu kawetu ing lesan, iku enggone ora ing sanubari.

Seksine ngandel marang Allah iku : Wirang marang Allah yen duwe krenteg ala sajrone atine, isin marang Allah enggone ora pisan males sih katresnaning Allah kang tumiba ing awake, kayata : panuntun lan pratikeling Allah enggone ngangkat jiwa saka asor marang luhur, kang ora padha rinasa ing manungsa (sanajan arupa kasangsaran, utawa dudu) pamalese kepriye :

1.     Eling lan tresna.

2.     Tutulung marang sapadha-padhaning jiwa kang isih asor. (panthenge marang sawiji).

Enggone gawe kebecikan ora pisan-pisan ngangkah kawruh ing wong, apa dene kasdu gawe kabecikan kalawan sesingidan.

ΘΞΘ

H

Perangan 18
TARIK TINARIKING DAYA

Wong yen diajak rarasan bab kecuting asem, utawa weruh wong mamah asem, gambaring rasa kecut kang sumimpen ana ing batin, mancungul sarta mara, kaya wesi digendeng ing wesi brani, maju mengarep kaya jangkrik kambon kili, tangi kaya wong turu digugah, rasa liya-liyane kendhih semisih kaya wong akeh diesuk saka ing buri. Rasa kang sok dianggo ngrasakake asem mau ana ing ngarep dewe, ngaling-alingi rasa liyane.

Yen wong diajak rarasan apa-apa kang dhek biyen disenengi banget, utawa prakara kang dadi jalaraning bungah, iku rasa bungah mancungul, dewe kukuwatan, banjur ngaling-alingi rasa liyane.

Yen wong diajak rarasanan bab kaluputaning sanak kang biyen digethingi, ing kono rasa gething lan pegel teka ana ngarep, kaya geni sajroning awu ditepasi, diurupake.

Yen wong diajak rerasanan beciking wong, utawa disurupake yen bisane seneng lan dadining becik awake saka pitulunganing wong akeh, iku rasa seneng lan asih marang wong banjur tumandang ana ngarep, pasemone dadi katon manis sarta wenes.

Yen wong diajak rerasan prakara rasaning kawruh, utawa prakara Allah, rasa alus lan luhur tumandang ana ngarep, ngendhih rasa liya-liyane.

Mangkono sapiturute. Wasana : rasa kang ora tau diuthik-uthik saya lawas saya kuru, wekasan mati. Rasa kang kerep ditarik, kerep tangine, kerep mempane, saya lawas saya gedhe dayane. Awit saka iku watak lan sasipataning wong iku manut apa kulinane, wong kang kulina ngempakake rasa MANGKENE, watake MANGKENE pasemon lan solah bawane MANGKENE, dadi kerep nggendeng rasane kang ngajak MANGKENE.

Wong kang manggon ing panggonane wong becik, kumpulane wong BECIK, saben dina nggendeng rasa kang BECIK, kumaraning panggonan ing kono ya BECIK.

Eliding gunem : perlu banget wong ngudi kawruh kasampurnan padha kerep kekumpulan, banjur sarasehan, pamrihe narik kang alus kang ndhelik ana ing jero. Nalika rasa alus ana ngarep, ngendhih rasa kasar, dayaning urip saperangan gedhe nguripi kang alus iku. Rasa kang kasar ing wektu iku, padha suda dayane. Manawa kang alus tumandang temenan, wong sarasehan ora krasa sayah, arip lan luwe, marga sayah arip lan luwe iku empane rasa kasar (rahsa), sarehning ing wektu sarasehan kang tumandang iku kang alus (kang ora duwe watak sayah, arip lan luwe). Mula kang kasar kakurangan kakuwatan, dadi kang kasar ora kaconggah nindakake watake.

Ing ngarep wis kapretelakake kang gedhe kukuwatane iku manungsa kang wus akeh aluse, dadi kang bisa nggandeng rasa alus tipis kang kaling-kalingan ing rasa kasar kang kandel : Ya manungsa kang wis gedhe kukuwataning aluse, krentege bisa narik krenteging liyan, ucape bisa nuju prana (ndumuk rasa) kang dadi jalaraning krasa, rumasa, nggraita. Para Nabi enggone nggendeng rasane wong pirang-pirang ewu, marga gedhe aluse, kang nglimput rahsa : kaya lokomotip nggeret grebong akeh, marga gedhe banget kekuwatane, mandi sabdane. Wong ahli ngelmu Sepiritisme bisane narik lan marentah jiwaning liyan, ora liya marga ngekehake empan kang alus. Kang kena ditarik ya jiwa kang isih banget kasare, kang sithik kukuwatane.

Bangsa badan alus kang asor (dhemit, brekasakan) ora bisa ngridhu manungsa kang gedhe kukuwataning aluse, bola-bali mung wong kang atine suwung kena di-riridhu ing dhemit.

Sarehning manungsa kang gedhe kukuwatane mitulungi banget marang kang sathithik kekuwatane, mulane sathithik kekuwatane prelu nyedhaki, ngumpuli, kayata : makmum, ngalab sawab, njaluk pandonga, nyadhang pitutur sapanunggalane. Silaturahmi ing bakda riyadi perlune :

1. Golek daya panggedeng marang wong tuwa.

2. Narik ing rasa sih tresna, kang daya uga marang ka-alusan, panthenge uga marang Allah.

3. Ajar nor raga, ajar kothonging ati (dadi luwih becik tinimbangan manawa mung kirim karcis).

Kajaba iku, wong ngudi kawruh uga perlu banget kekumpulan, kang pamrihe ngumpulake kukuwatane wong akeh, kadadekake siji. Kalumpuking daya saka wong akeh kang padha panthenge : mujudake kukuwatan gedhe, bisa ngendeng jiwa-jiwa liyane. Pranatan mangkono iku bagusing-bagus, luwih-luwih manawa kang dikumpulake iku wis padha akeh aluse, kalumpuke mujudake kahanan endah sajroning gaib, dadi rerenggan sajroning karatoning Allah, kukuwatane bisa miyak dayaning donya kang ngepung kiwa tengene.

Prelu banget tumraping jaman saiki wong pada saduluran. Sarta rukunan nglakoni, mangkono awit dayaning donya saiki kuwat banget, kebak daya angkara murka, kongsi manungsa kangelan bisane uwal, kaya dene arep mentas saka endhut pliket.

ΘΞΘ

I

Perangan 19
BADAN TUWA, BADAN NOM LAN UMUR DAWA

Wong nalika isih nom, badane akeh segere, pepak kukuwtane, saya tuwa saya akeh rasane kang ora kapenak. Yen tuwane wis banget, larane saya banget sarta tansah solan salin, kongsi ora kelar mbetahbetahake, madal sakehing tamba pratandha wis mangsane……

Pamikir warna loro kang tinulis ing ngisor iki endi kang bener ?

Kang siji : sarehne wis mesthine badan utawa akeh larane sarta wis mesthi ora kena ditolak, kapriye maneh, ora liya mung kudu narima, mupus utawa nguluh, puluh di tambanana tuwas ngentek-entekake wragad akeh, mangsa mariya, ya wis dinengake bae, ora betah ya ben. Yen wis ora betah banget, mangsa ora matiya.

Sijine mangkene : sarehne wong diwenangake ikhtiyar, wong lara ya kudu ditambani, sabisa-bisane, sanajan ora mari, ya suda-sudaa. Sukur bage bisa waras. Sanajan ora wurung mati, nanging yen lawase uripe, bisa nampani bayar rada lawas maneh, bisa ngrasakake panganan enak rada lawas melu bungah-bungah (main, tayuban) rada lawas, bisa nonton gumelaring dunya rasa  lawas, Sukur bage bisa….. rabi maneh karo wong ayu nom rada lawas, cekake supaya BISA NGRASAKAKE KANIKMATAN DONYA LAWAS.

Yen mungguh kang nulis layang iki, pamikir rong rupa mau karo pisan ana benere, nanging karo pisan iya ana nalisire.

Yen awak lara banjur nekat, dumeh wis mesthine lara, iku aran kainan sarta siya. Nanging yen enggone nambani sabab duwe pangangkah AREP NGRASAKAKE KANIKMATAN KANG LAWAS. OLEH DHUWIT KANG LAWAS SAPITURUTE, wong mangkono iku mau bakal katekan SANGSARANING ATI lan BINGUNGING ENGETAN kang ora kena ditolak, tur rasaning sangsara ngebat-ebati banget, awit wong mangkono SAJEGE URIP MUNG TANSAH NGEMPAKAKE PANGAREP-AREP KANG MARANG KANIKMATAN DONYA THOK LAN TANSAH NGEMPAKAKE KAREM-KEREM MARANG KADONYAN. Saya lawas umure, ya saya kuwat pangarep-arepe marang kanikmatan, saya gedhe karem kereme marang donya. Wasana sangsaya lawas sangsaya ORA KATEKANAN KANG DADI PANGAREP-AREPE NANGING SAYA GEDHE PANGAREP-AREPE. Upama umure diundaki sethithik engkas, kanggo ngrasakake kanikmatan donya, sawise dituruti ya njaluk undakan sethithik engkas, kepingin ngrasakake kanikmatan donya sethithik engkas, tansah mangkono bae ora ana pedhote. Malah sangsaya gedhe pangarep-arep, sarta sangsaya banget kapingine lan saya mundhak pangeyange.

Kawuningana : laraning lara ora kaya wong kang gedhe pangarep-arepe : ora katekan, kageting kaget ora kaya wong kang lagi kerem dipedhot dadakan. Prakara iki kena diupamakake : wong desa lagi tengah-tengahe duwe gawe mantu anake, kang sesuk arep nampani tekaning dhayoh lan sumbangan, dumadakan bareng lunga menyang kutha kapusan dening werek Deli, terus digawa menyang Deli, ora bisa kirim layang, ora ketemu sanak siji-sijinya, sarta lestari ora bisa mulih.

Ya bener banget wong golek waras ing badan lan dawane umur, nanging aja lali marang jejer WONG URIP ANA ING DONYA. Dadi warasing ing badan kanggowa ngupaya undhaking pakarti prakara dalan marang Allah, kanggowa netepi panggawe kang kudu dilakoni, kang tuwuh saka Rasule. Lawasing umur benere kanggo nglarasake EMPANING RASA ALUS lan kanggo nglawasake pangereh lan PANGELONGING DAYA KASAR (napsu Luamah, Amarah, Supiyah), apa dene anyuda dayane roh khewani. Manawa mangkono, saya lawas umure saya gedhe kukuwataning aluse, saya sethithik kekuwataning kasare. Saya  padhang dalan kang marang Allah, saya kukuh gandhulane, saya benggang karo donya, apa dene saya suda kekuwatan kang ngajak lara, arip lan luwe. Dadine : DAWANING UMUR LAN WARASING BADAN IKU MUNFANGATI BANGET. Wong kang mangkono, sangsaya lawas umure sangsaya akeh bathine, yaiku bathi daya alus. Manungsa kang wus bisa ngrasakake munfangating daya alus, banget manawa  tlaten golek undhaking Rasa aluse, gemi marang waktu, eman banget manawa akeh waktu kang mubadir ora dienggo golek daya, awit saben wektu kena dianggo ngundhakake daya. Saking sumurupe marang munfangate daya alus, lan saking gemine marang wektu kaya-kaya duwe babasan : WEKTU IKU DAYA.

Kajaba saka akeh bathine daya alus, (kang dadi marganing kawasa ana ing alam ka-alusan) wong kang bisa nganggo wektu mau ngrasakake nikmat lan seneng marga katekan apa kang dadi tekade, Tekade : ngemohi donya, ndadekake ing mareme dening katekan kang dadi sejane.

Kajaba bathi daya alus lan katekan tekade, sangsaring badan wadhag nalika tuwa : uga suda akeh, marga : daya kasar tukang ngajak lara wis tipis, wis kendhih dening kukuwatan kang ngajak meneng. Mungguh yektine kang dadi jalaran laraning badan tuwa, kang adhakan yaiku gedhening nafsu Luwamah, kayata : kakehan mangan ngobe, rusuh lan kakehan wrnane kang pinangan, apa maneh manawa madat utawa minum. Sahwat lan ngekehke turu uga kalebu dayaning nafsu Luwamah.

Dadi ringkese : Bener banget badan lara diwarasake, nanging kliru banget warasing badan dienggo njurungi pakareman. Bener banget wong golek dawaning umur, nanging luput banget dawaning umur kanggo nglarasake empaning rasa kang asor.

BADAN NOM

Eman banget badan kang kuwat lan seger dienggo kesed, lumuh ngempakake lan kukuwatan kanggo nyambut gawe lan golek kapinteran, nanging kliru yen ancasing nyambutgawe mung sabab arep ngrasakake kanikmatan ing donya. Kliru banget yen ngudi kapinteran lan kaprawiran mung ngarah pangalembana. Benere nyambutgawe kang panthenge netepi wajibing uripe, nurut pituduh kang krasa ing sanubarine (netepi karsane kang paring urip) yaiku mbeciki sapadha-padhaning sipat, ngiras rumeksa marang ragane yen wis tuwa, dadi ora ngarep-arep bakal ngrasakake bungah lan enak bae, malah-malah sajroning nyambut gawe nyambi maprali rasa kang kasar-kasar, kang ngajak marang enak kapenak lan bungah.

Dadi pangarep-arep kang becik iku mangkene :

1.     Supaya enggonku ngenebake banyu aja akeh rubedane, aku kudu nyambut gawe kanggo SANGGU SAJRONING ANA NGALAM DONYA. (Rubenaning wong ana donya yen sepi kadonyan).

2.     Supaya katekan karepku golek pangerti lan kalantipan, aku kudu duwe dhuwit kanggo wragad.

3.     Uripku ana ing donya sugiha DHEDHERAN, utawa CELENGAN kang becik sarana nyambut gawe. (Dhedheran utawa celengan yaiku rasa lan daya alus).

4.     Aku prelu diucap nganggo tembung BECIK DENING WONG donya, nanging ucap becik iku prelu : NYATANE. Dudu misuwure, dadi sing tak arep-arep dudu sipangalembana, malah-malah sajroning golek tembung “becik” karo nyingkiri tembung ala mau nyambi maprali rasa kang ngarep-arep marang tembung becik, lan  rasa kang bungah dening oleh tembung becik apa dene mbuwang cuwa upama ana tembung ala.

Ringkese mangkene : kang isih kuwat badane lan padhang pikire kudu cekat-ceket ngupaya dalan padhang, sengkut ngupaya daya alus, mumpung jembar kalangane, mumpung gedhe rembulane, aja talompe (enggal-enggal) ngumpulake kukuwatan NYARUJUKAKE SAKEHING ELING : wektune wis sulek, upama miwiti saka carakan : emoh (wis kadhung duwe pangganggep dhuwur) nanging njupuk uwose bae : ora kena, sarta wis kadhung gedhe nepsune, banjur kapriye…??

Seneng enak lan kapenak ngemungna SAPRELUNE BAE KANGGO pikuwat SAJRONING nyambut gawe kang tumuju marang tekad.

KATRANGAN

Sesorah kacirenan aksara A-B-C-D-E-F-G-H lan I, sangang rupa iku maksude uga nunggal, nyurupake yen manungsa iku salawase urip rina wengi, meleka turuwa, nyambut gawe utawa nganggura, saben jam lan menit ORA PEGAT-PEGAT NGEMPAKAKE DAYA. Ana kang ngempakake daya alus, ana kang ngempakake daya kasar. Ana kang kulina ngempakake dayaning Rasa Mulya, kang runtut lan dayaning sanubarine, ana kang mung kulina marang empane, Rasa kang madya. Ana kang kulina ngempakake dayaning rasa kang nistha, yaiku rasa kang kasar utawa asor, kangparane marang pepeteng lan apes. Dadi : salawase urip manungsa iku ngempakake DAYANING URIPE kanggo ngurip-urip tandurane (eijine), dene tandurane kena kaumpamakake ana kang : pari, ana kang jarak, ana kang glagah, ana kang kang teh, ana kang lateng, ana kang bangah, lan liya-liyane. Rasa maneka warna ing garbaning manungsa —alaa becika— siji-sijine kena digawe bibit yen diurip-urip (kulina diempakake) tuwuh subur dadi gedhe. Kang endi kang gedhe dayane : kawasa nguripi (mbuntel ngaling-alingi) marang liya-liyane kang kuru. Mangka rasa warna-warna ala becik— awujud roh kang nduweni alam dhewe-dhewe.

Tetela saka prekara iku yen manungsa iku bisa dadi luhur kang luwih dening luhur, bisa asor kang luwih dening asor, bisa mulya lan kawasa luwih dening mulya lan kawasa, bisa papa lan apes kang luwih dening apes. Ringkese : Yen dadi becik ora ana kaya manungsa, yen dadi ala ora ana kaya manungsa. Blakane : Manungsa iku bisa dadi Gusti bisa dadi iblis. Bisa dadi Bathara, bisa dadi brengkasaan, bisa dadi gandarwa utawa thethekan. Bisa dadi musthikaning jagad, bisa dadi leletheking jagad. Bisa manggon ing jagad kang luwih dening mulya. Kang padhang trawangan, nikmat munpangat lan rahmat kang tan kena kinaya ngapa, bisa manggon ing jagad peteng, kang sangsara ketula-tula ora kinira-kira.

Awit saka iku, dhuh para mitra muga dipadha prayitna ngati-ati ngempakake rasa, aja kongsi kulina marang empaning rasa kang asor.

–@@k–

Ing aksara : A tumekane I, mratelakake yen wong sinau mimikir kang becik, semadi utawa tafakur, pracaya marang Allah, makmum marang wong kang gedhe dayaning aluse…………. kabeh ancase ngempakake daya kang becik (ngurip-urip daya kang becik) sarta memati marang bibit kang ala. Empane kang becik agawe kuranging epaning kang ala. Kurang empaning kang ala : agawe uripe kang becik (aksara : C). Ngeling-eling lan nggunem kawruh kang marang Allah, nanangi marang rasa kang becik (aksara : H).

Wong urip diwaras-warasake badane lan diarah dawaning umure : prelune kanggo nuwuhake bibit kang becik. Yen warasing awak lan dawaning umur dienggo ngulinakake empaning rasa asor : kliru banget sarta emat banget, memelas banget jiwane. (aksara : I).

–@@k–

Angkara gung, neng angga anggung gumulung; gogolonganira, triloka lekere kongsi, yen den umbar ambabar dadi rubeda.

Beda lamun, kang wus sengsem reh ngasamun, semune ngaksama, sasamane bangsa sisip, sarwa sareh saking mardi martotama. (Wonten Chandhakipun).

Sumber :
Kapethik saking Serat Madurasa, Ca-capan I. Penerbit : Yayasan Djojo Bojo Surabaya, tahun 1985.

Amit pasang kaliman tabek, kawula pun Kumitir nyuwun idi palilah dumateng priyagung tanah Jawi ugi para sarjanadi, bilih kawula namung sadermi ngelingaken kemawon lan angleluri kabudayan Jawi supados mboten kasilem ing jaman, boten sanes namun rasa tresna kawula dumateng budaya lan sastra tilaranipun para leluhur Agung Tanah Jawi. Wusananing atur, mugya saged migunani dhumateng para maos ugi sutrisna budaya Jawi, bilih wonten galap gangsuling tembung, para winasis lan sarjanadi kaparenga paring angunging pangaksami dumateng pun Kumitir. Nuwun.